Władysław I Herman

Z Wikipedii

Władysław I Herman
książę Polski
Okres urzędowania	od 1079 do 1102
Poprzednik	Bolesław II Szczodry
Następca	Zbigniew i Bolesław III Krzywousty
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie
Urodzony	ok. 1043
Zmarł	4 czerwca 1102
Ojciec	Kazimierz I Odnowiciel
Matka	Maria Dobroniega
Żona	Judyta czeska, Judyta Maria salicka
Dzieci	Zbigniew, Bolesław III Krzywousty, nieznana córka, Agnieszka, nieznana córka

Władysław I Herman (ur. ok. 1043 - zm. 4 czerwca 1102) - książę z dynastii Piastów, władca Polski w latach 1079-1102.

Spis treści 1 Panowanie 2 Podział władzy 3 Bilans rządów Władysława Hermana 4 Wywód genealogiczny 5 Żony 6 Potomstwo 7 Ciekawostki 8 Przypisy 9 Bibliografia 10 Zobacz też

[edytuj] Panowanie

Jego panowanie to okres osłabienia państwa Piastów. Narastały tendencje odśrodkowe, możnowładztwo umacniało się kosztem księcia (Władysław Herman nie zabiegał nigdy o koronę królewską). Faktyczną władzę sprawował palatyn Sieciech. W imieniu księcia starał się wzmocnić władze monarszą osłabioną po wygnaniu króla Bolesława Szczodrego, czego wynikiem stały się liczne konflikty z możnymi za panowania Władysława Hermana. W początkowej fazie rządów starał się Władysław o unormowanie stosunków z sąsiadami, dlatego uznał prawa księcia czeskiego Wratysława II do śląska, przez co musiał płacić za nie trybut. Około roku 1088 po śmierci żony, Judyty Czeskiej, z którą miał syna Bolesława III zwanego Krzywoustym,ożenił się z siostrą cesarza Henryka IV Judytę Marię, co było zgodne z polityką księcia mającą na celu ułożenie pokojowych stosunków z potężnym sąsiadem. Sytuację wewnętrzną państwa komplikowała spora ilość przyszłych kandydatów do tronu, którzy mogli zostać wykorzystani przez opozycje do walki z księciem. Dlatego tez prawdopodobnie z inicjatywy Sieciecha i Judyty Mari otruto w 1089 przybyłego z Węgier syna Bolesława Szczodrego Mieszka Bolesławowica i wysłano w tym samym czasie pierwszego syna Hermana - Zbigniewa do klasztoru w Saksonii umożliwiając Bolesławowi Krzywoustemu przyszłe objęcie tronu po ojcu. Rok następny przyniósł udane wyprawy Sieciecha na Pomorze Gdańskie, dzięki którym, udało się je podporządkować Polsce. Był to jednak sukces krótkotrwały, gdyż pod koniec roku 1090 pomorze sie uniezależniło i rozpoczął sie długi okres walk i najazdów na pograniczu, które dopiero miał uspokoić Bolesław III Krzywousty. Od tej pory sytuacja przestała układać się po myśli księcia i Sieciecha. Śląsk sie zbuntował w 1093, a tamtejszy komes Magnus z pomocą czeskiego króla i polskich możnych sprowadził do Wrocławia z klasztoru Zbigniewa. Po licznych perypetiach udało sie Sieciechowi pokonać Zbigniewa, uwięzić go i odzyskać Śląsk. Jednak coraz silniejsze niezadowolenie w kraju zmusiły go do uwolnienia Zbigniewa w 1097 roku. Zaraz po tym Władysław Herman dla uspokojenia opozycji, mianował swych synów - Zbigniewa i Bolesława III dowódcami wyprawy pomorskiej. Jednak oni za namową możnych zwrócili sie przeciwko Sieciechowi i księciu Władysławowi zmuszając Hermana do podziału państw pomiędzy nich. Ostatecznie nie spowodowało to trwałego pokoju i walki przeciągały się do 1101, kiedy w negocjacjach pod przewodnictwem arcybiskupa gnieźnieńskiego Marcina, Władysław Herman zgodził się na wygnanie swojego palatyna.

[edytuj] Podział władzy

Pomiędzy rokiem 1097 a 1100 synowie Władysława (Zbigniew i Bolesław III Krzywousty) przy poparciu możnych obalili Sieciecha i wymogli na ojcu podział państwa na dzielnice. Zbigniew otrzymał Wielkopolskę, Kujawy i ziemię sieradzko-łęczycką, Bolesław - Małopolskę i Śląsk, zaś Władysław zatrzymał dla siebie Mazowsze wraz z władzą zwierzchnią nad wszystkimi księstwami.

[edytuj] Bilans rządów Władysława Hermana

Nie ulega wątpliwości, że sytuacja wewnętrzna i międzynarodowa Polski za panowania Władysława I Hermana była na tyle skomplikowana, że mógłby sobie z nią poradzić jedynie władca bardzo energiczny i o silnej osobowości. On z pewnością takim nie był. Jego bierne zachowanie, by nie rzec apatia, w najbardziej przełomowych momentach panowania może razić. Kto wie, czy nie było to następstwo wieloletniej i bolesnej choroby nóg, na którą, zgodnie z relacją Galla Anonima, cierpiał władca. A może, jak wielu innych, nie tylko polskich władców, wyniesiony został na tron dzięki zbiegowi okoliczności, zaś o władzę przypadkiem zdobytą specjalnie nie dbał, nie mając do tego odpowiedniego temperamentu, odwagi i przebiegłości - atrybutów niezbędnych średniowiecznemu władcy.

[edytuj] Wywód genealogiczny

Bolesław I Chrobry zm. 17 czerwca 1025

Mieszko II Lambert zm. 10 maja 1034

Emnilda słowiańska zm. 1017

Kazimierz I Odnowiciel zm. 28 listopada 1058

Ezzon zm. 21 maja 1034

Rycheza Lotaryńska zm. 21 marca 1063

Matylda Saksońska zm. 4 listopada 1025

Władysław I Herman zm. 4 czerwca 1102

Światosław I zm. 972

Włodzimierz I Wielki zm. 15 lipca 1015

Małusza zm. 1002

Dobronega Maria Kijowska zm. 1087

NN

NN zm. po 1018 lub Anna Porfirogenetka zm. 1011

NN

[edytuj] Żony

Władysław I Herman był dwu- lub trzykrotnie żonaty. Literatura historyczna nie jest zgodna, czy matka jego syna Zbigniewa była żoną czy konkubiną. Wiadomo o niej, że była Polką, jednak jej pochodzenie pozostaje nieznane. Pojawiła się hipoteza, że mogła pochodzić z rodu Prawdziców^[1]. Matka Zbigniewa zmarła lub została oddalona przez około 1080 rokiem.

Żonami Władysława Hermana były:

• od ok. 1080, Judyta Czeska (ur. 1056/1060 - zm. 25 XII 1086) - córka Wratysława II, księcia ołomunieckiego, księcia Czech (1061-1085) i króla Czech (1085-1092).
• od ok. 1089, Judyta Maria Szwabska (ur. 1047 - zm. 14 III 1092/1096) - córka Henryka III, króla Niemiec (1027-1046), króla Burgundii (1038-1039), księcia Szwabii (1038-1045), króla Włoch (1039-1056) i cesarza niemieckiego (1046-1056).

[edytuj] Potomstwo

• Zbigniew (ur. ok. 1073 - zm. po 1112) - książę Polski 1102--1107
• Bolesław III Krzywousty (20 VIII 1086 - 28 X 1138) - książę Polski (1102-1138), książę pomorski (1122-1138)

Córki Judyty Marii:

• córka (ur. 1089 lub 1090) - żona nieznanego księcia ruskiego; dawniej przypuszczano, że był nim Jarosław I, książę włodzimiersko-wołyński (1112-1118)
• Agnieszka (ur. 1090 lub 1091 - zm. 1125) - opatka najbardziej uprzywilejowanych ekonomicznie klasztorów w Niemczech, siostra stryjeczna cesarza Henryka V
• córka (ur. 1091 lub 1092) - żona nieznanego polskiego możnowładcy; dawniej błędnie identyfikowano ją z Adelajdą, żoną Dytryka III von Vohburga (zm. 1146), margrabiego Marchii Północnej
  

  

  Prawdopodobnie najstarsza pieczęć polskiego władcy

[edytuj] Ciekawostki

Najstarszym polskim dokumentem, który w oryginale zachował się do naszych czasów jest XI wieczny list Władysława Hermana, akt zwrotu dwóch złotych krzyży. Odbiorcą była katedra w Bambergu (Bawaria). Obecnie rękopis ten znajduje się w Niemczech, w archiwum państwowym w Monachium. Dodatkowym walorem tego cennego rękopisu jest to, iż zawiera on odcisk najstarszej pieczęci władców Polski. Pieczęć uwierzytelniała i nadawała moc prawną średniowiecznym dokumentom. Na dokumentach polskich podpis pojawił się dopiero na początku XVI wieku.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
• Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław (1992).

[edytuj] Zobacz też

• Władcy Polski
• Piastowie
• Historia Polski (do 1138)