Kampania walki z czterema plagami
Z Wikipedii
Zwalczanie czterech plag – kampania społeczno-polityczna wprowadzona w życie w ChRL w latach 1958-1962. Była jednym z elementów Wielkiego Skoku. Polegała na tępieniu szczurów, wróbli, komarów i much, a jej celem miało być podniesienie poziomu higieny w Chinach.
Najbardziej kontrowersyjnym jej elementem była kampania tępienia wróbli (打麻雀运动), które według komunistycznych władz miały wyjadać ziarno na zasiewy. W efekcie miliony Chińczyków w całym kraju zaczęły tępić te ptaki, przez co na polach rozpleniły się owady (głównie szarańcza), które były dotąd zjadane przez wróble. Szkodniki zniszczyły plony, co przyczyniło się do powiększenia panującej wówczas w Chinach klęski głodu, która w okresie całego Wielkiego Skoku pochłonęła 20-40 mln istnień. W 1960 r. wróble zamieniono na pluskwy, a dwa lata później kampania została zakończona.
[edytuj] Przebieg
Kampanię planowano od 1956 roku w Ministerstwie Zdrowia. Ogłoszono ją w dokumencie "Wskazówki o zwiększeniu higieny poprzez usunięcie czterech plag" (《关于除四害讲卫生的指示》) z 12 lutego 1958 roku sygnowanym przez Komitet Centralny KPCh oraz Radę Państwa. W dokumencie zalecano zwalczanie szczurów, wróbli, komarów i much. [1]
Wytyczne kampanii powtórzył Komitet Centralny w sygnowanym przez Mao Zedonga w dokumencie "Decyzja ws. kontynuowania kampanii zwalczania czterech plag" (《关于继续开展除四害运动的决定》) z 29 sierpnia 1958 r. w którym postanowiono: zwiększanie higieny i eliminowanie zgrożeń chorobowych poprzez zwalczanie czterech plag to ważny krok na drodze ku wzmocnieniu kondycji mas, ochronie siły roboczej i podnoszeniu wydajności sił produkcyjnych. (…) Kampanię tę należy kontynuować do wyeliminowania w kraju wszystkich szczurów, wróbli, much i komarów (…).
Do udziału w kampanii zachęcano wszystkich. Przykład mieli dawać prowincjonalni, powiatowi, zakładowi itd. sekretarze partii komunistycznej. Głównymi wykonawcami kampanii mieli być chłopi ale przeprowadzono ją również w miastach.
Wróble zwalczano odpędzając je ze wszystkich miejsc, gdzie ptaki te próbowały odpocząć. Niszczono ich gniazda, czasem zabijano z proc. Do odpędzania używano kolorowych szmat oraz bębnów, garnków, patelni – wszystkiego, co pozwalało wywołać hałas. Kwadrans hałasu wystarczał, żeby przeciętny ptak padł z wycieńczenia.
Padłe zwierzęta wiązano w długie łańcuchy, które tryumfalnie obwożono na ciężarówkach w asyście aktywistów, megafonów i propagandowych sloganów. Pracownicy ambasady PRL w Pekinie przez kilka dni musieli wysłuchiwać hałasu, bo wróble chroniły się na terenie placówki a uczestnicy kampanii nie mogli wtargnąć poza ogrodzenie.
Wybijanie wróbli przyniosło fatalne skutki w rolnictwie, bo przyczyniło się do plagi szarańczy, a ta – do wielkiego głodu, który pochłonął miliony istnień. W 1960 roku podjęto decyzję o zamianie wróbli na pluskwy. Poinformował o tym Mao Zedong w dokumencie KC z marca 1960 roku, zatytułowanym "Wskazówki o pracy nad higieną" (《关于卫生工作的指示》).
Wybijanie innych szkodników miało podobny przebieg jak wybijanie wróbli i przyniosło pewne korzyści. Kampanię zakończono w 1962 roku.
[edytuj] Tło kulturowe
Chociaż pomysł mordowania wróbli często cytowany jest przez historyków jako jaskrawy przykład szaleństwa komunistycznej dyktatury (w społeczeństwie totalitarnym z powodu braku wolności słowa nikt nie mógł zakwestionować racjonalności decyzji rządu), jednak ukazywanie go w tym kontekście jest znacznym uproszczeniem. Zdaniem niektórych historyków tego rodzaju zwalczanie szkodników w kolektywistycznych społeczeństwach Dalekiego Wschodu ma niewiele wspólnego z komunizmem.
Na przykład na początku lat 40. tego typu akcje zarządzono w okupowanej przez Cesarstwo Japońskie Mandżurii. Pisarka Jung Chang wspomina, że w 1944 r. „Odbywały się długotrwałe akcje łapania much i szczurów. Uczniowie musieli odcinać szczurze ogony, pakować do kopert i zanosić na policję. Muchy trzeba było wkładać do butelek. Policja liczyła każdy szczurzy ogon i każdą muchę.“[2]
Pewne podobieństwa – w sensie kulturowym – do chińskiej kampanii zwalczania wróbli nosiła kampania zwalczania wron zainicjowana w Tokio w 2001 roku[3]. Ptaki te zwalczano poprzez niszczenie ich gniazd oraz chwytanie ich do specjalnych pułapek przy wydatnej pomocy obywateli. Kontrowersje wywołał pomysł ówczesnego burmistrza miasta, który zaproponował, żeby odłowione wrony zjadać.
Przypisy
- ↑ 《五十年流行词语 (1949-1999) 》, 郭大松，陈海宏，山东教育出版社，济南，1999, ISBN 7-5328-2989, pkt. 67
- ↑ Jung Chang „Dzikie łabędzie. Trzy córy Chin“, Albatros, Warszawa 2003, s. 75
- ↑ Administrative Measures against Crows (PDF), Masaki Okuyama
