Geografia Ukrainy

Z Wikipedii

Ukraina jest drugim co do powierzchni krajem Europy i 43 na świecie - liczy 603 700 km². Znajduje się w centrum Europy Wschodniej. Od południa graniczy z Morzem Azowskim i Morzem Czarnym, na południowym zachodzie i zachodzie z Rumunią, Mołdawią, Węgrami, Słowacją i Polską, na północy z Białorusią, a od wschodu z Rosją.

Ludność Ukrainy liczyła w 2001 roku 46 490 000 osób, co daje 26 miejsce na świecie.

Spis treści 1 Klimat 2 Granice 3 Powierzchnia i ukształtowanie terenu 4 Geologia 5 Rzeki i jeziora Ukrainy 6 Gleby 7 Podział administracyjny

[edytuj] Klimat

Znaczna część Ukrainy jest położona w zakresie klimatu umiarkowanego kontynentalnego, natomiast południe (na przykład Krym) - morskiego. Obszar kraju znajduje się najczęściej pod wpływem polarnomorskich i polarnokontynentalnych mas powietrza.

Bilans promieniowania wynosi na północy 35 kcal/cm², a na południu 50 kcal/cm². Najbardziej charakterystyczną cechą klimatu Ukrainy jest jego wzrastający z zachodu na wschód kontynentalizm termiczny. W związku z tym roczne amplitudy temperatury powietrza wahają się od 25°C we Lwowie do 30°C w Starobielsku. Na terenie kraju przeważa również kontynentalny rozkład opadów z maksimum w ciepłym okresie roku. Roczna suma opadów maleje z północnego zachodu ( 600 mm ) na południowy wschód ( 400 mm ).

[edytuj] Granice

Łączna długość granic Ukrainy wynosi 7 340 km, z tego granice lądowe to 4 558 km (62%), a morskie 2 782 km (38%).

Długość granic z sąsiadującymi państwami jest następująca:

• Rosja 1 576 km (21%)
• Mołdawia 939 km (13%)
• Białoruś 891 km (12%)
• Polska 535 km (7%)
• Rumunia (łącznie) 531 km (7%)
  • w tym granica południowa 169 km (2%)
  • w tym granica zachodnia 362 km (5%)
• Węgry 103 km (1%)
• Słowacja 90 km (1%)

[edytuj] Powierzchnia i ukształtowanie terenu

Powierzchnia Ukrainy za wyjątkiem Karpat na zachodzie i Gór Krymskich jest równinna. Należy w większości do Niziny Wschodnioeuropejskiej: Wyżyna Wołyńsko-Podolska, Wyżyna Naddnieprzańska, południowa część Wyżyny Środkoworosyjskiej, południowa część Niziny Poleskiej, Nizina Naddnieprzańska, Wyżyna Doniecka, Wyżyna Azowska, Nizina Czarnomorska.

Punkty krańcowe to:

• na północy - wieś Petriwka w obwodzie czernihowskim
• na wschodzie - wieś Czerwona Zirka w obwodzie ługańskim
• na południu - przylądek Sarycz na Krymie
• na zachodzie - miasto Czop

Najwyższy punktem Ukrainy jest szczyt Howerla (2061 m n.p.m.), a najniższym - poziom Morza Czarnego (0 m n.p.m.).

[edytuj] Geologia

Na zachodzie i południu znajdują się strefy fałdowe alpidów: Karpat i Gór Krymskich.

Główną jednostką geologiczną Ukrainy jest jednak platforma wschodnioeuropejska, w której skład wchodzą: tarcza ukraińska, płyta wołyńsko-podolska, zapadlisko dońsko-donieckie, zapadlisko przyczarnomorskie.

Podłoże Równiny Północnej i dna Morza Czarnego stanowi płyta scytyjska.

[edytuj] Rzeki i jeziora Ukrainy

Większość rzek Ukrainy (ponad 90 %) należy do dorzecza Morza Czarnego i Azowskiego, reszta do dorzecza Morza Bałtyckiego (dopływy Sanu, Wieprza i Bugu). Największą rzeką jest Dniepr z Prypecią i Desną, oprócz niego do największych należą Doniec, Boh, Dniestr, Dunaj z Cisą i Prutem.

Największym jeziorem słodkowodnym jest przydunajskie jezioro Sasyk (pomiędzy deltą Dunaju i Dniestru, powierzchnia 205 km²), a słonowodnym - jezioro Sasyk-Sywasz na Krymie (71 km²). Największym limanem jest Liman Dniestrowski (powierzchnia 360 km²). Na Ukrainie znajduje się około 3000 naturalnych jezior, z czego większość stanowią jeziora o powierzchni do 0,1 km² - tylko 30 ma powierzchnię większą niż 10 km², a tylko 13 - ponad 50 km².

Na Ukrainie znajduje się 25 435 sztucznych zbiorników wodnych. Największy z nich stanowi Kaskada Dniepru.

[edytuj] Gleby

W północnej cześć kraju największy obszar zajmują gleby bielicoziemne. W lasach spotyka się szare gleby leśne. Na bagnach wykształciły się gleby bagienne i torfowo-bagienne.

Dominującym typem gleb są czarnoziemne zajmujące ok.60% kraju, co stanowi blisko 40% światowych zasobów tego typu gleb. Występują one w strefie stepu i lasostepu. W północnej części lasostepu największą powierzchnię zajmują czarnoziemy ubogie w próchnicę (4-5%), natomiast w południowej jego części rozwinęły się czarnoziemy o zawartości próchnicy 6-6,5%. Niską zawartością próchnicy charakteryzują się także czarnoziemy leżące w północnej części stepu (3-4%).

Południową cześć Niziny Czarnomorskiej i Krymu zajęte są przez gleby ciemnokasztanowe. Na Nizinie Zakarpackiej dominującym typem są kwaśne gleby brunatne. W Górach Krymskich zaznacza sie różnica w pokrywie glebowej związana z ekspozycją stoków - stoki północne pokryte są szarymi glebami leśnymi,a południowe czerwonoziemami.

Obszary zasolone zajmują na Ukrainie 330 tysięcy ha. Najwięcej tego typu gleb występuje w autonomicznej republice Krymu oraz w obwodach : chersońskim, dniepropietrowskim i ługańskim.

[edytuj] Podział administracyjny

Terytorium Ukrainy dzieli się:

• w I rzędzie - na 24 obwody (ukr. oблacть (IPA: oblast')) + 2 miasta wydzielone (Kijów i Sewastopol) oraz 1 republikę autonomiczną - Autonomiczną Republikę Krymu, posiadającą własną konstytucję i rząd
• w II rzędzie - na 492 rejony (inaczej powiaty, ukr. pайон (IPA: rajon))
• w III rzędzie - na 11 064 rady wiejskie

W 2005 roku na Ukrainie znajdowało się: 457 miast (z których 178 było znaczenia państwowego, republikańskiego i obwodowego, a 278 - znaczenia rejonowego) i 885 osiedli typu miejskiego. Miast dzielących sie na wewnętrzne rejony było 26 (ze 118 rejonami miejskimi).

W tym samym czasie na Ukrainie znajdowało się 28 562 wsie, z tego 1365 to przysiółki bez rad wiejskich.