Koszęcin (województwo śląskie)
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°38' N 18°50' E
| Koszęcin | |
| Województwo | śląskie |
| Powiat | lubliniecki |
| Gmina | Koszęcin |
| Powierzchnia | 41 km² |
| Położenie | 50° 38' N 18° 50' E |
| Liczba mieszkańców (2004) • liczba ludności |
ok. 4500 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
(+34) 35 |
| Kod pocztowy | 42-286 |
| Tablice rejestracyjne | SLU |
|
Położenie na mapie Polski
  Koszęcin
|
|
 |
|
| Strona internetowa wsi | |
Koszęcin (niem. Koschentin) to wieś w powiecie lublinieckim w województwie śląskim. Siedziba gminy Koszęcin oraz nadleśnictwa Koszęcin.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pierwsze zapiski o Koszęcinie pochodzą z 1277 roku i dotyczą opisu dziesięciny ze wsi Koszęcin, nadanej przez biskupa krakowskiego Pawła z Przemkowa na rzecz kościoła w Kamieniu Śląskim.
Określenie chociażby przybliżonej daty zaistnienia zorganizowanego osadnictwa w tym miejscu, którą można by uznać za początek istnienia Koszęcina, czy pochodzenia jego nazwy – wydaje się dziś bardzo trudne lub wręcz niemożliwe do ustalenia. Według przekazów ludowych Koszęcin był osadą już w dawnych czasach przedchrześcijańskich, . Jedna z legend utożsamia nazwę z ówczesnym panem tych ziem – księciem Gosławem Koszewskim.[potrzebne źródło]
Inna natomiast sugeruje związek nazwy z wyplataniem koszy z wikliny, którym to rzemiosłem trudnili się powszechnie pradawni mieszkańcy, z uwagi na położenie miejscowości wśród borów i trzęsawisk.
Pierwsze badania archeologiczne prowadzono w miejscowości w latach 1928 i 1933 przez Konrada Jażdżewskiego i Józefa Kostrzewskiego. Odnaleziono wówczas w pobliskich miejscowościach śladów ludzkiej działalności z młodszej epoki kamiennej – u ( 4500-1700 lat p.n.e ) kojarzonych z tzw. kulturą pucharów lejkowatych (Piłka i Piasek) czy kulturą tardenoaską (Kalety).
Znani są właściciele Koszęcina począwszy od czasów Piastów Opolskich, aż do ostatniego, którym był książę Karol Gotfryd zu Hohenlohe Ingelfingen. W styczniu 1945 w obawie przed nacierającymi wojskami radzieckimi, ostatni Hohenlohe opuścił Koszęcin, przenosząc się do Graz (Austria), gdzie zmarł bezpotomnie w 1960 r.
W latach 90. XX wieku samorząd Koszęcina czynił starania o uzyskanie praw miejskich. Jednym z efektów było utworzenie w centrum miejscowości ryneczku.
Od czasów powojennych Koszęcin przynależał do województwa katowickiego. W latach 1975 - 1998 w województwie częstochowskim. Od stycznia 1999r należy do województwa śląskiego. Miejscowość liczy ok. 4500 mieszkańców. Jest też w Koszęcinie znany klub "LKS Śląsk Koszęcin".
[edytuj] Położenie geograficzne
Koszęcin położony jest w Ziemi lublinieckiej, w północno - zachodniej części Progu Woźnickiego na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, nad rzeką Leśnicą, dopływem Małej Panwi. Jest to zarazem teren Śląska Białego w północnej części Górnego Śląska.
Na terenie miejscowości znajduje się siedziba Nadleśnictwa Koszęcin. W części południowo-wschodniej mieści się basen oraz tor kajakowy na rzece Leśnicy.
[edytuj] Zamek koszęciński
W pobliżu centrum miejscowości znajduje się klasycystyczny zespół pałacowo - parkowy będący obecnie siedzibą Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk".
Zamek stanowiący trzon zespołu wybudowany został w XVII wieku, przebudowany w obecną formę w latach 1829 - 1830. Od 1804 roku funkcjonował jako rezydencja jednej z linii rodu Hohenlohe-Ingelfingen i był jej własnością do roku 1945. W XIX wieku i na początku XX wieku zasiadający w zameczku książęta z tego rodu byli właścicielami Koszęcina, Boronowa i Tworoga. Przy zamku znajduje się park z kilkunastoma okazami chronionej fauny i flory.
Według podania król Jan III Sobieski miał zostawić w koszęcińskim zameczku swą Marysieńkę w czasie odsieczy wiedeńskiej.
Przy zamku znajduje się cmentarz ewangelicki, a nieopodal wybudowana w 2006 roku wieża widokowa.
[edytuj] Kościoły w Koszęcinie
Mieszkańcy miejscowości przynależą do dwóch parafii, wchodzących w skład dekanatu woźnickiego i podległych biskupowi gliwickiemu. W południowej części miejscowości znajduje się zabytkowy kościół drewniany z 1724 roku po wezwaniem świętej Trójcy. Leży on na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego. W części północnej zaś znajduje się zbudowany w 1908 roku kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie.
Pierwszym miejscem w którym mogli spotykać się katolicy w Koszęcinie była kaplica przy zamku w Koszęcinie, wybudowana w 1609 roku przez Andrzeja Kochcickiego. Z kaplicy korzystali katolicy, mimo że właścicielami zamku byli protestanci. W pierwszej połowie XVIII wieku wybudowano nowy drewniany kościółek pod wezwaniem Trójcy Świętej.
Mimo posiadania dwóch sakralnych budowli Koszęcin nie miał własnej parafii. Wraz z otaczającymi go miejscowościami należał do parafii Św. Józefa w Sadowiu. Od połowy XIX wieku mieszkańcy Koszęcina czynili starania o utworzenie samodzielnej parafii. 27 lutego 1869 roku biskup wrocławski utworzył w Koszęcinie samodzielną parafię. Do utworzonej parafii przyłączono: Strzebiń, Łazy, Prądy, Brusiek, Drutarnię, Pustą Kuźnicę i wiele przysiółków. Kościołem parafialnym została kaplica zamkowa, a pierwszym proboszczem był Karol Diettrich.
[edytuj] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie
Wraz z powstaniem parafii mieszkańcy Koszęcina rozpoczęli starania o wybudowanie nowej, większej świątyni. Spotkali się jednak ze sprzeciwem ze strony ówczesnego właściciela wioski księcia Fryderyka zu Hohenlohe. Do swojej śmierci Fryderyk nie wyraził zgody na prośbę koszęcinian. Sytuacja uległa zmianie wraz z przejęciem licznych dóbr koszęcińskich przez syna Fryderyka Karola-Gottfryda zu Hohenlohe. Nowy 16-letni właściciel Koszęcina okazał się bardziej życzliwy dla katolików. Poprzez zezwolenie na budowę kościoła i pomoc ze strony zamku, chciał książę Karol pozbyć się katolików z kaplicy zamkowej i przeznaczyć ją dla nielicznych ewangelików, do których on sam się zaliczał.
[edytuj] Budowa
W 1906 roku została podpisana umowa zezwalająca na budowę nowego kościoła obok wybudowanej w 1899 roku plebanii. Projekt i kosztorys wykonał architekt Schneider z Opola, który był ówcześnie znanym architektem neogotyku i zaprojektował około 50 kościołów.
Kuria wrocławska zatwierdziła projekt i kosztorys obniżając jednocześnie koszt budowy ze 115 tys. marek do równych 100 tysięcy. Duże koszty budowy pokrył książę Hohenlohe, przeznaczył 60 tys. marek, całość drewna na kościół, 400 tys. sztuk cegły. Parafia pokryła koszty w wysokości 33 tys. marek zaciągając na całą sumę pożyczkę. Do roku 1922 spłacono zaledwie kilak tysięcy marek. Pozostałą kwotę spłacono w 1923 roku dzięki inflacji za równowartość 8 chlebów.
Budowa kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie trwała niespełna 2 lata. Od wiosny roku 1907 do 15 października 1908 roku, kiedy to świątynia została poświęcona. Zimą roku 1907 zwożono saniami wszelkie potrzebne materiały budowlane, wiosną przystąpiono do budowy wykonując wszystkie prace ręcznie bez jakiejkolwiek mechanizacji. Do dnia dzisiejszego w kościele nie dokonano żadnych przeróbek architektonicznych. Zmieniło się tylko pokrycie wieży i dachu kościoła, szary łupek i glinianą dachówkę zastąpiono w latach 70. blachą cynkową, a kilka lat temu całość pokryła blacha miedziana.
Pierwsze nabożeństwo w nowym kościele odprawił budowniczy ksiądz Boehm. Książę Karol zu Hohenlohe ufundował ołtarz główny oraz ołtarz św. Józefa. Konsekracji kościoła dokonał biskup wrocławski w dniu 15 czerwca 1916 roku. Do ołtarza głównego włożono wówczas relikwie św. Gerona i św. Socierona.
[edytuj] Kościół współcześnie
W późniejszych latach świątynia została zelektryfikowana, wybudowano boczny ołtarz Matki Boskiej. Na krótko przed zakończeniem I wojny światowej mistrz Hugo Krebs zbudował 18 głosowe organy.
W maju 1998 roku kościół NSPJ w Koszęcinie wraz z stojącym obok probostwem zostały zaliczone do obiektów zabytkowych.
Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie liczy dzisiaj około 3100 parafian zamieszkujących Koszęcin, Nowy Dwór i Irki. W latach powojennych z koszęcińskiej parafii powstały nowe parafie: Podwyższenia Krzyża Świętego w Strzebiniu (1951 r.), parafia Matki Boskiej Fatimskiej w Bruśku-Drutarni (1977 r.) i parafia Trójcy Świętej (1972 r.). Miejscowość Piłka została przyłączona do parafii w Rusinowicach (1985 r.)
[edytuj] Komunikacja
Leży na istniejącym od końca XIX w. szlaku kolejowym z Katowic do Lublińca, Poznania i Wrocławia oraz na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich:
[edytuj] Święto "Śląska"
![Występ Zespołu "Śląsk" w 2007 roku.](../../../../images/shared/thumb/9/90/Zespół_Pieśni_i_Tańca_"Śląsk"_urodziny_07.jpg/250px-Zespół_Pieśni_i_Tańca_"Śląsk"_urodziny_07.jpg)
Corocznie na przełomie czerwca i lipca z okazji urodzin Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" na terenie parku przy koszęcińskim zamku jest organizowana impreza kulturalna pod nazwą "Święto Śląska"'. Ma ona charakter pikniku artystycznego.
Podczas Święta "Śląska" prezentują się zespoły taneczne z różnych krajów Europy, ale także atrakcją są występy zespołów popowych i rockowych. Dyrekcja zespołu "Śląsk" wręcza w trakcie imprezy nagrodę Animus Silesiae artystom dbającym szczególnie o śląskie dziedzictwo kulturowe.
Imprezie towarzyszą m.in. pokazy walk rycerskich czy też pokazy dawnych technik wytopu żelaza na ziemiach w pobliżu Koszęcina.
 Pokaz dawnych technik hutniczych - fragment wystawy hutniczej |
 Scena i publiczność podczas Święta "Śląska" |
[edytuj] Bibliografia
- Koszęcin i okolice p. red. Jana Myrcika, Druk-Technika, Lubliniec 1994
- Lubliniec i okolice przewodnik krajoznawczy p. red. Macieja i Teresy Janików, Górnośląska Oficyna Wydawnicza SA, Katowice
- Koszęcin na starej fotografii p. red. Jana Myrcika, grudzień 2001
