Powiat krośnieński (województwo podkarpackie)

Z Wikipedii

Powiat krośnieński


Herb powiatu	Flaga powiatu

Położenie na mapie województwa

Województwo

podkarpackie

Siedziba władz powiatu

Krosno

Starosta

Jan Juszczak (1999-2002 i od 2006)

Powierzchnia

923,79 km²

Populacja (2005)
- liczba ludności
- gęstość

109 397
118,42 osób/km²

Urbanizacja

12,12%

Tablica rejestracyjna

RKR


gminy	miejskie	-
	miejsko-wiejskie	4
	wiejskie	5

Starostwo

Strona internetowa powiatu

Ten artykuł dotyczy powiatu w województwie podkarpackim. Zobacz też: powiat o tej samej nazwie w województwie lubuskim.

Powiat krośnieński – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Krosno.

[edytuj] Położenie geograficzne

Powiat położony jest w obrębie trzech jednostek fizjograficznych: Pogórza Karpackiego, Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej, oraz Beskidu Niskiego.

Na północy przeważają łagodne faliste wzniesienia Pogórza, z których największe Sucha Góra (591 m n.p.m.) góruje ponad 300 metrów nad dnem Kotliny Jasielsko–Krośnieńskiej. Od strony południowej rozciągają się pasma Beskidu Niskiego osiągające wysokość ponad 857 m n.p.m. (Góra Kamień). Góry te są łatwo dostępne, lecz omijają je główne szlaki komunikacyjne. Urozmaicona rzeźba terenu powoduje zróżnicowanie klimatyczne z zachowaniem cech klimatu górskiego. Omawiane obszary znajdują się na terenie transformacji mas powietrza o różnych właściwościach fizycznych, z których największe znaczenie mają masy powietrza polarno–morskiego i polarno–kontynentalnego. Obszary pogórzy karpackich leżą w piętrze klimatu umiarkowanie ciepłego, nieco chłodniejszymi obszarami są obniżenia i kotliny śródgórskie. W Beskidzie Niskim występują w zasadzie trzy piętra klimatyczne: piętro chłodne (od +2°C do +4°C), umiarkowanie chłodne (od +4°C do +6°C) i umiarkowanie ciepłe (od +6°C do +8°C), najniższe średnie temperatury występują w styczniu lub lutym, najwyższe w lipcu.

[edytuj] Rys historyczny

Powiat krośnieński jest rejonem bardzo wiekowym pod względem historycznym. Plemiona myśliwskie penetrowały te ziemie już kilkanaście wieków przed narodzeniem Chrystusa, świadczą o tym znaleziska narzędzi kamiennych. Historia osadnictwa wiąże się tu już z okresem późnego paleolitu, natomiast wyraźniejsze ślady kultury pochodzą z neolitu. Decydujący wpływ na rozwój osadnictwa i kultury odegrały dwie fale kolonizacyjne: z północy postępowała kolonizacja przez Małopolan, z południa kolonizacja wołoska.

Jedne z pierwszych osad słowiańskich powstały w okolicy Jedlicza. Szczególny rozwój osadnictwa przypadł na okres panowania Kazimierza Wielkiego. W 1366 r. prawa miejskie uzyskały Dukla i Jaśliska. Przez nie wiodły szlaki komunikacyjne i handlowe (tzw. szlak bursztynowy w okresie Cesarstwa Rzymskiego, a w późniejszych czasach szlak winny). Na przestrzeni wieków tereny te doznały wielu klęsk wojennych przez najazdy tatarskie, szwedzkie, węgierskie, które pozostawiały spustoszenie, głód i epidemie.

O bogatej wielokulturowej przeszłości regionu świadczą liczne zabytki architektury sakralnej (świątynie katolickie, cerkwie, synagogi), architektury świeckiej (zamki, grodziska obronne, pałace, zespoły pałacowo–parkowe itp.). Do ważniejszych obiektów należy zaliczyć m.in. zabytkowe układy staromiejskie Dukli, Rymanowa, zespoły pałacowo–parkowe Dukli. Elementem pejzażu kulturowego Beskidu Niskiego są cerkwie i kapliczki połemkowskie.

Ogromne znaczenie historyczne należy przypisać rozwojowi przemysłu naftowego. Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej została założona przez Ignacego Łukasiewicza w 1854 r. w miejscowości Bóbrka. Należy także pamiętać o Przełęczy Dukielskiej forsowanej przez wiele obcych armii. Była ona punktem strategicznym i miejscem działań wojennych w okresie dwóch ostatnich wojen światowych. Walorem historyczno-krajobrazowym są liczne pamiątki związane z okresem I wojny światowej (cmentarze wojenne o oryginalnych założeniach architektoniczno – urbanistycznych) i bitwami II wojny światowej (bitwa o Przełęcz Dukielską).