Niecka Nidziańska
Z Wikipedii
Niecka Nidziańska | |
Megaregion | Pozaalpejska Europa Środkowa |
Prowincja | Wyżyny Polskie |
Podprowincja | Wyżyna Małopolska |
Makroregion | Niecka Nidziańska |
Zajmowane jednostki administracyjne |
woj. świętokrzyskie woj. małopolskie woj. śląskie (fragment) |
Niecka Nidziańska (342.2) (miechowska) - makroregion wchodzący w skład Wyżyny Małopolskiej. Stanowi wyraźne obniżenie terenu będące synklinorium między Wyżyną Krakowsko-Częstochowską a Wyżyną Kielecką, którym płynie rzeka Nida i Pilica.
W skład Niecki Nidziańskiej wchodzą mezoregiony:
- Płaskowyż Jędrzejowski
- północna część Płaskowyżu Proszowickiego
- Garb Wodzisławski
- Dolina Nidy
- Niecka Solecka
- Garb Pińczowski
- Niecka Połaniecka
- Wyżyna Miechowska
Nieckę wypełniają głównie osady mezozoiczne i permskie, przeważnie margle, opoki i wapienie.
Charakterystyczne utwory budujące podłoże tego terenu to: wapień jurajski, lessy, utwory aluwialne i deluwialne, torfy i gleby mułowo – torfowe, piaski i gliny zwałowe oraz osady kredowe.
Podłoże budują skały lite wieku kredowego (senonu) margliste epoki wapieni, które przykryte są osadami plejstocenu i holocenu. Te pierwsze to poza lessami gliny zwałowe (zlodowacenia krakowskiego) oraz piaski akumulacji lodowcowej. Holoceńskie utwory aluwialne: pyły, muły, mady i piaski występują w dolinach potoków i cieków wodnych.
Na utworach aluwialnych naniesionych przez wody rzek Uniejówki i Szreniawy wytworzyły się mady. Utwory deluwialne powstały za sprawą erozji powodującej zmycie gleb (przeważnie pyłów) ze zboczy i osadzanie w nieckowatych dolinach. Na tej bazie powstały gleby brunatne. Gleby brunatne i pseudobielicowe utworzyły się też na piaskach polodowcowych. Torfy i gleby mułowo-torfowe, wytworzyły się głównie w silnie podmokłej części doliny rzeki Kniejówki.
Najwyższym wzniesieniem Niecki Nidziańskiej jest Biała Góra - 405 m. nad poziomem morza.
Niecka Nidzińska jest regionem dość słabo uprzemysłowionym. Rozwinął się tu głównie przemysł mineralny. W dolinie Nidy wydobywany jest wapień oraz gips. Innym surowcem mineralnym występującym w tym regionie jest siarka (okolice Grzybowa).
Niecka Nidziańska jest dość słabo zaludniona i zurbanizowana. Największe miasta to Busko Zdrój i Jędrzejów. Znanym uzdrowiskiem jest Busko Zdrój, gdzie występują wody mineralne i wody siarczkowe.
Płaskowyż Jędrzejowski • Wyżyna Miechowska • Płaskowyż Proszowicki • Garb Wodzisławski • Dolina Nidy • Niecka Solecka • Garb Pińczowski • Niecka Połaniecka