Związek Piłki Ręcznej w Polsce
Z Wikipedii
| Rok założenia | 1928, jako PZGS od 1936, jako PZPR od 1956, jako ZPRP |
|---|---|
| Członek IHF od | 11 lipca 1946 |
| Członek EHF od | 17 listopada 1991 |
| Liczba klas rozgrywkowych |
3 poziomy ligowe |
| Ogólna liczba zarejestrowanych klubów |
328 |
| Ogólna liczba zarejestrowanych zawodników |
18.400 |
| Siedziba | ul. Tamka 3 00-349 Warszawa |
| Prezes Zarządu |  Andrzej Kraśnicki(od 15 stycznia 2006) |
| Prezes Honorowy Zarządu | Janusz Czerwiński |
| Kierownik Wyszkolenia | Jerzy Noszczak |
| Największe sukcesy | 2. miejsce MŚ'2007 (kadra męska) 3. miejsce LIO'1976 |
| Strona WWW | zprp.pl |
Związek Piłki Ręcznej w Polsce (oficjalny skrót ZPRP) – ogólnokrajowy związek sportowy (stowarzyszenie), działający na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, posiadający osobowość prawną, będący jedynym prawnym reprezentantem polskiej piłki ręcznej (7-osobowej, plażowej, zarówno mężczyzn, jak i kobiet we wszystkich kategoriach wiekowych) w kraju i za granicą.
Od 11 lipca 1946 członek IHF (jeden z założycieli), a od 17 listopada 1991 członek EHF (jeden z założycieli).
Spis treści |
[edytuj] Struktura organizacyjna
Od 2000 w ramach ZPRP działa 16 okręgowych Związków Piłki Ręcznej:
- Dolnośląski Związek Piłki Ręcznej
- Kujawsko-Pomorski Okręgowy Związek Piłki Ręcznej
- Lubelski Wojewódzki Związek Piłki Ręcznej
- Lubuski Związek Piłki Ręcznej
- Łódzki Związek Piłki Ręcznej
- Małopolski Związek Piłki Ręcznej
- Warszawsko-Mazowiecki Związek Piłki Ręcznej
- Opolski Związek Piłki Ręcznej
- Podkarpacki Okręgowy Związek Piłki Ręcznej
- Podlaski Okręgowy Związek Piłki Ręcznej
- Pomorski Okręgowy Związek Piłki Ręcznej
- Śląski Związek Piłki Ręcznej
- Świętokrzyski Związek Piłki Ręcznej
- Warmińsko-Mazurski Wojewódzki Związek Piłki Ręcznej
- Wielkopolski Związek Piłki Ręcznej
- Zachodniopomorski Związek Piłki Ręcznej
[edytuj] Historia
Początki tej dyscypliny sportu w Polsce (wówczas jeszcze bez oficjalnej nazwy "piłka ręczna") sięgają jesieni 1917 roku, gdy to na terenie obozu jenieckiego w Szczypiornie (wówczas wsi, obecnie dzielnicy Kalisza) niemieccy strażnicy zapoznali internowanych tam żołnierzy Legionów Polskich (podoficerów i szeregowców I oraz III Brygady) z zasadami gry, wymyślonej przez ich rodaka Konrada Kocha (tj. w wersji 11-osobowej na otwartych boiskach). Pierwotnie ok. 4.000 osadzonych tam Polaków planowało dla zabicia czasu uprawiać coraz popularniejszy futbol, jednak wobec braku warunków zdecydowali się na grę szmacianą piłką w handball.
Od nazwy owej miejscowości wziął się polski synonim gry – szczypiorniak, w języku potocznym powszechnie używany do połowy lat 60. (częściej nawet, niż oficjalna nazwa – "piłka ręczna"). W kwestii formalnej, nazwa ta tyczy się jednak tylko – nieuprawianej już obecnie – wersji niemieckiej (tj. 11-osobowej na otwartych boiskach), bowiem właśnie taką praktykowano w Szczypiornie. Znana dziś i jedyna oficjalnie uznawana – odmiana duńska, czyli 7-osobowa, nosi wyłącznie nazwę "piłka ręczna".
Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości dyscyplina ta stopniowo zaczęła rozpowszechniać się na terenie niemal całego kraju. Stało się tak głównie za sprawą błyskawicznego rozwoju lekkoatletyki – obok piłki nożnej, najpopularniejszej dyscypliny w II Rzeczypospolitej. Toteż w ramach Polskiego Związku Lekkoatletyki – już od wczesnych lat 20. – prowadzono gry sportowe uzupełniające trening ogólnorozwojowy (m.in. koszykówkę, siatkówkę, palanta i właśnie szczypiorniaka). Ilość zawodników je uprawiających systematycznie rosła, więc już na początku 1925 utworzono w Katowicach Polski Związek Palanta i Gier Ruchowych (PZPiGR), który zjednoczył ich miłośników. W 1926 wprowadził on do swego statutu punkt o organizacji nowych dyscyplin sportowych (w tym piłki ręcznej). 3 kwietnia 1926 PZPiGR zmienił swą nazwę na Polski Związek Gier Ruchowych (PZGR) obejmujący m.in. szczypiorniaka. Na początku 1928 PZGR został zastąpiony przez nowo powstały Polski Związek Gier Sportowych (PZGS) z siedzibą w Warszawie, co uznaje się za początek piłki ręcznej w Polsce w zorganizowanej formie. W tym samym roku brał on czynny udział w zakładaniu IAHF – Międzynarodowej Amatorskiej Federacji Piłki Ręcznej (poprzedniczce IHF), zaś w 1930 zorganizował I mistrzostwa Polski (MP) mężczyzn drużyn 11-osobowych na otwartych boiskach (tzw. wersja niemiecka), kontynuowane później corocznie – z przerwą wojenną – do 1956. Od sezonu 1957 MP odbywają się już wyłącznie z udziałem zespołów 7-osobowych (tzw. odmiana duńska), w formie ligowej. W międzyczasie (1936) PZGS przekształcił się w Polski Związek Piłki Ręcznej (PZPR). W Polsce Ludowej – z uwagi na założenie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej o identycznym akronimie – zmieniono nazwę centrali na Polski Związek Koszykówki, Siatkówki i Szczypiorniaka (PZKSS), a w 1956 na Związek Piłki Ręcznej w Polsce (ZPRP), pod którą centrala szczypiorniaka funkcjonuje do dziś. 11 lipca 1946 PZKSS brał udział w zebraniu założycielskim Międzynarodowej Federacji Piłki Ręcznej – IHF.
Z czasem utworzono męską reprezentację narodową, która 27 lutego 1958, zremisowanym 14:14 meczem przeciwko Finlandii zadebiutowała w rozgrywanych w NRD III finałach Mistrzostw Świata wersji 7-osobowej (MŚ). Była to pierwsza, wielka impreza międzynarodowa z udziałem "biało-czerwonych" szczypiornistów, którzy dwa dni później odniesli swe pierwsze zwycięstwo w turnieju rangi oficjalnej, pokonując 25:11 Hiszpanię, a ostatecznie ukończyli je na 5. miejscu.
Kadra żeńska do MŚ awansowała po raz pierwszy rok wcześniej – na premierowe finały, rozgrywane w Jugosławii, ulegając 13 lipca 1957 w debiucie gospodyniom 3:11 i zajmując w nich ostatecznie 7. pozycję (pierwsze zwycięstwo 16 lipca 1957 4:1 nad Szwecją).
Jednak największe sukcesy tej dyscypliny w Polsce przypadły na lata 70. oraz 80 i dotyczyły wyłącznie handballu w wydaniu męskim. 30 lipca 1976 po dramatycznym i zakończonym dogrywką meczu o brązowy medal Igrzysk Olimpijskich w Montrealu, podopieczni Janusza Czerwińskiego i Stanisława Majorka ograli 21:18 RFN, sięgając po pierwszy w dziejach medal szczypiorniaka "nad Wisłą". Na najniższym stopniu podium Polacy stanęli również 7 marca 1982 po zwycięstwie 23:22 nad Danią w X finałach MŚ rozgrywanych w RFN.
W międzyczasie triumfy święciły również polskie zespoły klubowe. W sezonie 1977/1978 do finału Pucharu Europy (obecna Liga Mistrzów) awansował Śląsk Wrocław, ulegając w nim 22:28 mistrzowi NRD – SC Magdeburg. Dekadę później dwukrotnie z rzędu wyczyn ów powtórzyło Wybrzeże Gdańsk. W edycji 1985/1986 minimalnie lepsza okazała się jugosłowiańska Metaloplastika Šabac, która po przegranej 29:24 w Gdańsku, u siebie odrobiła z nawiązką stratę, wygrywając 30:23 i sięgając po najcenniejszy z europejskich pucharów. Rok później w decydującym starciu gdańszczanie nie dali rady mistrzom ZSRR – CSKA Mińsk (32:24 oraz 25:30). Później w Lidze Mistrzów bez większych sukcesów grywały Iskra Kielce, Wisła Płock, a także Wybrzeże Gdańsk.
Kobiecy szczypiorniak może pochwalić się piątymi lokatami w MŚ Jugosławia'1973 i ME Holandia'1998. "Biało-czerwone" nigdy nie zdołały zakwalifikować się do igrzysk olimpijskich. W latach 90. i na początku XXI wieku spore osiągnięcia zanotowały jednak piłkarki Montexu Lublin, które parokrotnie wywalczyły awans do Ligi Mistrzyń – osiągając w niej dwukrotnie ćwierćfinał (w edycjach 1999/2000 i 2001/2002) – a w sezonie 2000/2001 (14 maja 2001), po ograniu chorwackiej Podravki Koprivnica, zdobyły Puchar EHF (zwycięstwo w Lublinie 28:21 i remis 24:24 na wyjeździe). Był to pierwszy i jedyny – jak do tej pory – triumf polskiego zespołu klubowego piłki ręcznej w którymkolwiek z europejskich pucharów, a drugi w historii polskiego sportu (po wygraniu przez Płomień Milowice Sosnowiec PEMK siatkarzy w sezonie 1977/1978).
Od połowy lat 80. trwał postępujący regres piłki ręcznej. Wpływ na taki stan rzeczy miało przede wszystkim wycofanie się Polski z udziału w Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles i uniemożliwienie występu w turnieju olimpijskim męskiej kadrze szczypiornistów, do którego zakwalifikowała się ona po sportowej walce w 1983. Od tego momentu znacznie ograniczono środki finansowe na działalność rodzimego "światka" handballowego, choć po części niemal od zawsze wśród halowych gier zespołowych znacznie popularniejsze były w Polsce koszykówka, a zwłaszcza siatkówka. 17 listopada 1991 ZPRP znalazł się w grupie krajowych federacji tworzących EHF. 5 lipca 2004 stery w centrali objął nowy zarząd z biznesmenem Markiem Budziakiem, jako prezesem. Z czasem jednak okazało się, iż nie potrafi on znaleźć wspólnego języka "ze środowiskiem", co rodziło nowe konflikty. Dodatkowo w centrali trwała kontrola Ministerstwa Sportu oraz istniała groźba wprowadzenia kuratora. Przeciwko szefowi wystąpili również zawodnicy męskiej kadry narodowej, podczas jednego ze spotkań w poznańskiej hali Arena. Toteż podczas nadzwyczajnego zjazdu ZPRP, który odbył się 15 stycznia 2006 w Warszawie, delegaci postanowili odwołać cały ówczesny zarząd wraz z jego prezesem, wybierając na miejsce Marka Budziaka byłego szefa Polskiej Konfederacji Sportu Andrzeja Kraśnickiego. Dzięki staraniom nowych władz, 30 października 2006 głównym sponsorem reprezentacji we wszystkich kategoriach wiekowych zarówno kobiet, jak i mężczyzn została firma Hummel. Znaczący sukces przyszedł zaskakująco szybko. Podczas rozgrywanych w 2007 w Niemczech mistrzostw świata Polacy awansowali do wielkiego finału, czym nawiązali do triumfów z 1976 i 1982.
[edytuj] Zobacz też
- Reprezentacja Polski w piłce ręcznej kobiet
- Reprezentacja Polski w piłce ręcznej mężczyzn
- Mistrzostwa Polski w piłce ręcznej kobiet
- Mistrzostwa Polski w piłce ręcznej mężczyzn
- Ekstraklasa piłki ręcznej mężczyzn
- Puchar Polski w piłce ręcznej kobiet
- Puchar Polski w piłce ręcznej mężczyzn
