Szymon Szurmiej
Z Wikipedii
| Szymon Szurmiej | |
 |
|
| Data i miejsce urodzenia | 18 czerwca 1923 Łuck, Polska |
Szymon Szurmiej (ur. 18 czerwca 1923 w Łucku) - polski aktor, reżyser i działacz społeczny żydowskiego pochodzenia, dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Żydowskiego im. Ester Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie, poseł na Sejm PRL IX kadencji, głowa wielopokoleniowej rodziny aktorów.
Od lipca 2004 roku jest Honorowym Obywatelem Miasta Warszawy. Przez ponad 30 lat był przewodniczącym Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, obecnie pełni funkcje prezesa honorowego.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Szymon Szurmiej urodził się 18 czerwca 1923 w Łucku na Wołyniu. Podczas II wojny światowej, po 1941 roku został wysłany do obozu pracy na Kołymie, a następnie po trzech latach na dalsze zesłanie do Dżambułu w Kazachstanie. Na zesłaniu zdobył pierwsze doświadczenia sceniczne grając m.in. w teatrze w Ałma-Acie, przy którym ukończył studium aktorskie. W 1946 roku jako repatriant powrócił do Polski i osiedlił się we Wrocławiu.
Swoją karierę aktorską i jako asystent reżysera rozpoczął w 1951 roku w Teatrze Polskim we Wrocławiu, w którym od 1953 do 1955 roku był reżyserem. W latach 1955-1956 był kierownikiem artystycznym i reżyserem Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu i nastepnie w latach 1956-1962 Dolnośląskiego Teatru Powszechnego we Wrocławiu. W latach 1962-1967 był reżyserem we wrocławskim Teatrze Rozmaitości. W 1966 roku zdał egzamin eksternistyczny i stał się dyplomowanym reżyserem. Po 1968 roku został przewodniczacym Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
W 1967 roku został reżyserem Teatru Żydowskiego w Warszawie. W 1969 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie od 1 września 1969 roku jest dyrektorem Teatru Żydowskiego w Warszawie, którym kieruje do dnia dzisiejszego. Wówczas powołał przy teatrze Studium Aktorskie, które miało za zadanie uzupełnienie rozbitego po wydarzeniach z marca z 1968 roku zespołu aktorskiego. Dzięki temu uratował teatr przed upadkiem i zamknięciem. 27 kwietnia 1971 roku objął funkcję kierownika artystycznego teatru po zmarłym Chewelu Buzganie.
Od 13 października 1985 roku do 3 czerwca 1989 roku był posłem na Sejm PRL IX kadencji. Wówczas pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Sejmowej Komisji Kultury. W latach 1986-1987 był członkiem Narodowej Rady Kultury. Startował w wyborach do Senatu w 2001 roku z listy koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej - Unia Pracy w okręgu warszawskim. Zdobywając 182 838 głosów nie uzyskał jednak mandatu. W 2000 roku odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.
18 czerwca 2003 roku w 80. rocznicę urodzin, Szurmiej został odznaczony przez Prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski w uznaniu wybitnych zasług w długoletniej pracy twórczej, za osiągnięcia w działalności artystycznej i społecznej[1]. W lipcu 2004 roku został Honorowym Obywatelem Miasta Warszawy.
Szymon Szurmiej był przewodniczącym Komisji Koordynacyjnej Organizacji Żydowskich w RP, członkiem Światowego Kongresu Żydów, wiceprezydentem Światowej Federacji Żydów Polskich, członkiem Egzekutywy Europejskiego Kongresu Żydów oraz członkiem Prezydium Światowego Komitetu Kultury Żydowskiej.
W 2007 roku ukazała się książka "Szymon Szurmiej" będąca biografią aktora przedstawioną w formie wywiadu przeprowadzonego przez dziennikarkę i poetkę Krystynę Gucewicz.
[edytuj] Prywatnie
Szymon Szurmiej jest głową wielopokoleniowej rodziny aktorów. Obecnie jest żonaty z aktorką Teatru Żydowskiego Gołdą Tencer, z którą ma syna Dawida (ur. 1985). Z poprzedniego małżeństwa ma dwoje dzieci: Jana (ur. 1946) oraz Lenę (ur. 1947). Jego wnuczką jest aktorka Joanna Szurmiej-Rzączyńska.
Jedyna jego siostra, Żenia Szurmiej, zmarła 17 marca 2008 w Łucku[2].
[edytuj] Filmografia
[edytuj] Aktor filmowy
- 2004: Łódź płynie dalej - jako Izaak
- 2001: Przedwiośnie - jako rabin
- 1998: Fotoamator - jako lektor
- 1997: Panna Madonna legenda tych lat
- 1994: Wenn alle Deutschen schlafen - jako Żyd w baraku
- 1993: Żywot człowieka rozbrojonego
- 1985: Mrzonka - jako Nowosielski
- 1984: Szaleństwa panny Ewy - jako właściciel lombardu
- 1984: Przybłęda
- 1983: The winds of war
- 1983: Austeria - jako Wilf
- 1982: The wall
- 1982: Życie Kamila Kuranta - jako egzekutor
- 1982: Hotel Polanów i jego goście - jako Joe Menasze
- 1982: Blisko, coraz bliżej - jako Karczmarz Kleinpeter
- 1982: Pensja pani Latter - jako Lichwiarz Fischman
- 1981: Miłość ci wszystko wybaczy - jako Kierownik sali w "Adrii"
- 1981: Pugovitsa - jako Komarek
- 1979: Die Schmuggler von Rajgorod - jako stary Żyd
- 1979: Komedianci jako Kałmen Szadchen
- 1979: Gwiazdy na dachu - jako narrator
- 1979: Dybuk - jako Meszułach
- 1979: Doktor Murek - jako bezdomny w noclegowni
- 1977: Śmierć prezydenta - jako poseł żydowski
- 1977: Sprawa Gorgonowej - mężczyzna rozmawiający z Axerem
- 1976: Das Licht auf dem Galgen - jako Stefford
- 1976: Budapesti mesek - jako pasażer w tramwaju
- 1975: Philipp, der Kleine - jako handlarz instrumentami muzycznymi
- 1975: Moja wojna, moja miłość
- 1975: Dyrektorzy - szef BHP w "Fabelu"
- 1975: Doktor Judym - jako doktor Chmielnicki
- 1974: Janosik - jako Żyd karczmarz
- 1973: Sanatorium pod klepsydrą - jako Żyd recytujący fałszywe wersy Koheleta
- 1973: Janosik - jako Karczmarz Jankiel
- 1971: Jak daleko stąd, jak blisko - jako uczestnik pogrzebu na cmentarzu żydowskim
- 1969: Wniebowstąpienie - jako wuj Raisy
- 1963: Naganiacz - jako Żyd
[edytuj] Reżyser
Teatr Żydowski w Warszawie
- 2007: Tradycja
- 2005: Żyć nie umierać!
- 2005: Publiczność to lubi
- 2004: Między dniem a nocą
- 2000: Kamienica na Nalewkach (wraz z Gołdą Tencer)
- 1998: ...i stał się cud
- 1997: Ballada o brunatnym teatrze (wraz z Gołdą Tencer)
- 1994: Błądzące gwiazdy
- 1993: My Żydzi polscy (wraz z Gołdą Tencer)
- 1990: Dybuk
- 1990: Ballada o ślubnym welonie
- 1986: Pieśń o zamordowanym ... (wraz z Gołdą Tencer)
- 1981: Poszukiwacze złota (wraz z Juliuszem Bergerem)
- 1979: Bonjour monsieur Chagall
- 1979: Z otchłani
- 1977: Gwiazdy na dachu
- 1977: W noc zimową
- 1976: Dwaj Kunie-Lemł
- 1976: Bóg człowiek i diabeł
- 1975: Dzban pełen słońca
- 1975: Włóczykij
- 1975: Śmierć komiwojażera
- 1974: Pieśń mojego narodu
- 1973: W nocy na starym rynku
- 1973: Dybuk
- 1971: Grunt to zdrowie
- 1971: Wśród walących się ścian
- 1969: Zielone pola
- 1969: Bóg, człowiek i diabeł
- 1968: Córki kowala
Teatr Rozmaitości we Wrocławiu
- 1966: Quiz
- 1964: Lubow Jarowaja
- 1964: Pod własnym dachem
- 1962: Tragedia optymistyczna
- 1962: Romeo i Julia
- 1961: Pociąg pancerny
- 1961: Teatr Klary Gazul
- 1960: Pięć wieczorów
Dolnośląski Teatr Powszechny we Wrocławiu
Teatr Ziemi Opolskiej w Opolu
Teatry Dramatyczne we Wrocławiu
[edytuj] Autor sztuk
- 1998: ...I stał sie cud
- 1979: Bonjour Monsieur Chagall
- 1977: Gwiazdy na dachu (razem z Michałem Szwejlichem)
- 1972: Było niegdyś miasteczko. Korowód weselny
- 1971: Grunt to zdrowie (razem z Michałem Szwejlichem)
[edytuj] Odznaczenia
- 2005: Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis
- 2003: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
- 2002: Wielki Krzyż Zasługi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- 2001: Medal Zasłużony dla Tolerancji
- 2001: Order Sztuk Pięknych i Nauk Humanistycznych
- 1993: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- 1987: Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Polonia
- 1986: Złota Odznaka za zasługi dla Warszawy
- 1979: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1976: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1973: Zasłużony Działacz Kultury
- 1973: Złoty Krzyż Zasługi
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Szymon Szurmiej w bazie filmpolski.pl
- Szymon Szurmiej w bazie filmweb.pl
- Szymon Szurmiej w Internet Movie Database (IMDb) (en)
- Szymon Szurmiej w serwisie e-teatr.pl
- Szymon Szurmiej na stronie Teatru Żydowskiego w Warszawie
Przypisy
- ↑ Odznaczenie Szymona Szurmieja Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski - Strona Prezydenta RP
- ↑ Gazeta Stołeczna z 19 marca 2008 r., nekrolog na str. 12
