Wojciech Zaleski
Z Wikipedii
Wojciech Zaleski (ur. 1906, zm. 1961) – polski polityk nacjonalistyczny, współzałożyciel Obozu Narodowo-Radyklanego, działacz Konfederacji Narodu.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Zaleski urodził się na Ukrainie 17 kwietnia 1906 r. Studiował na Uniwersytecie Lwowskim oraz Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1928 r. stopień magistra, a w 1931 r. doktora praw. Miał wówczas 25 lat. Jego specjalnością były nauki ekonomiczne. Wiele pisał na tematy społeczno-ekonomiczne na łamach prasy narodowo-demokratycznej i branżowej. Od 1931 do 1933 r. był nawet sekretarzem Komisji Ekonomicznej Stronnictwa Narodowego. Jednak wraz z upływem czasu coraz bardziej oddalał się od tej partii, podobnie jak znacząca część pokolenia młodzieży narodowej, do którego należał.
[edytuj] Rewolucjonista
14 kwietnia 1934 powstał Obóz Narodowo-Radykalny. Wojciech Zaleski był jednym z jego ośmiu "ojców-założycieli", którzy złożyli swe podpisy pod historyczną Deklaracją ONR-u. Był wówczas uznanym autorytetem wśród narodowych radykałów i autorem programu ekonomicznego tej organizacji. W 1937 r. wydał manifest pt. "Polska bez Proletaryatu" (Biblioteka Społeczno-Ekonomiczna ABC, Warszawa 1937), będący streszczeniem polityki ekonomicznej proponowanej przez ONR. Pisał w nim o trzeciej drodze rozwoju gospodarczego Polski, poza kapitalizmem i komunizmem. Oto cytaty z poniższej broszury:
- Broszura ta jest skrótem myśli społecznych i ekonomicznych ruchu narodowo-radykalnego. (...) Ład gospodarczy, który urzeczywistnimy, da Polsce dobrobyt. Ale [...] dobrobyt ten ma być nie celem samym w sobie, a tylko podstawą do rozwoju sił moralnych narodu. Polskę muszą inne narody szanować nie tylko dla wielkości jej zasobów gospodarczych i siły jej oręża, ale także dlatego, że zdobędzie zdrowie moralne narodu i państwa. Dziś niestety nie wzbudzamy szacunku i podziwu ani jednym ani drugim.
- Zarówno zwolennicy ustroju kapitalistycznego, jak i czciciele bożków Mordechaja Marksa, Lenina i Stalina uważają, ze celem gospodarki jest dążenie do zdobycia jak największego bogactwa kosztem jak najmniejszego wysiłku. Takie poglądy stawiają człowieka na jednym poziomie ze zwierzęciem.
Swoje tezy Zaleski rozwijał na łamach prasy narodowo-radykalnej, zwłaszcza Nowego Ładu i ABC.
Był uroczy intelektualnie – pisał o nim po latach Wojciech Wasiutyński.
Zaś redakcyjna koleżanka Maria Rutkowska wspominała – Jego ruchliwy, bystry intelekt spełniał zadania odbiornika radiowego, gromadzącego na nasz użytek wszystkie wiadomości ze świata.
Autor Polski bez Proletaryatu sprawdzał się w roli ideologa. W 1938 roku objął funkcję redaktora naczelnego poczytnego dziennika ABC. Według niektórych źródeł w tym czasie zmienił jednak polityczne barwy, opuszczając ONR-ABC i wiążąc się z małą ale głośną organizacją Falanga pod przywództwem Bolesława Piaseckiego.
[edytuj] Konspirator
Po dramacie września 1939 roku przyszedł czas okupacji niemiecko-sowieckiej, której czasu trwania nikt nie był w stanie wówczas przewidzieć. Zaleski podobnie jak większość narodowców zaangażował się w działalność ruchu oporu. Wstąpił do narodowo-radykalnej organizacji "Pobudka", która w 1941 roku scaliła się z kilkoma innymi grupami oporu tworząc Konfederację Narodu.
Przybrał konspiracyjny pseudonim: "Szarecki". Jako szef Wydziału Programowego znalazł się w ścisłym kierownictwie KN. Był odpowiedzialny za opracowywanie materiałów programowych organizacji, wydawanie książek i broszur. Jednocześnie pisał w prasie konspiracyjnej i wydał autorską broszurę pt. Siła gospodarcza Nowej Polski (Warszawa 1942). Oczywiście pod pseudonimem. Tym razem jako "Mieczysław z Głogowa". Roztaczał w niej wizję gospodarki polskiej ujętej w ramy filozofii uniwersalistycznej, będącej koncepcją ideową lansowaną przez KN. Zaleski był niewątpliwie jedną z podpór intelektualnych organizacji. Tej miary postaci co ksiądz Józef Warszawski czy Andrzej Trzebiński podlegały właśnie jego zwierzchnictwu.
[edytuj] Wygnaniec
Wraz z zajęciem Polski przez Sowietów wielotysięczne rzesze Polaków opuszczały kraj, uciekając na Zachód przed komunistycznym terrorem. Był wśród nich także Wojciech Zaleski. W roku 1946 został wykładowcą (jako docent historii gospodarczej) na uniwersytecie uchodźczym UNRRA w Monachium. Dużo pisał. Do 1949 wydawał własny miesięcznik "Universum". W tymże roku ukazała się jego nowa książka pt. Plan Marshalla w gospodarce dwóch kontynentów. Od 1951 r. mieszkał w Paryżu. Pracował tam jako rzeczoznawca w ECA – amerykańskiej agencji rządowej administrującej Planem Marshalla. Należał jednocześnie do komitetu redakcyjnego paryskiego Ośrodka Badań Europy Środkowej. Aktywnie uczestniczył w życiu naukowym Paryża. W 1952 roku ukazała się jego kolejna książka pt. The Party System. W 1954 roku rozpoczął współpracę z polską sekcją Radia Madryt. Rok później został jej kierownikiem. Jednocześnie kontynuował pracę pisarską i publicystyczną, współpracując z licznymi polskimi ("Kultura", "Życie") i zagranicznymi ("Estudios Sobre el Communismo", "Orientale Europea") czasopismami. W 1959 r. rozpoczął współpracę z głośnym i kontrowersyjnym, post-endeckim miesięcznikiem "Horyzonty". Od wczesnej młodości cierpiał na gruźlicę. Z tego powodu jego pracę przerywały częste wyjazdy lecznicze do sanatoriów.
W 1961 roku ukazała się największe dzieło jego życia-książka Tysiąc lat naszej wspólnoty. Społeczne i gospodarcze dzieje narodu polskiego w zarysie (Veritas, Londyn 1961).
Wojciech Zaleski zmarł 23 października 1961 roku w Madrycie. Tam też został pochowany.
