Niemcy (naród)
Z Wikipedii
| Niemcy | |
 |
|
| (od lewej): Bach • Goethe • Bismarck • Kepler | |
| Liczebność ogółem | 80 - 160 milionów |
| Regiony zamieszkania |  Niemcy:68 milionów  Stany Zjednoczone:60 milonów[1]  Brazylia:18 milionów[2]  Kanada:3 miliony[3]  Argentyna:1 200 000[4]  Rosja i  Kazachstan:1 milion [5]  Australia:742 212[6]  Holandia:386 200  Węgry:258 830[7]  Hiszpania:208 349[8]  Wielka Brytania:180 000 - 250 000  Chile:150 000 - 200 000[9] |
| Język | niemiecki, dolnoniemiecki, alemański |
| Religie | luteranizm, kalwinizm, katolicyzm, agnostycyzm, ateizm. |
| Pokrewne grupy etniczne | Alzatczycy, Austriacy, Belgowie, Brytyjczycy, Burowie, Fryzowie, Luksemburczycy, Holendrzy, Liechtensteinczycy, Lotaryńczycy, Szwajcarzy, Skandynawowie |
Niemcy - naród zamieszkujący przede wszystkim Republikę Federalną Niemiec, posługujący się językiem niemieckim z grupy języków germańskich. Pod względem wyznaniowym Niemcy są podzieleni na katolików (płd. i zach. Niemcy) i protestantów (płn. i wsch. Niemcy). Populacja jest trudna do oszacowania gdyż zawiera w sobie nie tylko rodowitych Niemców, ale także ich potomków rozsianych na kilku kontynentach. Mieści się ona w przedziale pomiędzy 80 a 160 milionów osób.
W przybliżeniu około 100 milionów ludzi na świecie uważa niemiecki za swój język ojczysty, około 75 milionów natomiast uważa się za Niemców[potrzebne źródło]. Kolejne 70 milionów ludzi przyznaje się że posiada niemieckich przodków którzy jednak dziś nie posługują się na co dzień niemieckim, głównie w USA, Brazylii, Kazachstanie i Kanadzie. W Stanach Zjednoczonych co najmniej co czwarty amerykański biały obywatel jest o niemieckim rodowodzie[potrzebne źródło].
Niemcy tworzą ważną grupę mniejszościową w kilku krajach w środkowej i wschodniej Europie (Polska, Węgry, Rumunia, Rosja) jak również w Namibii (1% populacji całego kraju, zobacz: Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia), w południowej Brazylii, Peru, Argentynie i Chile. Do 1990 roku, około dwóch milionów Niemców żyło na terenach byłego Związku Radzieckiego, a szczególnie w Rosji i w Kazachstanie. (zobacz: Niemiecka Republika Nadwołżańska)
W Stanach Zjednoczonych wg spisu z roku 1990, 57 milionów ludzi było rodowitymi Niemcami bądź ich potomkami, tworząc największą grupę etniczną w kraju.
Znaczna liczba potomków żyje również w Kanadzie (ok. 9% populacji) i Australii (ok. 4% populacji).
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Wędrówki ludów i pochodzenie
(zobacz też: sekcja "Starożytność")
Pierwsze ludy germańskie, pojawiły się w południowej Skandynawii w wiekach Wielkiej Migracji. Sąsiadowały one z ludami ugrofińskimi, na północy i wschodzie, słowiańskimi i bałtyckimi na wschodzie i celtyckimi na południu. Stopniowo pod wpływem czasu ludy germańskie — tak jak większość innych europejskich grup etnicznych — mieszały się z wyżej wymienionymi narodami. Na terenach dzisiejszych Niemiec pojawili się oni w X w. p.n.e. głównie na obszarach dorzecza Łaby i Renu. W drugiej połowie IV wieku wielokrotne najazdy Hunów pustoszyły tereny germańskie. Prowadziło to do wielkich przemieszczeń ludów znad Łaby w kierunku wschodnim, równocześnie Słowianie powoli kolonizowali opustoszałe germańskie tereny. Skutkiem była kolonizacja niemiecka tak dalekich obszarów na wschód jak Rumunia (zobacz też: Ostsiedlung), natomiast kolonizacja słowiańska postąpiła aż po dzisiejszą Lubekę, Hamburg i wzdłuż rzeki Łaby.
Germańska tożsamość etniczna pojawia się w trakcie Średniowiecza, pod wpływem zjednoczenia Państwa wschodniofrankijskiego w IX wieku. Proces był stopniowy i do dziś jest to temat sporów.
[edytuj] Czasy hanzeatyckie
Po Chrystianizacji, wyższa organizacja Kościoła rzymskokatolickiego poparła niemiecką ekspansję na tereny zamieszkane przez Słowian. Równocześnie, postęp w budowie okrętów przyczynił się do rozwoju handlu prowadzonego przez Hanzę w Europie Środkowo–Wschodniej i na Bałtyku. Małe osady, wzdłuż hanzeatyckich szlaków handlowych, stały się wielkimi centrami niemieckiego handlu, w których zamieszkiwały, stosunkowo bogate społeczeństwa. Niemcy dzięki Hanzie kolonizowali również obszary znacznie wysunięte na północ jak norweskie Bergen, Sztokholm i Vyborg (obecnie w Rosji). Należy zauważyć, że Liga Hanzeatycka nie była narodowo wyłącznie niemiecka. Wiele miast, które dołączyły się do ligi było z obszaru Świętego Imperium Rzymskiego.
[edytuj] Podzieleni Niemcy
[edytuj] Starożytność
Początki podzielonych Niemiec sięgają daleko w przeszłość, dokładnie jeszcze do starożytności; od germańskich terenów zachodnich i Galii zajętych przez Rzymian do Wolnej Germanii na wschodzie (zwyczajową granicę, zwłaszcza od Bitwy w Lesie Teutoburskim stanowiła rzeka Ren).
[edytuj] Nowożytność
Z kolei od pokoju westfalskiego, Niemcy były "jednym narodem w wielu krajach". Sąsiednie władze długo starały się skłócać księstwa niemieckie, aby nie dopuścić do jakiegokolwiek jednoczenia się tych terenów, gdyż mogłoby to stanowić zagrożenie. W XIX wieku, po wojnach napoleońskich, tak Cesarstwo Austriackie jak i Prusy próbowały zdominować i zjednoczyć pod swym panowaniem niemieckie posiadłości. W 1870 roku, Prusy przekonały nawet Bawarię do utworzenia Imperium Niemieckiego, skutecznie przeciwstawiając się wieloetnicznemu państwu austriackiemu.
[edytuj] Zjednoczeni Niemcy
Pierwsze zjednoczenie Niemiec w 1871 roku, w którego efekcie powstało Cesarstwo Niemieckie było wielkim zaskoczeniem dla obcych władz, a szczególnie dla pozostających w konflikcie Austrii i Prus, które przez dziesiątki lat starały się nie dopuszczać do tego wydarzenia. Po zjednoczeniu większości księstw, niemieckie marzenia skoncentrowały się na włączeniu Austrii do Wielkiej Rzeszy. Pragnienia te szczególnie nasiliły się po rozpadzie Imperium Austro-Węgierskiego.
W tym czasie powstał Volkizm, ruch który m.in. próbował podkreślać - a czasem również przeakcentować - kulturalną więź między Niemcami. Koniec XIX wieku dał Niemcom wrażenie kulturalnego zwierzchnictwa pod wpływem światowego szacunku i podziwu niemieckiej nauki, a także wojskowych jak i politycznych sukcesów Bismarcka. (zobacz: Kulturkampf)
Już po świetności okresu Żelaznego Kanclerza, naziści usiłowali połączyć "wszystkich Niemców" w jednym państwie. Było to przyjmowane z aplauzem przez Niemców zamieszkujących tereny Czechosłowacji (zobacz: Kraj Sudecki), Austrii, Polski, Wolnego Miasta Gdańska oraz w zachodniej Litwie (zobacz: Okręg Kłajpedy). Praktyki te budziły jednak sprzeciw w Szwajcarii czy też w Holandii, gdzie obywatele byli zadowoleni ze swych samodzielnych państw.
Ponowne podzielenie narodu niemieckiego miało miejsce po II wojnie światowej (zobacz m.in: żelazna kurtyna, NRD, Trizonia), jednak z racji tego że trwało ono stosunkowo krótko (1945/49-1990, zobacz: Zjednoczenie Niemiec) i było na podłożu głównie ideologicznym, nie miało żadnych następstw etnograficznych.
[edytuj] Kwestia Austriaków
Przed II wojną światową, większość Austriaków uważała siebie za Niemców i zaprzeczała istnienia odmiennej austriackiej tożsamości. Po wojnie jednak większość Austriaków zaczęła postrzegać siebie jako odmienny naród. Dziś, według różnych statystyk nie więcej niż 5% niemieckojęzycznych Austriaków widzi w sobie przynależność do narodu niemieckiego poprzez język bądź krew[potrzebne źródło].
[edytuj] Mniejszości
W niedawnych latach, niemieckojęzyczne kraje Europy zostały skonfrontowane ze zmianami etnicznymi z powodu czasów szybkiego przemieszczania się ludności i masowej emigracji zarobkowej. Zmiany te doprowadzały często do ożywionych debat kto powinien być uznawany za Niemca a kto nie. Imigranci w dzisiejszych Niemczech stanowią dziś więcej niż 8% populacji, są to głównie potomkowie pracowników (gastarbeiterów) przybyłych w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Z największych grup można wyróżnić Turków, Włochów, Greków i przedstawicieli byłych narodów Jugosławii.
Ponadto, znaczna liczba obywateli niemieckich (blisko 5%), to niemieccy repatrianci, którzy zatrzymywali swą tożsamość kulturalną i językową z krajów urodzenia. Najwięcej repatriantów jest z terenów byłego Związku Radzieckiego, tworzą oni drugą największą populację mniejszościową w Niemczech. Kontrowersje budziła repatriacja Niemców nadwołżańskich, którzy osiedlali się w Rosji w XVIII wieku, chociaż dziś ani oni, ani ich przodkowie (kilka pokoleń wstecz) nie było kiedykolwiek w Niemczech. Dla kontrastu należy zauważyć że wiele osób o niemieckich korzeniach w USA, Kanadzie lub Brazylii nie mieli prawa automatycznego powrotu i musieli właściwie udowodnić ich kwalifikację o niemieckie obywatelstwo zgodnie z klauzulami dotyczącymi niemieckiego prawa.
W przeciwieństwie do grup niemieckich repatriantów, imigranckie społeczności, które urodziły się i wychowały w Republice Federalnej kontynuują życie w Niemczech pod dwuznacznym statusem, chociaż władze zliberalizowały ostatnio przepisy dotyczące nadawania takim osobom obywatelstw. Wiele osób nie rejestruje się w urzędach, co prowadzi do zaburzenia statystyk demograficznych, które pokazują iż państwo to jest jednym z najbardziej monoetnicznych państw Europy, zaś w rzeczywistości sytuacja wygląda niemal odwrotnie. W dodatku, z racji tego że Niemcy posiadają ujemny przyrost naturalny[12], a wciąż obserwuje się tendencje do jego spadku, nie prognozuje się by obecna sytuacja szybko się zmieniła.
Poza imigrantami i repatriantami istnieją również historyczne mniejszości etniczne jak Duńczycy czy Fryzowie (szczególnie w regionie Szlezwik-Holsztyn), bądź też zamieszkujący wschodnie Niemcy słowiańscy Serbołużyczanie.
[edytuj] Ciekawostki
- w przeprowadzonym w 2007 roku sondażu CBOS 39 proc. Polaków wyraziło niechęć do Niemców a 30 proc. ankietowanych sympatię.[13]
- z Niemiec pochodzi choinka bożonarodzeniowa
- z badań genetycznych współczesnych Niemców wynika że większość z nich ma celtyckich przodków, tylko 6% ma germańskie korzenie a 30% słowiańskie, aż 10% ma żydowskich przodków[14].
Przypisy
- ↑ [1], 45 milionów obywateli USA pochodzenia niemieckiego (zawierając Szwajcarów, Alzatczyków czy Austriaków) i 2.95% (około. 8 milionów) obywateli posługujących się językiem niemieckim jako pierwszym.
- ↑ Według brazylijskich 10 milionów Brazylijczyków jest całkowitego niemieckiego pochodzenia a 18 milionów posiada częściowo niemieckie korzenie.
- ↑ Dane Spisu Powszechnego z 2001 roku dają 2 742 765 całkowitych respondentów stwierdzających ich etniczne pochodzenie jako częściowo Niemiec, z 70 600 stwierdzającymi "pojedynczymi przodkami".
- ↑ Zgodnie z Asociación Argentina de Descendientes de Alemanes del Volga więcej niż 1 200 000 ludzi jest potomkami Niemców nadwołżańskich w Argentynie (liczby te nie zawierają innych Niemców z innych regionów).
- ↑ skutek m.in. zsyłek do Związku Radzieckiego. Zobacz: etnologia
- ↑ Australijskie Biuro Statystyczne mówi o liczbie 742 212 ludzi posiadających niemieckich przodków w Spisie z 2001 roku. Niemców w prostej linii jest 135 000, z czego 105 000 urodziło się w Republice Federalnej
- ↑ Z danych szacunkowych.
- ↑ INE (2006)
- ↑ [2], Die soziolinguistische Situation von Chilenen deutscher Abstammung
- ↑ Głównie w województwie opolskim.
- ↑ Oprócz tego również 15 000 czarnoskórych mieszkańców posługuje się językiem niemieckim.
- ↑ CIA Factbook
- ↑ gazeta.pl o sonażu CBOS
- ↑ Deutsche Welle
