Isaac Bashevis Singer
Z Wikipedii
Isaac Bashevis Singer (jidysz: יצחק באַשעוויס זינגער, urodzony jako Icek-Hersz Zynger, Icchok Baszewis Singer to jego pseudonim literacki utworzony od żydowskiej wersji imienia Izzak oraz imienia matki, Baszewy; inne pseudonimy to Icchok Warszawski, D. Segal; ur. 14 lipca 1904 w Leoncinie w pobliżu Nowego Dworu Mazowieckiego, zm. 24 lipca 1991 w Miami na Florydzie) – pisarz polsko-amerykańsko-żydowski, dziennikarz. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1978.
Był synem chasydzkiego rabina, któremu poświęcił zbiór opowiadań "Urząd mojego ojca". Od urodzenia przez cztery lata mieszkał Biłgoraju. Temu miasteczku i jego okolicy - które doskonale zapamiętał - poświęcił wiele utworów, m.in. debiutancką powieść "Szatan w Goraju" (Goraj to wioska koło Biłgoraja) wydaną w 1933 roku, jeszcze przed emigracją do Stanów Zjednoczonych. Później przez długi czas, aż do swojej ucieczki przed nazizmem do USA, mieszkał przy ulicy Krochmalnej w Warszawie. W swojej twórczości do tego też okresu wracał najczęściej - zwłaszcza jeśli chodzi o budowanie swych literackich postaci. Debiutował w 1925 roku na łamach warszawskiego czasopisma Literarisze Bleter, w którym pracował w latach 1923-1933. W okresie tym tłumaczył na jidysz utwory m.in. Ericha Marii Remarque'a i Tomasza Manna. W roku 1935 wyemigrował do USA, gdzie pracował jako dziennikarz w żydowskim dzienniku Forwerts - The Yiddish Forward. W czasopismach drukowane były jego powieści w odcinkach. Pracował również jako korektor i tłumacz (znał jidisz, hebrajski, polski i niemiecki). Praktycznie wszystkie utwory Singera powstały w języku jidysz, jednak na inne języki tłumaczone były ze starannie przygotowanych pod kierunkiem autora przekładów anglojęzycznych.
W twórczości ukazywał religijno-filozoficzne problemy moralne oraz konflikty środowisk ortodoksyjnych i zasymilowanych Żydów. W barwny sposób przywoływał do życia nieistniejący już świat Żydów, a zwłaszcza chasydów we wschodniej Polsce. Do arcydzieł literatury należą krótkie opowiadania Singera, odznaczające się kunsztem narratorskim, często stylizatorskim, także wnikliwym portretowaniem postaci. Pisarstwo przez całe życie było jego pasją - nieomalże obsesją. Bardzo interesował się filozofią, np. Spinozą, Schopenhauerem (w swych utworach często, ustami swych bohaterów, przytacza różne teorie filozoficzne) oraz literaturą - zwłaszcza klasyką rosyjską. Z ludzi mających na niego największy literacki wpływ wymienia swojego starszego brata Israela Joszuę (również pisarza).
Przez ostatnie 35 lat życia był wegetarianinem. Zapytany, czy został wegetarianinem ze względów zdrowotnych, odpowiedział: "Zrobiłem to dla zdrowia kurczaków", a w opowiadaniu "Listy do Pisarza" napisał: "Dla zwierząt wszyscy ludzie to naziści, a ich życie to wieczna Treblinka." [1]
[edytuj] Dzieła
- Szatan w Goraju (1935)
- Rodzina Muszkatów (1950)
- Sztukmistrz z Lublina (1960)
- Spinoza z ulicy Rynkowej (1961)
- Niewolnik (1962)
- Dwór (1967)
- Spuścizna (1969)
- Wrogowie (1972)
- Pokutnik (1974)
- O tym jak Szlemiel wybrał się do Warszawy(1976)
- Szosza (1977)
- Król Pól (1989)
- Krótki piątek
- Śmierć Matuzalema
- Szumowiny
- Meszuge
- Opowiadania – zbiór opowiadań dla dzieci (1993 data wydania polskiego)
- wspomnienia w tomach Miłość i wygnanie (1984), Urząd mojego ojca (1966) oraz Urząd mojego ojca – kolejne opowiadania
- Golem (1969 w jidysz / 1982 po angielsku)
- liczne opowiadania
- publicystyka
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
1901: Prudhomme • 1902: Mommsen • 1903: Bjørnson • 1904: F.Mistral, Echegaray • 1905: Sienkiewicz • 1906: Carducci • 1907: Kipling • 1908: Eucken • 1909: Lagerlöf • 1910: Heyse • 1911: Maeterlinck • 1912: Hauptmann • 1913: Tagore • 1915: Rolland • 1916: Heidenstam • 1917: Gjellerup, Pontoppidan • 1919: Spitteler • 1920: Hamsun • 1921: France • 1922: Benavente • 1923: Yeats • 1924: Reymont • 1925: Shaw • 1926: Deledda • 1927: Bergson • 1928: Undset • 1929: Mann • 1930: Lewis • 1931: Karlfeldt • 1932: Galsworthy • 1933: Bunin • 1934: Pirandello • 1936: O'Neill • 1937: Gard • 1938: Buck • 1939: Sillanpää • 1944: Jensen • 1945: G.Mistral • 1946: Hesse • 1947: Gide • 1948: Eliot • 1949: Faulkner • 1950: Russell • 1951: Lagerkvist • 1952: Mauriac • 1953: Churchill • 1954: Hemingway • 1955: Laxness • 1956: Jiménez • 1957: Camus • 1958: Pasternak • 1959: Quasimodo • 1960: Perse • 1961: Andrić • 1962: Steinbeck • 1963: Seferis • 1964: Sartre • 1965: Szołochow • 1966: Agnon, Sachs • 1967: Asturias • 1968: Kawabata • 1969: Beckett • 1970: Sołżenicyn • 1971: Neruda • 1972: Böll • 1973: White • 1974: Johnson, Martinson • 1975: Montale • 1976: Bellow • 1977: Aleixandre • 1978: Singer • 1979: Elitis • 1980: Miłosz • 1981: Canetti • 1982: García Márquez • 1983: Golding • 1984: Seifert • 1985: Simon • 1986: Soyinka • 1987: Brodski • 1988: Mahfuz • 1989: Cela • 1990: Paz • 1991: Gordimer • 1992: Walcott • 1993: Morrison • 1994: Oe • 1995: Heaney • 1996: Szymborska • 1997: Fo • 1998: Saramago • 1999: Grass • 2000: Gao • 2001: Naipaul • 2002: Kertész • 2003: Coetzee • 2004: Jelinek • 2005: Pinter • 2006: Pamuk • 2007: Lessing