Zygmunt Szczotkowski
Z Wikipedii
 |
|
Zygmunt Franciszek Szczotkowski (ur. 5/17 września[1] 1877 w Warszawie, zm. 9 lutego 1943 w Bieżanowie) – inżynier górnik.
Syn Stefana-Wincentego Andrzeja, z rodziny dawnych żmudzińskich ziemian herbu Łodzia, urzędnika kolei żelaznych i właściciela majątku Stefanowo koło Włocławka oraz Marii Filomeny z domu Kolbe. Stefan Szczotkowski chorował na gruźlicę i zmarł, kiedy Zygmunt był jeszcze dzieckiem, po czym matka zdecydowała się przenieść z nim do Warszawy[2]. Najpierw uczęszczał do szkoły we Włocławku[3], a po przeprowadzce do Warszawy zdał tam w 1896 maturę w gimnazjum realnym. Następnie studiował w prestiżowej uczelni górniczej w Leoben (Austria), którą ukończył z dyplomem inżyniera górnika 24 lutego 1900. Po studiach wziął udział w ekspedycji w góry Ural, gdzie badane były możliwości górniczego wykorzystania znajdujących się tam kopalin, ale wkrótce się z niej wycofał. W styczniu 1901 zdał egzamin przed Górniczą Komisją Specjalną okręgu dąbrowskiego. W latach 1901-1906 powierzono mu zgłębianie szybu Klimontów w kopalni węgla kamiennego Niwka–Jerzy koło Sosnowca. Od lipca 1906 kierował kopalnią "Saturn" w Czeladzi; z pracy tej zrezygnował w 1913 i wyjechał do Francji i Belgii, gdzie zapoznawał się z nowoczesnymi technologiami na użytek projektowanej stacji ratownictwa górniczego w Sosnowcu. W latach 1914-1919 był w Warszawie kierownikiem Biura Stacyjnego Sekcji Opałowej; w latach 1916-1917 odbył tamże Wyższe Kursy Urzędnicze. W 1919 kierował robotami górniczymi w pobliżu Zawiercia.
Od 1 marca 1920 był naczelnym inżynierem, a od 18 listopada 1920 do wybuchu II wojny światowej – dyrektorem Galicyjskiej Spółki Kopalń (Galicienne Compagnie de Mines) w Libiążu (dziś KWK "Janina")[4]. W dwudziestoleciu międzywojennym przyczynił się do rozwoju COP[5]; współpracował blisko także z byłym ministrem przemysłu i handlu w rządzie Leopolda Skulskiego (1919-1920), Antonim Olszewskim (w latach 1935-1937 był członkiem kierowanej przez Olszewskiego Komisji do Zbadania Przedsiębiorstw Państwowych, tzw. komisji do spraw etatyzmu) i byłym ministrem komunikacji w rządach Bartla i Piłsudskiego, później dyrektorem kopalni w Trzebini, Pawłem Romockim. Za zasługi dla rozwoju polskiego przemysłu Zygmunt Szczotkowski otrzymał 11 listopada 1937 krzyż kawalerski Polonia Restituta). Po wybuchu wojny, od 18 września 1939 przez pierwszy rok okupacji (do chwili wyznaczenia przez Niemców innego dyrektora) zatrudniony został w tej kopalni jako Treuhänder[6]. Był na krótko aresztowany przez Gestapo pod zarzutem dywersji w kopalni; po zwolnieniu, jesienią 1940 opuścił Libiąż i wyjechał do swojej rodziny przebywającej od 1 września 1939 w wybudowanym krótko przed wojną domu w podkrakowskim Bieżanowie. Zmarł po ciężkiej chorobie, wskutek przewlekłej niewydolności układu krążenia trzy lata później.
Był dwukrotnie żonaty: w październiku 1907 ożenił się z 19-letnią Magdaleną Anną z domu Sznabl[7], z którą się potem rozwiódł[8], a następnie w czerwcu 1923 z Marią z Wietrzykowskich wdową primo voto Borowską (1886-1959)[9].
Dużo podróżował, szczególnie po Europie i krajach wokół Morza Śródziemnego, interesował się techniką (w tym radiotechniką) i fotografią (także nowinkami w tej dziedzinie, np. fotografią barwną). W wolnym czasie zajmował się też numizmatyką i w mniejszym nieco stopniu filatelistyką, a także stolarstwem (w tym techniką intarsjowania różnymi gatunkami drewna).
Przypisy
- ↑ daty starego/nowego porządku; wszystkie natępne daty w niniejszym biogramie już wg nowego porządku
- ↑ próbowała, bez większego powodzenia, wykorzystać koniunkturę na parcele wzdłuż niedawno (w 1877) oddanej do użytku linii Kolei Nadwiślańskiejj w okolicy Otwocka; brak sukcesów zmusił ją do wyprzedaży części majątku i pamiątek rodzinnych
- ↑ wg jego własnej relacji ze Stefanowa do Włocławka miał chodzić nierzadko pieszo
- ↑ była to na owe czasy stosunkowo nowa kopalnia, utworzona z udziałem kapitału francuskiego w 1907 roku; jej francuskim dyrektorem był Alex Bartet.
- ↑ był współautorem – wraz z inż. Michałem Dunajeckim (dyrektorem kopalni w Sierszy) i inż. Ludwikiem Oelweinem (dyrektorem kopalni w Jaworznie-Borach) – doręczonego w 1927 ministrowi Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu memoriału pt. "Sprawa Kopalń Zagłębia Krakowskiego", w którym autorzy zwracali uwagę na pilną potrzebę wsparcia rozwoju trzech istniejących wówczas kopalni Zagłębia Krakowskiego, m.in. wobec niebezpieczeństw grożących ich zdaniem ze strony niestabilności przemysłu węglowego na polskim Śląsku
- ↑ komisaryczny zarządca
- ↑ miał z nią córkę Zofię Stanisławę Zygmuntę, ur. 1911; wyemigrowała do Rumunii
- ↑ małżeństwo Szczotkowskich zawarte zostało w kościele katolickim, który wówczas, tak jak i dziś, nie uznawał rozwodów; Zygmunt Szczotkowski zmienił w związku z tym wyznanie (w październiku 1922) na kalwinizm; dopiero pod koniec życia powrócił do wiary katolickiej (formalny akt przejścia podpisał w sierpniu 1942, ale już w kennkarcie z marca 1942 w rubryce "wyznanie" wpisano "rzymskokatolickie")
- ↑ z nią miał córkę Annę Marię, ur. 1924; po wojnie wyszła za mąż za Henryka Zielińskiego i zamieszkała we Wrocławiu
