Marian Romeyko

Z Wikipedii

Marian Romeyko h. Ślepowron (ur. 13 lutego 1897 w Olszanie, w pow. zwinogrodzkim, obwodzie czerkaskim na Ukrainie, zm. 10 marca 1970 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego.

Romeyko był synem ziemianina Albina i Stefanii z Sencków. Nauki pobierał w Zwinogródce, skąd po zdaniu matury przeniósł się do Aleksiejewskiej Wojskowej Szkoły Inżynieryjnej w Kijowie, którą opuścił w stopniu chorążego. Po służbie w twierdzy Sveaborg (dziś: Suomenlinna, Finlandia) walczył w armii carskiej jako podporucznik i później porucznik na froncie bałtyckim koło Rygi i otrzymał jako dwudziestolatek wysokie odznaczenie, Order św. Anny III kl. z mieczami i "s bantom na ljentje" – z kokardą na wstążce. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej wstąpił do I Korpusu gen. Dowbora, potem zaś służył w polskich formacjach na wschodzie.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Romeyko wstąpił do WP, brał udział w kampanii wileńskiej i po ukończeniu francuskiej szkoły pilotów na Mokotowie (czerwiec 1919) w kampanii roku 1920 jako lotnik-wywiadowca. Pod koniec wojny bolszewickiej dostąpił rangi kapitana. Za zasługi wojenne otrzymał Srebrny Krzyż Virtuti Militari.

W listopadzie 1921 wstąpił do WSWojsk., którą ukończył w r.1923. Pracował potem w Poznaniu, w Sztabie Generalnym w Warszawie i w Grodnie i w końcu ponownie w Poznaniu od r. 1925 jako dowódca dywizjonu w 3 Pułku Lotniczym w Poznaniu. Po przejęciu przez gen. Kutrzebę stanowiska komendanta WSWojsk. (1929) Romeyko, od 1924 major, został wykładowcą taktyki lotnictwa na tej uczelni. Już przedtem odbył liczne podróże zagraniczne, zapoznając się z lotnictwem włoskim, francuskim i czechosłowackim. Mianowany w 1936 podpułkownikiem, po stworzeniu Wyższej Szkoły Lotniczej (1937) pracował w niej jako dyrektor nauk.

Od kwietnia 1938 do maja 1940 Romeyko piastował funkcję attaché wojskowego w ambasadzie RP w Rzymie i jako taki pomagał w ewakuacji Polaków przez Włochy po klęsce wrześniowej. Po r. 1940 we Francji, przejął w r. 1942 pod pseudonimem "Mak" kierownictwo polskiej siatki wywiadowczej F-2, po czym po licznych aresztowaniach dokonanych przez wywiad niemiecki, Abwehrę, schronił się w Szwajcarii, gdzie nadal działał w wywiadzie polskim. Po wojnie przebywał we Francji, USA, Maroku i Australii. Z przyczyn dość niezrozumiałych (prawdopodobnie ze względu na złą sytuację materialną na Zachodzie 1)), zapewne zwabiony obietnicami reżymu Gomułki, Romeyko wrócił w r. 1967 do Polski, gdzie natychmiast otrzymał awans na pełnego pułkownika, który przyjął.

Żonaty był ze Stanisławą z Dąbrowskich(zm. 1974), również działającą w Résistance i miał z nią 2 synów Jerzego i Tadeusza. Jego dalekim krewnym był komunistyczny generał Aleksander Romeyko. Obszerny biogram Mariana Romeyki umieścił Henryk Korczyk w PSB.

O swym orderze św. Anny pisał w książce o maju 1926 r.: Największe znaczenie praktyczne mógłby mieć mój najwyższy carski order Św. Anny III stopnia z mieczami i kokardą, przyznawał on bowiem prawo wstępu do "bogoudnogogo zawiedienija" (przytułku) i "próbowania jedzenia". Próbując co dzień, nie umarłbym z głodu...