Wojsko kwarciane
Z Wikipedii
Wojsko kwarciane to zaciężne oddziały wojskowe utworzone w latach 1562-1563 oraz 1567 przez Zygmunta II Augusta. Stanowiły one stałe siły zbrojne (w odróżnieniu od pospolitego ruszenia czy oddziałów powoływanych doraźnie). Były kontynuacją wojsk obrony potocznej.
Odbieranie nieprawnie zagarniętych królewszczyzn zwiększało dochody skarbu królewskiego, co z kolei umożliwiało m.in. stałe finansowanie armii. Wymuszone przez ruch egzekucyjny uporządkowanie gospodarowania w królewszczyznach, umożliwiło uchwalenie na sejmie w 1564 roku specjalnego funduszu, pochodzącego z 1/4 dochodów uzyskiwanych w dobrach królewskich. Była to tzw. kwarta (łac. quarta pars - czwarta część). Podatek ten przeznaczony był na utrzymanie wojska kwarcianego. Fundusze zebrane na utrzymanie wojska kwarcianego były przechowywane od 1562 na zamku w Rawie Mazowieckiej jako tzw. skarb rawski.
Wojsko kwarciane złożone było z jazdy, piechoty i artylerii. Były to formacje o charakterze stałym i zaciężne. Wojsko to liczyło zwykle od czterech do sześciu tysięcy ludzi.
W czasie pokoju oddziały te liczyły około 2500 jazdy.
W roku 1632 wprowadzono nową kwartę (duplę), która została przeznaczona na utworzenie artylerii królewskiej.
W 1652 r. wojsko kwarciane zastąpiono komputowym.
Zobacz też:
autorament * chorągwie kopijnicze, strzelcze, tatarskie, wołoskie * hajducy * husaria * Kawaleria Narodowa * konfederacja barska 1768-72, targowicka 1792-93 * konfederacja żołnierska * korpus posiłkowy H.A. Lubomirskiego * Kozacy rejestrowi * Kozacy zaporoscy * Lisowczycy * oberszter * piechota dymowa, łanowa, wybraniecka * pospolite ruszenie * rejestr kozacki * Semeni * OdB w 1626 * OdB w 1633 * OdB w 1683 * OdB w 1792 * wojsko komputowe, kwarciane, ordynackie, zaciężne * Wojsko Kurlandii i Semigalii
Armia koronna * hetman wielki koronny * hetman polny koronny * Komisja Wojskowa Koronna * Korpus Inżynierów Koronnych Dywizje w XVII w.: J.S. Lubomirskiego * S.R. Potockiego Dywizje w XVIII w.: 1 * 2 * 3 * 4 * Kijowsko-Bracławska * Małopolska * Nadnarwiańska * Wielkopolska * Wołyńsko-Podolska Brygady Kawalerii Nar.: 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8
Armia litewska * hetman wielki litewski * hetman polny litewski * Komisja Wojskowa Wlk. Ks. Lit. * Korpus Inżynierów Wlk. Ks. Lit. * Petyhorcy Dywizje w XVIII w.: 1 * 2 Brygady Kawalerii Nar.: 1 (Husarska, Kowieńska) * 2 (Petyhorska, Pińska) * 3
Insurekcja kościuszkowska: Najwyższy Naczelnik * insurekcja warszawska, wileńska, wielkopolska Dywizje: Najwyższego Naczelnika * J. Zajączka * S. Mokronowskiego * K. Sierakowskiego * Nadnarwiańska * A. Ponińskiego * J. H. Dąbrowskiego * Główna Litewska * F. Sapiehy * R. Giedroycia
