Józef Mączka
Z Wikipedii
Józef Mączka (ur. 2 czerwca 1888 r. w Zaleszanach - zm. 5 września 1918 r. w Paszkowskiej Stanicy) - polski żołnierz, poeta legionowy. Był synem Heleny z domu Ambroziewicz i Franciszka Mączki, który jako kilkunastoletni chłopak wziął udział w powstaniu styczniowym.
Józef Mączka uczył się w szkole ludowej w Oleszycach, następnie w V gimnazjum we Lwowie, gimnazjum w Sanoku i od 1905 roku w gimnazjum w Rzeszowie, gdzie w 1907 roku zdał maturę. Następnie został studentem wydziału inżynierskiego Politechniki Lwowskiej. Równocześnie z nauką pracował zarobkowo jako urzędnik w dyrekcji kolei.
W roku 1913 Józef został członkiem Związku Strzeleckiego, a w sierpniu 1914 roku był już żołnierzem Legionów Polskich w 2 Szwadronie Jazdy Legionów, dowodzonym przez Zbigniewa Dunin-Wąsowicza. Służył w nim do września 1914 roku. W momencie wyjazdu na front pluton, w którym służył Mączka został przeniesiony do Komendy Legionów, stanowiąc jej pluton sztabowy. W plutonie tym Józef Mączka przeszedł cały szlak legionowy. Brał udział w kampaniach karpackich i bukowińskiej. 23 sierpnia 1915 roku awansował na chorążego Kawalerii a 1 listopada 1916 roku został mianowany podporucznikiem. Po kryzysie przysięgowym służył w Polskim Korpusie Posiłkowym. Od 1 stycznia 1917 roku był żołnierzem w 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich, uzyskując awans do stopnia porucznika.
Po przejściu 2 Brygady przez front pod Rarańczą, w lutym 1918 roku Józef Mączka został internowany przez Austriaków w Synowódzku. 28 lutego w przebraniu kolejarza uciekł z obozu i 20 marca został żołnierzem II Korpusu Polskiego gen. Józefa Hallera. W bitwie pod Kaniowem dostał się do niemieckiej niewoli. Jednak uciekł i rozpoczął pracę w Polskiej Organizacji Wojskowej w jej Komendzie Naczelnej nr 3, obejmującej teren Ukrainy. Zajmował się przerzutem rozbitków z Legionów Polskich na Kubań do dywizji gen. Żeligowskiego. Później sam został żołnierzem tej dywizji w grupie płk. Zielińskiego.
Prawdopodobnie 5 września 1918 roku por. Józef Mączka zmarł na cholerę w Paszkowskiej Stanicy koło Jekatynorodu. Za udział w walkach Legionów i pracę w Polskiej Organizacji Wojskowej porucznik Józef Mączka został odznaczony Orderem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Zasługi z Mieczami.
Józef Mączka był również znanym poetą, najwybitniejszym poetą legionowym. W 1917 roku wydał tomik poezji "Starym szlakiem", który miał jeszcze 3 wydania w okresie międzywojennym.
