Historia kościoła Ormiańskiego
Z Wikipedii
 |
 Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie Jeżeli oznaczyłeś tę stronę jako podejrzaną o naruszenie praw autorskich, dodaj link do sekcji zgłoszone artykuły na WP:NPA. Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi ze strony: Link do tej strony został dodany do Wikipedia:Lista NPA.
|
Armenia to pierwszy kraj na świecie, który ogłosił chrześcijaństwo religią państwową wcześniej niż uczyniło to Cesarstwo Rzymskie. Nastąpiło to prawdopodobnie za rządów króla Tyrydatesa III (298-330) już w 301 r., a więc w czasie, gdy na rozkaz cesarza Dioklecjana (284-305) w Rzymie trwały krwawe prześladowania chrześcijan. Ta właśnie data stała się punktem odniesienia do trwających kilka lat temu obchodów 1700 rocznicy chrześcijaństwa w tym kraju. Co do daty chrztu Armenii wśród historyków istnieje spór, a przeważa pogląd iż Armenia uznaje chrześcijaństwo za religię państwową ok. 314-315 r. Nie zmienia to faktu, że był to pierwszy tego rodzaju akt w dziejach świata. Właściwa chrystianizacja rozpoczęła się, kiedy ewangelizator Armenii - św. Grzegorz Oświeciciel, nawróciwszy króla, został pierwszym biskupem swego kraju i przedstawicielem (katolikosem) egzarchy Cezarei Kapadockiej Leoncjusza, któremu początkowo podlegał młody Kościół ormiański.
Spis treści |
[edytuj] Korzenie
Ormianie uważają, że nową religię na ich ziemie przynieśli już apostołowie Tadeusz Juda i Bartłomiej, którzy mieli ewangielizować na Kaukazie w latach 43-66 oraz 60-68, i zginąć tam śmiercią męczeńską. Stąd też Kościół ormiański ma w nazwie słowo Apostolski - dla podkreślenia swego prastarego pochodzenia. Często też niewłaściwie, określa się Kościół ormiański przymiotnik Gregoriański, dla podkreślenia zasług św. Grzegorza, ale przecież nikt nie określa kościoła katolickiego w Polsce „Wojciechowym”. Na dodatek termin ten powstał w XVIII wieku w kręgu rosyjskiego prawosławia i miał podkreślać negatywnie jego charakter „sekty” niż odrębnego kościoła chrześcijańskiego. Nie można też zapominać o innym ważnym fakcie, jakim jest wzmianka już w Księdze Rodzaju o Araracie. Na tej świętej dla wszystkich Ormian górze (choć obecnie na terenie Turcji) osiadła ponoć po potopie arka Noego, do czego bardzo chętnie nawiązują oni przy różnych okazjach.
[edytuj] Początki chrześcijaństwa
Nowa religia docierała na ziemie ormiańskie z dwóch kierunków początkowo - od końca II w. z zachodu z Kapadocji (dzisiejsza wschodnia Turcja), później z południa. z rejonu Osroene (Edessa, obecnie Urfa w płd. Turcji). Już w pierwszych latach III w. znakomity pisarz i apologeta łaciński Tertulian (ok. 155-220) wspominał o Armenii jako kraju od dawna chrześcijańskim.
Za głównego ewangelizatora i apostoła tego narodu uchodzi św. Grzegorz, zwany Oświecicielem (po orm. Grigor Lusaworicz, po łac. Gregorius Illuminator). Urodził się miedzy 240 a 252 r. być może w Artaszacie (niedaleko Araratu) lub w Partii (dzisiejszy północny Iran) w ormiańskiej rodzinie książęcej. Jego ojciec zginął dość wcześnie w wyniku rozgrywek politycznych w kraju, a przyszłego świętego uratowała od zagłady i wychowywała - na przymusowej emigracji w Cezarei Kapadockiej - opiekunka Zofia. Tam też Grzegorz otrzymał wykształcenie chrześcijańskie i przyjął chrzest.
Po 282 r., gdy sytuacja w jego ojczyźnie uspokoiła się, mógł do niej wrócić i zaraz zaczął tam szerzyć wiarę Chrystusową. Na tronie ormiańskim zasiadał wtedy Tyrydates III, w owym czasie zaciekły wróg chrześcijaństwa. W dodatku był on synem króla Chosroesa (Chosrowa), zabitego niegdyś ponoć przez ojca św. Grzegorza, toteż bez namysłu kazał uwięzić jego syna i - jak głosi tradycja - przez 15 lat znęcał się nad nim nieludzko nie tylko z zemsty, ale także z nienawiści do nowej wiary. Gdy jednak po kilku latach sam władca ciężko zachorował (według niektórych źródeł - na trąd) a żadne środki nie pomagały, jego siostra Chosrowiducht ujrzała kiedyś we śnie pięknego mężczyznę, który zażądał od króla natychmiastowego zaprzestania prześladowań chrześcijan. l rzeczywiście, gdy tylko one ustały a sam Grzegorz (bo to on był tym mężczyzną) stanął przed władcą i uzdrowił go z cierpień fizycznych i duchowych. Tyrydates z wdzięczności przyjął chrzest wraz ze swym najbliższym otoczeniem i uznał chrześcijaństwo za religię państwową. Grzegorz zaś został ok. 315 r. pierwszym biskupem ormiańskim ze stolicą w miejscowości Asztiszat, na gruzach ośrodka pogańskiego.
Pod koniec życia (zmarł w 325 r.) biskup Grzegorz wycofał się z życia publicznego, osiadł w pustelni w górach Sepuh nad górnym Eufratem. Pochowano go w miejscowości Tortan, gdzie później wzniesiono kościół i klasztor.
[edytuj] Rozwój Kościoła
Kościół ormiański do 368 r. podlegał formalnie metropolii Cezarei Kapadockiej, która do r. 451, czyli ustanowienia patriarchatu w Konstantynopolu, była głównym ośrodkiem władzy w Kościele wschodnim. W 368 r dekretem cesarza Armenii Większej Papa, Ormiański Kościół Apostolski uzyskał niezależność (autokefalię) w światowej rodzinie chrześcijańskiej. W ciągu wieków miało to nieraz ogromne znaczenie dla samoświadomości narodowej Ormian. W okresach braku własnej państwowości Kościół był jedyną, niezależną instytucją strzegącą podstawowych wartości kulturowych, cywilizacyjnych i religijnych tego narodu. W r. 303 na polecenie św. Grzegorza w ówczesnej stolicy państwa - mieście Waharszapat koło Erywania wzniesiono katedrę początkowo pod wezwaniem Matki Bożej, przemianowaną później na św. Eczmiadzyna, czyli „Jednorodzonego, który zstąpił z nieba”. Miejsce to wskazał sam św. Grzegorz, który miał widzenie, że tam właśnie, gdzie kilkadziesiąt lat wcześniej na rozkaz pogańskiego jeszcze wtedy Tyrydatesa III stracono święte dziewice Gajane, Hripsime i ich 35 towarzyszki, ma stanąć najważniejsza świątynia w państwie. Stała się ona siedzibą głowy Kościoła, wkrótce zaś nazwa katedry zastąpiła dotychczasową nazwę miasta i dziś Eczmiadzyn jest siedzibą najwyższych władz Kościoła ormiańskiego.
Na stolicy eczmiadzyńskiej zasiadało dotychczas łącznie ponad 130 hierarchów, zwanych katolikosami (od gr. katholikós - powszechny, czyli w tym wypadku: mający powszechną władzę), cieszących się wielkim szacunkiem i prestiżem w społeczeństwie. Było wśród nich wiele wybitnych postaci, np. św. Nerses I Wielki (czyli Parthew; 353-73), który zreorganizował Kościół, zwołał synod, który dokonał wielu ważnych zmian w działalności kościelnej, często obowiązujących do dziś (np. zasady wyboru biskupów i katolikosa, działalności dobroczynnej Kościoła itp.). Jednocześnie trzeba dodać, że w dziejach Kościoła ormiańskiego zdarzali się też „antykatolikosi” (m.in. w V w.), bardziej zaangażowani w walkę o władzę, niż zatroskani o zbawienie dusz powierzonej sobie owczarni. W dzisiejszych czasach wybitną postacią był zmarły 18 sierpnia 1994 r katolikos Wazgen I (1908-94), który na stolicy eczmiadzyńskiej zasiadał prawie 40 lat (od 8 maja 1955 r.). W okresie tak długiego panowania, którego większa część przypadała na czasy sowieckie, potrafił z dużą zręcznością rozwagą kierować Kościołem i zapewnić mu w miarę mocne pozycję zarówno w kraju, jak i w diasporze, a także w Świecie. W maju 1970 r odwiedził Watykan, gdzie spotkał się z Pawłem VI jako pierwszy zwierzchnik kościelny z ówczesnego Kraju Rad.
[edytuj] Kościół ormiański a monofizytyzm
Kosciół ormiański należą do tradycji wschodniej tzw. kościołów chrześcijańskich przedchalcedońskich, nie jest jednak kościołem prawosławnym (jak np. Grecy, Rosjanie, Bułgarzy czy Rumuni), bo ta tradycja w kościele wyodrębniła się kilka wieków puźniej. Utarł się pogląd, że Kościół ormiański reprezentuje tzw. nurt monofizycki, co jest jednak wielkim uproszczeniem. Monofizytyzm oznacza naukę o jednej - boskiej - naturze w Chrystusie, w odróżnieniu od poglądu prawowiernego - głoszącego, iż w Jezusie były i są obecne od początku dwie natury: boska i ludzka: "Bez wymieszania, bez zmiany, bez rozdziału, każda z nich zostaje różna i zachowuje swe przymioty, chociaż skutkiem swego połączenia tworzą one jedną tylko osobę, czyli hipostazę, tak że Jezus nie jest podzielony ani rozdzielony na dwie osoby, lecz jest jeden i ten sam, Syn Jedyny, nasz Pan". Zasady tę wypracował Sobór w Chalcedonie w 451 r., w którym biskupi ormiańscy nie mogli wziąć udziału, gdyż w ich ojczyźnie toczyła się wówczas zaciekła wojna z Persami. Ojcowie soborowi odczytali to jako wyraz sympatyzowania Ormian z monofizytyzmem, co nie było prawdą, ale utrwaliło na długie wieki taką opinię. Potwierdził taki pogląd w pewnym stopniu zwołany w 506 r. do Dwinu synod biskupów ormiańskich, gruzińskich albańsko-kaukaskich pod przewodnictwem katolikosa Babkena (490-516), który m.in. potępił uchwały chalcedońskie, gdyż w odczuciu ojców synodalnych zawierały one w sobie elementy innej ówczesnej herezji - nestorianizmu. Na taką decyzję wpłynęły z pewnością niedokładne informacje, jakie na temat Chalcedonu przekazali Ormianom ojcowie soborowi z Syrii, którzy nie zgadzali się z postanowieniami tego zgromadzenia, jako że odchodziły one - ich zdaniem - od ustaleń poprzedniego Soboru (w Efezie z 431 r), który potępił nestorianizm. Później, w ciągu wieków opinia o monofizytyzmie Kościoła ormiańskiego utrzymywała się m.in. z powodu oddalenia Armenii od reszty świata chrześcijańskiego, co utrudniało wyjaśnienie spornych zagadnień. Dopiero w naszych czasach udało się to rozstrzygnąć. W 1999 r. przedstawiciele Kościołów prawosławnych i niechalcedońskich (w tym także ormiańskiego) w wyniku wieloletnich rozmów i konsultacji uzgodnili, że w sprawach chrystologicznych nie ma między nimi różnicy. A w czasie swej wizyty w Watykanie pomiędzy 10 a 14 grudnia 1996 r. nieżyjący już katotikos Garegin l podpisał wraz z Janem Pawłem II wspólną deklarację chrystologiczna, wyjaśniającą dotychczasowe rozbieżności teologiczne między Kościołami ormiańskim i katolickim, zwłaszcza dotyczące natury Chrystusa.
[edytuj] Kościół dwóch katolikosów
Historia sprawiła, że dzisiejszy Ormiański Kościół Apostolski ma skomplikowaną organizacje. Na jego czele stoi dwóch katolikosów: jeden - wszystkich Ormian z siedzibą w Eczmiadzynie, i drugi - Wielkiego Domu Cylicji, z siedzibą w Antelias koło Bejrutu. Ponadto jest dwóch patriarchów - w Jerozolimie i Konstantynopolu (Stambule), przy czym obaj podlegają Eczmiadzynowi. Tylko katolikosom przysługuje prawo konsekrowania innych biskupów i święcenia św. Myronu, czyli krzyżma (w Wielki Piątek, raz na siedem lat); katolikos z Eczmiadzynu wymieniany jest zawsze na pierwszym miejscu w hierarchii całego Kościoła.
Główną przyczyną takiego zróżnicowania organizacyjnego (nie spotykanego w innych Kościołach chrześcijańskich) były burzliwe dzieje narodu i Kościoła ormiańskiego. U schyłku Xl w. w wyniku najazdów najpierw Greków (1046), a następnie Turków Seldżuckich (1064) upadło królestwo Bagratydów w Armenii Większej, co wywołało koleina wielka fale uchodźców ormiańskich, którzy tym razem uciekli głównie do Cylicji (płd.-wsch. wybrzeże Azji Mniejszej w dzisiejszej Turcji).
W 1098 r. powstało tam królestwo ormiańskie - tzw. Armenia Mniejsza ze stolicą w Sis. Tam też osiadł katolikos ormiański. Gdy w 1375 r. królestwo padło ofiarą najazdu Seldżuków, biskupi ormiańscy ponownie wybrali katolikosa w Eczmiadzynie, ale Cylicja pozostała stolicą patriarszą. Od 1441 r. są wybierani równolegle dwaj katolikosi ormiańscy o takich samych prawach i przywilejach oraz uprawnieniach na podlegających im obszarach. Pierwszeństwo ma jednak zawsze katolikos z Eczmiadzynu. Od roku1 930 katolikos Wielkiego Domu Cylicji ma swoją siedzibę w miejscowości Antelias koło Bejrutu w Libanie.
W okresie rządów sowieckich w Armenii, gdy Kościół był bardzo ograniczany w swej działalności, katolikos Cylicji reprezentował całą społeczność wiernych na płaszczyźnie międzynarodowej, zwłaszcza na forum ekumenicznym. Katolikat Cylicji jako pierwszy wstąpił w 1962 r. do Światowej Rady Kościołów. W tamtym okresie istniała nawet swego rodzaju rywalizacja między obu katolikosami o wpływy wśród Ormian, która ustała dopiero po upadku komunizmu w ZSRR i nadejściu wolności religijnej w Armenii. Potwierdził to wybór 5 kwietnia 1995 r. właśnie katolikosa Cylicji, Garegina (Neszana Sarkisjana) na katolikosa wszystkich Ormian (czyli z Eczmiadzynie). Mówiło się wówczas nawet o połączeniu obu katolikatów, co jednak nie nastąpiło. Od 28 czerwca 1995 r. katolikosem Cylicji jest Aram l (Kasziszian) urodzony w Bejrucie, wyświęcony na kapłana w 1968 r., a na biskupa w 1980 r. Na VII Zgromadzeniu Ogólnym Światowej Rady Kościołów w lutym 1991 r. w Canberze wybrano go na moderatora (przewodniczącego) Komitetu Naczelnego tej organizacji i potwierdzono na tym stanowisku na następnym zgromadzeniu ŚRK w Harare (Zimbabwe) w grudniu 1998 r. Świadczy to o roli, odgrywanej przez katolikosa w światowym ruchu ekumenicznym.
Patriarchat ormiański pw. św. Jakuba Apostoła w Jerozolimie istnieje formalnie od 1311 r., ale obecność Ormian w Ziemi Świętej sięga co najmniej VI w. Pierwszym miejscowym biskupem tego Kościoła był w latach 638-669 Abraham, w 1175 r. powstało arcybiskupstwo przy klasztorze św. Jakuba, którego opat był jednocześnie ormiańskim arcybiskupem Jerozolimy, a w 1311 r. ówczesny arcybiskup Sarkis (23. z kolei od Abrahama) otrzymał w Kairze tytuł patriarchy; później godność ta zanikła i odnowił ją dopiero abp Grzegorz (1715-1749), co wywołało zresztą sprzeciwy Eczmiadzynu. Obecny patriarcha - Torgom Manukian jest 96. z kolei rządcą jerozolimskiej stolicy biskupiej. Urodzony 16 lutego 1919 r. koło Bagdadu sprawuje swój urząd od 22 marca 1990 r. W okresie wakatu po śmierci katolikosa Wazgena l w 1994 r. był strażnikiem Tronu Patriarszego w Eczmiadzynie i jednym z kandydatów na nowego zwierzchnika Kościoła. Jego jurysdykcja obejmuje Ziemię Świętą oraz Liban i Syrię, gdzie mieszka większość jego wiernych. Patriarchat w Konstantynopolu powstał w 1461 r. na polecenie ówczesnego sułtana Mehmeda II, który chciał mieć na miejscu zwierzchnika mieszkających w jego państwie Ormian (a nie w odległym i nie podlegającym jego władzy Eczmiadzynie). Dzisiaj jurysdykcja tego patriarchy rozciąga się na niemal całą Turcję, ale bez jej południowo-wschodniej części, czyli historycznej Cylicji. Od 1998 r. urząd ten piastuje patriarcha Mesrob Mutafian, ur. 16 czerwca 1956 r. w Stambule, wyświęcony na kapłana 13 maja 1979 a na biskupa - 21 września 1986 (w Eczmiadzynie).
[edytuj] Garegin II - patriarcha-katolikos wszystkich Ormian
Od 27 października 1999 r. na czele Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego stoi 132. patriarcha-katolikos wszystkich Ormian Garegin II (Nersisjan) urodzony w 1951 r. w ormiańskiej miejscowości Woskehat, kształcił się w seminarium duchownym w Eczmiadzynie, gdzie w latach 1971-1972 był wykładowcą. Święcenia kapłańskie przyjął w 1972 r. Kontynuował później studia (do roku 1976) w Wiedniu i Bonn, będąc jednocześnie duszpasterzem Ormian w Niemczech, a w latach 1976-1979 w rosyjskiej prawosławnej Akademii Duchownej w Zagorsku (obecnie Siergijew Posad).
Po powrocie w 1979 r. do kraju pracował duszpastersko w Erywaniu. 23 października 1983 r. przyjął w Eczmiadzynie sakrę biskupią, a w 1992 r. został arcybiskupem. Od 1998 r. był patriarszym wikariuszem generalnym i kierował Kościołem pod koniec życia swego poprzednika - katolikosa Garegina I. Warto dodać, że zgodnie z kanonami i tradycją Kościoła ormiańskiego, nowego zwierzchnika należało wybrać najwcześniej w pół roku po śmierci poprzednika, czyli w tym wypadku po 29 grudnia 1999 r. Władze kościelne odstąpiły jednak od tego zwyczaju, chciały bowiem, aby Kościół wszedł w rok Wielkiego Jubileuszu pod kierunkiem nowego zwierzchnika, toteż Narodowe Zgromadzenie Kościelne, powołane do wyboru katolikosa, zebrało się w drugiej połowie października 1999 r. i już po dwóch dniach wyłoniło go. Należy podkreślić, że członkami tego Zgromadzenia są z urzędu wszyscy biskupi z kraju i diaspory oraz przedstawiciele duchowieństwa „białego” (diecezjalnego), „czarnego” (zakonników) i świeckich ze wszystkich parafii - łącznie ponad 400 osób.
[edytuj] Kontakty z Polską
Polska co najmniej czasów króla Kazimierza Wielkiego (1333-1370) przyjmowała uchodźców i imigrantów ormiańskich. Byli to na ogół Ormianie uciekający przed wojnami w swej ojczyźnie i prześladowaniami ze strony sąsiadów: Turków, Persów i innych. W połowie XIV w. główne ich skupiska znajdowały się we Lwowie, Kamieńcu Podolskim, Łucku i Kijowie. Od 1356 r. korzystali oni we Lwowie z dużej wolności i licznych przywilejów, m.in. z własnego sądownictwa i organizacji kościelnej, odwdzięczając się za to wierną i lojalną służbą przybranej ojczyźnie. W odróżnieniu np. od Żydów, którzy rzadko się asymilowali, Ormianie integrowali się chętnie.
W połowie XVI w. pojawiły się wśród części Ormian lwowskich dążenia do jedności z Kościołem katolickim, które doprowadziły ostatecznie do zawarcia unii ponad sto lat później, i to kilkakrotnie, gdyż za każdym razem akt poddania się arcybiskupa Mikołaja Torosowicza (był nim w latach 1627-1681) papieżowi budził poważne zastrzeżenia, a nawet zamieszki wśród jego rodaków. Ostatecznie jednak od lat siedemdziesiątych XVII w. w praktyce wszyscy chrześcijanie ormiańscy na ziemiach Rzeczpospolitej byli już w jedności z Rzymem. We Lwowie powstało katolickie arcybiskupstwo ormiańskie, którego ostatnim rządcą był w latach 1901-1938 abp Józef Teofil Teodorowicz. W chwili wybuchu II wojny światowej liczba katolików ormiańskich w Polsce wynosiła ok. 5,5 tysięcy. Po II wojnie, gdy Polska utraciła ziemie na wschodzie, wielu Ormian, czując się obywatelami naszego kraju, przybyło na ziemie zachodnie i północne, osiedlając się m.in. w Gorzowie, Gdańsku i na Śląsku (zwłaszcza w Gliwicach), jak również w Polsce środkowej. Ani we Lwowie, ani tym bardziej w PRL nie było już biskupa ormiańskiego lecz tylko kilku kapłanów znających ten obrządek. Ostatnim z nich, wyświęconym jeszcze przed wojną przez abp. Teodorowicza, był ks. Kazimierz Filipiak (1910-1992) duszpasterzujący po wojnie w Gdańsku.
Od 1989 r. pracował w Gliwicach, gdzie powstała personalna parafia ormiańska, ks. Józef Kowalczyk, wyświęcony kilka lat wcześniej w Libanie. Obecnie nie pełni on już swych obowiązków a jedynymi duszpasterzami Ormian polskich są: ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski z Krakowai i ks. Artur Awdalian z Warszawy. Podlegają oni arcybiskupowi warszawskiemu, który jest ordynariuszem dla tych wiernych obrządków wschodnich, którzy nie mają własnego biskupa. Ponadto następca ks. Filipiaka w Gdańsku ks. Cezary Annusewicz również chce służyć Ormianom polskim, na razie jednak jest kapłanem wyłącznie obrządku łacińskiego. Wielkim wydarzeniem w życiu Ormian w naszym kraju była koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Łysieckiej (z Łyśca koło Stanisławowa), której dokonali w Gliwicach 3 września 1989 r. kard. J. Glemp i specjalnie w tym celu przybyły z Bejrutu patriarcha Jan Piotr XVIII Kasparian. Później patriarcha Kasparian odwiedził jeszcze raz Polskę jako gość 45. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu w maju 1997 r. A w czerwcu 1999 przebywał w Polsce jego następca – Nerses Piotr.
Ormiański Kościół Katolicki to nie tylko Kościół apostolski z siedzibą w Eczmiadzynie (oraz pozostałe patriarchaty i katolikat Cylicji), ale także Kościół katolicki obrządku ormiańskiego z siedzibą zwierzchnika - patriarchy w Bzommar koło Bejrutu. Są też niezbyt liczni Ormianie protestanci, m.in. baptyści, zielonoświątkowcy, adwentyści i członkowie różnych wolnych grup ewangelikalnych.
[edytuj] Jedność z Rzymem
Kontakty Ormian z Rzymem sięgają pierwszych wieków, niezależnie bowiem od podziału na chrześcijaństwo chalcedońskie i niechalcedońskie (monofizyckie), niemal od początku istniały wśród Ormian dążenia do nawiązania kontaktów i pełnej wspólnoty z Kościołem zachodnim. Część kleru podejmowała wysiłki w tym kierunku, zwłaszcza po przybyciu do Ziemi Świętej krzyżowców. W 1198 r. Kościół Cylicji zawarł unię z Kościołem łacińskim, której jednak nie przyjęli Ormianie na innych terenach. Katolikos Cylicji wysłał swych przedstawicieli na Sobór Florencki w 1439 r., na którym ponownie ogłoszono, a właściwie przywrócono unię Kościoła ormiańskiego z Rzymem. Od tamtego czasu istniała przez prawie trzy wieki swego rodzaju dwoistość w zarządzaniu Kościołem ormiańskim: bywali katolikosi sprzyjający Chalcedonowi (czyli antymonofizyci) a nawet daleko posuniętemu zbliżeniu z Rzymem, i tacy, którzy surowo potępiali jakiekolwiek działania w tym kierunku. Nierzadko towarzyszyły temu prześladowania zwolenników jednej z tendencji, najczęściej „prochalcedońskich”. Za początek oficjalnego istnienia Ormiańskiego Kościoła Katolickiego przyjmuje się 8 grudnia 1742 r., kiedy to Benedykt XIV zatwierdził nowo wybranego biskupa Aleppo Abrahama Ardziwiana jako patriarchę tych Ormian, którzy uznali papieża za swego zwierzchnika, zachowując przy tym swój obrządek, język i zwyczaje liturgiczne. Dla podkreślenia swej jedności z biskupem Rzymu Abraham dodał do swego imienia biskupiego imię Piotra i odtąd każdy ormiański patriarcha katolicki czyni tak samo, używając w ten sposób dwóch imion i dodając do Piotra kolejny numer. Wśród patriarchów było wiele wybitnych postaci, odgrywających niekiedy ważną rolę w wymiarze całego Kościoła, np. kard. Grzegorz Piotr XV Agadżanian (1895-1971) był wymieniany jako jeden z kandydatów na papieża po śmierci Piusa XII w 1958 r., a w latach 1960-1970 był prefektem Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (dzisiaj Ewangelizacji Narodów).
W Ormiańskim Kościele Katolickim istnieją dwa zgromadzenia zakonne męskie - mechitarzystów, założone w 1712 r. przez ormiańskiego benedyktyna Mechitara (1676-1749), mające obecnie dwa klasztory: w Wenecji i Wiedniu, oraz Patriarchalne Zgromadzenie Zakonne w Bzommar od 1750 r. Oraz jedno zgromadzenie żeńskie - pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, powołane do życia w 1847 r. w Konstantynopolu przez patriarchę (późniejszego kardynała) Antoniego Piotra IX Hasuniana.
W dniach 22-27 września 2001 r. Jan Paweł II odwiedził Armenię w ramach swej 95. zagranicznej podróży apostolskiej.
