Krasnystaw

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°00' N 23°10' E51 23.1666667 (Krasnystaw)

Krasnystaw
Herb Krasnegostawu Flaga Krasnegostawu
Województwo	lubelskie
Powiat	krasnostawski
Gmina  - rodzaj	Krasnystaw miejska
Prawa miejskie	1394
Burmistrz	Andrzej Jakubiec
Powierzchnia	23,07 km²
Położenie	51° 00' N 23° 10' E
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość	19 988[1] 466,2 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	82
Kod pocztowy	22-300
Tablice rejestracyjne	LKS
Położenie na mapie Polski Krasnystaw
TERC10 (TERYT)	3060806011
Miasta partnerskie	Žatec Alvesta Turijsk Horochiv
Urząd miejski3 pl. 3 Maja 29 22-300 Krasnystaw tel. 82 576-29-03; faks 82 576-23-77
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Krasnystaw - miasto w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, nad rzeką Wieprz, na terenie Działów Grabowieckich i Wyniosłości Giełczewskiej. Leży ono u ujścia rzeki Żółkiewki do Wieprza.

Herb miasta przedstawia dwie ryby (karpie), które znajdują się na niebieskim tle. Umiejscowione one są naprzemianlegle, jedna nad drugą. Natomiast flaga Krasnegostawu jest prostokątną, żółtą tkaniną z umieszczonym na środku herbem miasta. Miejscowość posiada swój hejnał.

Według danych z 15 stycznia 2007 r., miasto miało 19 988^[1] mieszkańców.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa chełmskiego.

Spis treści 1 Położenie 1.1 Odległości 2 Struktura powierzchni 3 Demografia 4 Gospodarka 5 Historia 5.1 II wojna światowa 6 Zabytki 7 Chmielaki Krasnostawskie 8 Honorowi obywatele 9 Złote Karpie 10 Miasta partnerskie 11 Sołectwa miasta 12 Sąsiednie gminy 13 Przypisy 14 Bibliografia 15 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Krasnystaw znajduje się na terenie Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych oraz fragmencie Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 17, która jest częścią międzynarodowej drogi E372.

[edytuj] Odległości

• Lublin 55 km
• Chełm 30 km
• Zamość 30 km
• przejście graniczne w Dorohusku z Ukrainą Jagodzin 60 km.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2007 r., Krasnystaw zajmuje 4,207 ha^[1], w tym:

• 2,050 ha - grunty orne;
• 100 ha - sady;
• 433 ha - łąki;
• 25 ha - pastwiska;
• 401 ha - lasy.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	21 023	100	11 335	52,7	9680	47,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1006,2		245,7		220,6

Według danych z roku 2002, średni dochód na mieszkańca wynosił 1332,47 zł. Bezrobocie w Krasnymstawie wynosi 15,8%.

[edytuj] Gospodarka

W Krasnymstawie dominuje przemysł spożywczy: cukrownia, mleczarnia z proszkownia mleka, fermentownia tytoniu, browar, elewator zbożowy. Znajdują się tam także przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją odzieżową, sanitarną, opakowań tekturowych i materiałów budowlanych.

[edytuj] Historia

Miasto zostało założone na gruntach wsi Szczekarzew. Prawa miejskie otrzymało 1394 r. W XV wieku dzięki położeniu na trakcie handlowym Pomorze-Lublin-Lwów nastąpił rozwój miasta. W 1525 r. Krasnystaw otrzymał prawo składu soli i miodu. Stanowił on także ośrodek handlu zbożem i rzemiosła. Od 1490 r. do 1826 r. był on siedzibą biskupów chełmskich. Pełnił również funkcję starostwa grodowego.

W połowie XVII wieku, w czasie wojen polsko-szwedzkich, zniszczono zamek i mury miejskie. Od 1795 r. roku miasto znajdowało się w zaborze austriackim, od 1809 r. w Księstwie Warszawskim, a od 1815 w Królestwie Polskim (zabór rosyjski). Podczas powstania styczniowego jazda polska odniosła tu zwycięstwo atakując garnizon rosyjski. W XIX wieku miasto stanowiło ośrodek usługowy. W 1916 r. do Krasnegostawu doprowadzono kolej.

W latach 1919-1975 i od 1999 r. Krasnystaw jest siedzibą powiatu.

[edytuj] II wojna światowa

We wrześniu 1939 r. miały tu miejsce walki z armią niemiecką, w których zginęło ok. 150 polskich żołnierzy. 18-19 września 1939 r. toczyły się tu walki 39. dywizji piechoty i brygady kawalerii z niemieckimi jednostkami zmotoryzowanymi.

Podczas okupacji hitlerowskiej (od 1940 r. do 1942 r.) w mieście znajdowało się getto, w którym zamknięto ok. 4 tys. osób narodowości żydowskiej. Getto znajdowało się przy ul. Grobla i miało charakter przejściowy, po kilku miesiącach ludność została przetransportowana do obozu w Izbicy i ośrodka zagłady w Bełżcu (ok. 2 tys. osób). W mieście znajdowało się także więzienie, w którym Niemcy rozstrzelali 395 osób (1939-1944).

W okolicy działała także partyzantka (1940-1944) - AK, BCh, GL, AL, NOW-NSZ. Partyzanci m.in.: uwolnili ok. 300 więźniów z miejscowego więzienia (1943) i zniszczyli 26 pociągów niemieckich (wiosną 1944 r.).

W latach 1944-1945 NKWD deportowało członków polskich organizacji niepodległościowych w głąb ZSRR. W latach 1944-1950 na terenie Krasnegostawu i okolic działała partyzantka antykomunistyczna.

[edytuj] Zabytki

• Barokowe budynki pojezuickie:
  • kościół św. Franciszka Ksawerego z wystrojem (sztukateria, polichromia);
  • kolegium z 1720 r. (w 1730 r. i 1902 r. rozbudowane) - obecnie muzeum;
• Pałac biskupi z pierwszej połowy XVII wieku ufundowany przez bp. Stanisława Gomolińskiego;
• Budynek seminarium (1719-1739) - przebudowany w XIX i XX wieku;
• Poaugustiańskie zespoły klasztorne:
  • budynki z XIV i XVII wieku (obok zabudowań do 1816 r. stał zamek):
    • kościół powstały ok. 1458 r., ufundowany przez Władysława Jagiełłę, zniszczony podczas najazdu tatarskiego, odbudowany w 1458 r. Przebudowany w 1826 r. i 1951 r. Kościół zachował swoją bryłę i oszkarpowane prezbiterium;
    • klasztor powstały w drugiej połowie XVII wieku. W październiku 1696 r. został w nim pochowany ks. bp Stanisław Jacek Święcicki;
  • budynki powstałe po 1826 r. - ok. 1826 r. rząd carski odebrał augustianom stary kościół i klasztor. W ramach rekompensaty powstały nowe zabudowania:
    • kościół Trójcy Przenajświętszej - powstały w latach 1837-1839;
      Zobacz więcej w osobnym artykule: Kościół Trójcy Przenajświętszej w Krasnymstawie.
    • klasztor - służył jako koszary wojsk carskich w okresie zaborów. W okresie międzywojennym mieściła się w nim Podoficerska Szkoła Łączności. Natomiast w czasie okupacji stacjonowały w nim wojska niemieckie. Obecnie znajduje się w nim szkoła zawodowa;
• Synagoga;
• Cmentarz żydowski w Krasnymstawie;
• Ratusz miejski z okresu międzywojennego.

W mieście znajduje się także Muzeum Regionalne, zawierające zbiory z dziedzin takich jak m.in.: etnografia, historia, numizmatyka, sztuka i archeologia.

[edytuj] Chmielaki Krasnostawskie

Od 1971 r.^[2] w mieście organizowane jest Ogólnopolskie Święto Chmielarzy i Piwowarów "Chmielaki Krasnostawskie". Festiwal odbywa się na początku września i trwa trzy dni.

Organizowane są w tym czasie koncerty podzielone na kategorie, m.in. Chmiel Rock, Cersanit Jazz, występy kapel ludowych oraz inne imprezy towarzyszące. Co roku przez ulice miasta przechodzi korowód chmielakowy składający się z uczniów miejscowych szkół. Od 2005 r. świętu towarzyszy Konsumencki Konkurs Piw oraz wybierana jest Najlepsza Karczma Piwna (konkurs na najciekawszy ogródek piwny prezentowany podczas Chmielaków)^[3].

[edytuj] Honorowi obywatele

• 1994 - Ryszard Rabiega, Wacław Sennik^[4];
• 1995 - Wiltrud Wessel^[5];
• 1997 - ks. Piotr Kimak^[6];
• 2004 - ks. Ryszard Winiarski^[7];

[edytuj] Złote Karpie

Złote Karpie^[8] - honorowe wyróżnienie przyznawane od 1998 r. osobom przyczyniającym sie do rozwoju miasta (zawodowo, artystycznie lub społecznie). Jest ono wręczane podczas Dni Krasnegostawu. Zostało ono nadane następującym osobom:

• 1998 - ks. Piotr Kimak, Tadeusz Badach, Bronisława Żuk;
• 1999 - ks. Ryszard Winiarski, Jan Ćwirta, Maria Gleń;
• 2000 - Wanda Gałan, Edward Polski, Mariusz Dubaj;
• 2001 - Scholastyka Pawlak-Trochim, Czesław Typiak, Jan Henryk Cichosz;
• 2002 - Janusz Korczyński, Jan Bąk, Edward Kawęcki;
• 2003 - Władysław Fedorowicz, Zygmunt Kapuścik, Mieczysław Pawelec
• 2004 - Lidia Genowefa Kosmowska, Jadwiga Ściepko, Ludwik Kafarski;
• 2005 - Janusz Salitra;
• 2006 - Maurycy Bobel, Stanisław Woźniak, ks. Waldemar Taracha, Edward Kyc;
• 2007 - Bożena Pachla, Henryk Petla, Kazimierz Ruszniak.

[edytuj] Miasta partnerskie

Przedstawiciele administracji Krasnegostawu podpisali dwustronne umowy o przyjaźni z miastami partnerskimi z 4 państw^[9]:

• Žatec  Czechy;
• Alvesta  Szwecja;
• Turijsk  Ukraina;
• Püspökladány  Węgry.

[edytuj] Sołectwa miasta

W skład sołectw Krasnegostawu wchodzą: Przedmieście Zastawie, Kolonia Krakowskie Przedmieście, Krakowskie Przedmieście, Przedmieście Lubańki, Przedmieście Zakręcie, Kolonia Góry, Przedmieście Góry^[10].

[edytuj] Sąsiednie gminy

• gmina Chełm
• gmina Krasnystaw
• gmina Siennica Różana

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2003, t. 14, s. 549-550, ISBN 8301133570 t. 1-30.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Historia Krasnegostawu

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi