Boguszowice Stare

Z Wikipedii

Boguszowice Stare (śl. Bogůšowice Stare) - dzielnica Rybnika położona w południowej części miasta. Liczba mieszkańców ok. 7 600. Kod pocztowy: 44-251. Dzielnica ta jest objęta obecnie realizowanym projektem budowy systemu kanalizacji sanitarnej.

Spis treści 1 Położenie geograficzne 2 Historia wsi Boguszowice 3 Rozwój Boguszowic od początku XX wieku 4 Historia boguszowickich kościołów i parafii 4.1 Znani proboszczowie boguszowiccy: 5 Edukacja 6 Inwestycje budowlane 7 Znane nazwiska wójtów, naczelników i przewodniczących Boguszowic: 8 Sport

[edytuj] Położenie geograficzne

• 18°25 do 18°38 długości geograficznej wschodniej,
• 50°03 do 50°10 szerokości geograficznej północnej.

[edytuj] Historia wsi Boguszowice

Etymologia nazwy miejscowości wywodzi się od jej domniemanego założyciela Boguszu. Jako wieś Boguszowice już w XIII wieku. Założone były na prawie polskim. Jednak dokumenty z XVII w. mówią o wsi na prawie niemieckim. Wieś była siedzibą parafii. Na początku XIV w. stał tu kościół. Parafia należała do archiprezbiteriatu żorskiego.

Miejscowość była w r. 1345 świadkiem walk Kazimierza Wielkiego z Janem Luksemburskim.

W XV w. okolicy działali husyci, natomiast w czasie wojny trzydziestoletniej wojska Mansfelda.

Od XVI w. Boguszowice są częścią państwa rybnickiego. Połowa miejscowości (z folwarkiem) stanowiła do 1725 r. własność klasztoru cysterskiego z Rud. W latach 1725 – 1788 Boguszowice należały do hrabiów Węgierskich, a od 1788 r. były własnością króla pruskiego. Od 1818 stały się częścią nowego powiatu rybnickiego.

Wieś, ze względu na słabe gleby, była mała i biedna. Pod koniec XVI wieku liczyła 14 chłopów, na początku wieku XVII – 20, a w r. 1791 - 26 gospodarstw chłopskich. W początkach istnienia wsi był w niej sołtys, o czym świadczy nazwa części dzielnicy: „Sołtystwo”. Jednak w dokumentach z początków XVII w. sołtys już nie występuje. Istniały w niej także młyn i karczma.

Chłopi byli zobowiązani do różnych świadczeń na rzecz pana, głównie pańszczyzny, z której wykupili się w latach 1822 – 1834. Mieli także obowiązki wobec proboszcza (dziesięcina, meszne i ofertoria), z których się również wykupili w r. 1871. W latach 1847 – 1848 wielu biedniejszych mieszkańców osady zmarło na tyfus głodowy, z nimi proboszcz Markefka.

Wpływ na życie mieszkańców miał folwark, który do r. 1788 był w posiadaniu Wengerskich, do r. 1834 w r. w rękach fiskusa państwowego a od tej daty w rękach prywatnych właścicieli. W r. 1888 stał się własnością księcia von Donnersmarcka, który w roku 1916 uruchomił w lesie Judasza kopalnię, która na przestrzeni lat różnie się nazywała: „Feldmarschall Blücherschächte”, „Szyby Blüchera”, „Szyby Jankowice” i „Kopalnia Jankowice”), a zabudowania folwarczne przeznaczył na mieszkania dla robotników.

[edytuj] Rozwój Boguszowic od początku XX wieku

Boguszowice swój wzrost zawdzięczają rozwojowi przemysłu hutniczego i górniczego. W r. 1906 Boguszowice liczyły 1028 mieszkańców, w r. 1930 - 2502, w r. 1937 – 2750, w r. 1945 – 2404, w r. 1975 wraz Kłokocinem i Gotartowicami ponad 19 tys. Pod względem administracyjnym Boguszowice były gminą wiejską, przy czym folwark stanowił do r. 1922 odrębny obszar dworski. Od 1 stycznia 1946 do r. 1950 Boguszowice były siedzibą gminy zbiorczej. W r. 1954 nadano im status Osiedla. W r 1962 otrzymały prawa miejskie. W r. 1975 zostały włączone do miasta Rybnika, stając się jego dzielnicą.

[edytuj] Historia boguszowickich kościołów i parafii

W Boguszowicach, pod koniec XIII w. stał drewniany kościół. Z dokumentów wizytacyjnych wynika, że była to budowla ozdobna, miała dzwonnicę z dwoma dzwonami, i była otoczona gankiem. Kościół był poświęcony św. Wawrzyńcowi i św. Marcinowi. W r. 1688 określano jego stan jako starego budynku ze zmurszałymi fundamentami. W r. 1717 został on zastąpiony nową drewnianą budowlą. W roku 1935 za staraniem ówczesnego proboszcza, ks. Karola Długaja wybudowano nową neobarokową świątynię pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Stary kościół przeniesiono w r. 1975 do Ligockiej Kuźni.

[edytuj] Znani proboszczowie boguszowiccy:

• Wilhelm Siedlaczek – proboszcz z lat 1799 – 1844, nazywany samarytaninem ze względu na to, że leczył miejscową ludność.
• Antoni Pendziałek (1889 – 1909), który był polskim działaczem narodowym.
• Edward Tobola, który funkcję proboszcza sprawował w latach 1942 – 1990.
• Stanisław Gańczorz 1990-2003 - rozwinął funkcjonowanie grup parafialnych, znany ze skromności, chęci pracy z ludźmi, otwarty, zmodernizował funkcjonowanie i wizerunek parafii, do tej pory wspominany przez wielu mieszkańców.

[edytuj] Edukacja

W Boguszowicach istniała także szkoła po raz pierwszy ukazana źródłowo w r. 1652. Nauczyciele byli równocześnie organistami. Nauka była prowadzona w języku polskim, a od r. 1872 w języku niemieckim. Początkowo nauka odbywała się w organistówce. W r. 1914 oddano do użytku nowy budynek szkolny (dzisiejsze przedszkole), a w r. 1937 otwarto nowoczesną wtedy szkołę. Po II wojnie światowej wybudowano jeszcze 2 szkoły podstawowe (dzisiaj SP 18 i Gimnazjum nr 5) oraz 3 przedszkola. By przygotować kadry dla rozwijającej się kopalni, zorganizowano w r. 1945 szkołę dokształcającą, przekształconą później w zasadniczą szkołę górniczą, dla której wybudowano w r. 1951 budynek szkolny.

Po przekształceniach ustrojowych po r. 1989 szkoła górnicza zakończyła swoją działalność. Aktualnie (2007) w budynku szkolnym mieści się Liceum Ogólnokształcące Nr VI i Technikum nr 5. W związku z budową Osiedla Północ oddano w r. 1997 do użytku nowy budynek szkolny, w którym początkowo mieściła się Szkoła Podstawowa nr 36 a aktualnie Gimnazjum nr 7, któremu 7 marca 2007 nadano imię Czesława Miłosza. Zgodnie z uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Rybniku docelowy model szkolnictwa w Boguszowicach to: 4 przedszkola, 2 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum i 1 szkoła ponadgimnazjalna.

W roku 1997 oddano do użytku nowoczesny budynek Szkoły Podstawowej nr 36, następnie w roku 2000 podstawówkę zlikwidowano i obecnie Szkoła jest siedzibą Gimnazjum nr 7. Od roku 2002 przy szkole znajduje się nowoczesna sala gimnastyczna wybudowana za 3 mln złotych.

[edytuj] Inwestycje budowlane

W roku 1922 ukończono budowę drogi Boguszowice – Ligota, w r. 1937 - drogę Boguszowice – kopalnia „Szyby Jankowice”, w r. 1938 – Boguszowice – Gotartowice. Utwardzenia drogi do Świerklan dokonano w r. 1946 a do Kłokocina w r. w latach 60. XX w. W okresie powojennym zmodernizowano także drogi przez nałożenie nawierzchni asfaltowej. Wieś została zelektryfikowana w r. 1929. W latach powojennych założono wodociągi, w części dzielnicy zainstalowano gaz przewodowy.

Prawie wszystkie stare domy zostały rozebrane lub zmodernizowane. Wybudowano także wiele budynków mieszkalnych, w tym osiedle domków jednorodzinnych i Osiedle Północ, znane jako Manhattan. W północno-zachodniej części dzielnicy powstało wysypisko śmieci.

[edytuj] Znane nazwiska wójtów, naczelników i przewodniczących Boguszowic:

Walentyn Kula, Bartek Kula, Jan Kula, Franciszek Oleś, Antoni Garbocz, Franciszek Rojek, Franciszek Konik, Adolf Buchalik, Konstanty Rojek, Józef Śmieja, Franciszek Węgrzyk, Franciszek Kula, Fryderyk (Walenty) Garbocz, Paweł Grzesica, Władysław Kuczera, Józef Tralewski i Teofil Szejna, po r. 1975 przewodniczący zarządu dzielnicy: Paweł Grzesica, Eugeniusz Żak i Jan Mura.

[edytuj] Sport

W Miejscowości istnieje klub piłkarski Górnik Boguszowice, który ma za sobą występy m.in w 3 lidze.