Icchak Szamir
Z Wikipedii
| Icchak Szamir ur. 1915 r. |
|
 |
|
| Premier Izraela | |
| Okres urzędowania | od 10 października 1983 (pierwszy raz) i od 20 października 1986 (drugi raz) do 13 września 1984 (pierwszy raz) i do 13 lipca 1992 (drugi raz) |
| Przynależność polityczna | Likud |
| Poprzednik | Menachem Begin (za pierwszym razem) i Szymon Peres (za drugim razem) |
| Następca | Szymon Peres (za pierwszym razem) i Icchak Rabin (za drugim razem) |
Icchak Szamir * (hebr. יצחק שמיר, ur. 15 października 1915) – premier i polityk izraelski polsko-żydowskiego pochodzenia. Pełnił funkcję szefa rządu w latach 1983-1984 i ponownie 1986-1992.
Spis treści |
[edytuj] Wczesne lata
Urodził się w 1915 roku w Różanej, w Polsce, dziś Ruzinoj na Białorusi, jako Icchak Jaziernicki. Ukończył szkołę hebrajską w Białymstoku i w 1929 roku wstąpił do młodzieżowej organizacji Betar. W 1935 roku rozpoczął studia prawnicze w Warszawie.
[edytuj] Brytyjski Mandat w Palestynie
W 1935 roku wyemigrował do Palestyny i rozpoczął studia na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. W tym samym roku zmienił nazwisko na Szamir.
W 1937 roku wstąpił do żydowskiej podziemnej organizacji wosjkowej Irgun Cwai Leumi (Etzel). W 1940 roku, kiedy Irgun podzielił się na frakcje, Szamir przystąpił do radykalnej podziemnej organizacji wojskowej Lehi (Lohamei Herut Israel), przewodzonej przez Abrahama Sterna. Celem tego ugrupowania było utworzenie szerokiego antybrytyjskiego frontu skierowanego przeciwko okupacji Palestyny.
W 1941 roku Szamir został aresztowany przez Brytyjczyków i osadzony w więzieniu w Erytrei. W 1947 roku uciekł z więzienia i przedostał się do francuskiego Dżibuti, gdzie uzyskał francuski azyl polityczny.
W 1948 roku powrócił do Palestyny i stanął na czele organizacji Lehi (Stern został zabity przez Brytyjczyków w 1942 roku). W tym czasie Lehi była odpowiedzialna za zabójstwo lorda Moyne brytyjskiego ministra stanu ds. Środkowego Wschodu, próbę zabójstwa Harolda Macmichaela, wysokiego komisarza Brytyjskiego Mandatu Palestyny w 1944, a także za zamordowanie w 1948 hrabiego Folke Bernadotte, przedstawiciela ONZ ds. Bliskiego Wschodu. Ten ostatni, pomimo iż w czasie II wojny światowej umożliwił przeżycie 21 tys. żydowskich więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych, przez Szamira postrzegany był jako antysyjonista i oczywisty agent brytyjskiego wroga.
Szamir wziął udział w wojnie izraelsko-arabskiej toczącej się w latach 1948-1949.
[edytuj] W Izraelu
W 1955 roku został pracownikiem izraelskich taknych służb wywiadowczych Mosad. Był szefem wywiadu na kraje europejskie. W Mosadzie pracował w latach 1955-1965.
W 1969 roku odszedł ze służby i rozpoczął komercyjną aktywność. Udzielał się na rzecz walki o wolność rosyjskich Żydów.
W 1970 roku wstąpił do opozycyjnej Partii Wolności (Herut), przewodzonej przez Menachema Begina i był członkiem jej władz. W 1973 roku Herut weszła w skład bloku partyjnego Likud, z którego listy Szamir został wybrany do izraelskiego parlamentu – Knesetu. W latach 1977-1980 był przewodniczącym Knesetu.
W 1980 roku został nominowany na ministra spraw zagranicznych. Inicjował kontakty dyplomatyczne Izraela w wielu afrykańskich krajach. Pomimo tego, iż jako Likudnik (członek Likudu), postrzegany był jako zwolennik twardej polityki względem Arabów, w 1977 roku uczestniczył w spotkaniu z egipskim prezydentem, Anwarem Sadatem, który odwiedził Izrael w zaledwie 4 lata po Wojnie Jom Kippur. W latach 1981 i 1982 przewodził negocjacjom pokojowym z Egiptem prowadzonym w celu normalizacji stosunków z tym państwem po zawarciu układu pokojowego. W 1983 roku negocjował porozumienie z Libanem.
[edytuj] Premier
10 października 1983 roku został premierem rządu. Jednak polityka prowadzona przez rząd Szamira nie była w stanie doprowadzić do rozwiązania problemów ekonomicznych, głównie wyskoiego poziomu inflacji. Doprowadziło to do wyborów we wrześniu 1984 roku. Wyniki były zaskakujące, ponieważ zarówno Likud, jak i Partia Pracy uzyskały zbliżoną liczbę głosów. Z tego powodu konieczną okazała się Wielka Koalicja złożona z przedstawicieli obydwu ugrupowań, o wydawałoby się nie do pogodzenia, poglądach. Zawarto układ, zgodnie z którym Szimon Peres miał być premierem do jesieni 1986, a Szamir ministrem spraw zagranicznych. Po tym terminie obaj politycy mieli zamienić się stanowiskami. Tak też się stało.
20 października 1986 roku został ponownie wybrany premierem rządu. Koncentrował się głównie na sprawach ekonomicznych. Uzyskał pomoc Stanów Zjednoczonych i podjął wysiłek reform. W 1990 roku Partia Pracy opuściła koalicję rządową, pozostawiając Likud w bardzo niepewnym układzie, skazanego na współpracę z pomniejszymi ugrupowaniami.
Rząd Szamira brał udział w 1991 roku w rozmowach pokojowych w Madrycie, a zorganizował akcję sprowadzenia do Izraela tysięcy etiopskich Żydów (tzw. Operacja Salomon). Gabinet Szamira postanowił także nie odpowiadać na niesprowokowane użycie przez reżim Saddama Husajna pocisków Scud przeciwko Izraelowi podczas pierwszej wojny w Zatoce Perskiej.
[edytuj] Wyborcza porażka i odejście
Po wyborach w 1992 roku przestał być premierem (został nim Icchak Rabin z Partii Pracy), a w marcu 1993 roku zrezygnował z partyjnego przywództwa. W 1996 roku zrezygnował z członkostwa w Knesecie. Przez pewien czas był krytykiem Beniamina Netaniahu, jako jego zdaniem niezdecydowanego co do kierunku polityki względem Arabów. Później zniknął z izraelskiego życia publicznego.
Nazwisko Szamira pojawiło się w 2004 roku, kiedy jego rodzina zażądała utworzenia specjalnego funduszu państwowego na jego hospitalizację. Urzędnicy państwowi orzekli jednak, iż na ten cel powinna starczyć rządowa emerytura wypłacana Szamirowi.
[edytuj] Kontrowersje
Szamir znany jest ze swoich antypolskich wypowiedzi. Między innymi: Każdy Polak wyssał antysemityzm z mlekiem matki.
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Zobacz też
Dawid Ben Gurion (1948‑1954) • Mosze Szarett (1954‑1955) • Dawid Ben Gurion (1955‑1963) • Lewi Eszkol (1963‑1969) • Golda Meir (1969‑1974) • Icchak Rabin (1974‑1977) • Menachem Begin (1977‑1983) • Icchak Szamir (1983-1984) • Szymon Peres (1984-1985) • Icchak Szamir (1986-1992) • Icchak Rabin (1992‑1995) • Szymon Peres (1995-1996) • Beniamin Netanjahu (1996-1999) • Ehud Barak (1999-2001) • Ariel Szaron (2001-2006) • Ehud Olmert (od 2006)
