Sławięcice (Kędzierzyn-Koźle)

Z Wikipedii

	Sławięcice
	Kędzierzyna-Koźla

Herb Sławięcic

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Założono

1246

W granicach miasta

od 1975

Położenie

50° 22'26'' N
18° 19'27'' E

Populacja (2005)
- liczba ludności

2,770

Strefa numeracyjna

Kod pocztowy

47-230

Tablice rejestracyjne

Sławięcice (niem. Slawentzitz, 1936–45 Ehrenforst) – wschodnia dzielnica miasta Kędzierzyn-Koźle, położona nad Kanałem Gliwickim, dawniej odrębne miasto (1973-75). Sławięcice utraciły prawa miejskie w wyniku reformy administracyjnej w 1975 i zostały włączone do nowo utworzonego miasta, powstałego z połączenia Kłodnicy, Kędzierzyna, Koźla i Sławięcic oraz gminy Sławięcice (z siedzibą w Sławięcicach 1973-75). Powstało w ten sposób miasto Kędzierzyn-Koźle

[edytuj] Historia

[edytuj] Średniowiecze

W 1245 istniała już osada Sławięcice (pisownia ówczesna: Slawentzitz - do 1936), która przed 1260 otrzymała prawa miejskie na prawie niemieckim. Jednak już w 1260 utraciły prawa miejskie na rzecz pobliskiego miasta Ujazd.

10 stycznia 1289 książę Kazimierz bytomski jako pierwszy z książąt śląskich złożył w Pradze hołd lenny królowi czeskiemu Wacławowi II. Od tego czasu Sławięcice należały do Czech. W XV wieku wybudowano tu zamek.

[edytuj] Habsburgowie

W 1526 zmarł król Czech i Węgier Ludwik II Jagiellończyk, ostatni władca tych krajów z dynastii Jagiellonów. Jego następcą na tronie Czech i Węgier został arcyksiążę austriacki Ferdynand I Habsburg. Tym samym Sławięcice przeszło pod zwierzchnictwem Habsburgów.

W 1558 cesarz Ferdynand I Habsburg oddał w zastaw (za pieniądze) Sławięcice Johannowi von Oppersdorff.

[edytuj] Prusy

W roku 1702 posiadłość nabył saksoński generał i minister pruski Heinrich Jakob Reichsgraf von Flemming, który stworzył w Sławięcicach, Kotlarni (Jakobswalde) i Blachowni wiele nowoczesnych kuźni i walcowni żelaza i mosiądzu.

W 1714 roku nowymi właścicielami zostali grafowie von Hoyn, którzy w latach 1716-1720 wybudowali pałac z ogrodem wzorowany na Wersalu. W 1782 dobra Sławięcic przeszły w posiadanie księcia Fryderyka Hohenlohe. Wybudował on w Sławięcicach pałac z parkiem w stylu angielskim. Pałac wkrótce spłonął, odbudował go w 1827 roku Friedrich August, książę Hohenlohe-Ohringen.

[edytuj] Rozbudowa gospodarki

W latach 1792-1821 wybudowano Kanał Kłodnicki, który pobudził rozwój gospodarczy okolic Koźla. Dzięki budowie Kanału Kłodnickiego i linii kolejowej z Wrocławia przez Kędzierzyn (Kandrzin) do Gliwic, Sławięcice rozwinęły się z nieznaczącej posiadłości wiejskiej, w ważną miejscowość przemysłową.

W 1817 Sławięcice uwolniły się od pańszczyzny. W 1845 uruchomiono linię kolejową Opole-Gliwice (stacja kolejowa w Kędzierzynie nazywała się wówczas Koźle-Kędzierzyn). Przyśpieszyło to rozwój gospodarczy całego regionu. W połowie XIX wieku ważnym ośrodkiem przemysłowym były wówczas Sławięcice i pobliska Blachownia. Po Kanale Kłodnickim kursowało rocznie ponad tysiąc statków, przewożąc głównie towary z Gliwic do manufaktury w Sławięcicach oraz do składnicy towarów żelaznych utworzonej u ujścia Kanału do Odry.

Liczba ludności w miejscowości	1845	1855	1861
Sławięcice (Slawentitz)	1.281	1.503	1.791
Kol. Sławięcice (Col. Slawentitz)	245	278	336

Źródło: "Kędzierzyn-Koźle Monografia Miasta", Państwowy Instytut Naukowy w Opolu, Opole 2001.

W 1910 w Sławięcicach żyło 1.252 mieszkańców.

9 listopada 1919 władze niemieckie przeprowadziły na Górnym Śląsku wybory komunalne. W powiecie kozielskim strona polska zdobyła w Sławięcicach 11 z 21 mandatów.

[edytuj] III powstanie śląskie

Podczas III powstania śląskiego 6 maja 1921 z Łabęd wyruszył 1 katowicki pułk piechoty im. J.Piłsudzkiego dowodzony przez ppor. W. Fojkisa. 7 maja 1921 zajął on Sławięcice i Blachownię. 4 czerwca 1921 niemieckie oddziały przeszły do kontrofensywy, zdobywając Koźle-Port, Kłodnicę i Kędzierzyn. Aby opóźnić niemieckie natarcie w kierunku na Gliwice, powstańcy wysadzili w powietrze mosty w Sławięcicach na rzece Kłodnica. Ogółem wysadzono dziewięć mostów.

W lipcu 1922 powiat kozielski został oficjalnie przekazany administracji niemieckiej i włączony do Niemiec.

Liczba ludności w miejscowości	1910	1925
Sławięcice (Slawentitz)	2.405	2.338

Źródło: S.Golachowski "Materiały do statystyki narodowościowej Śląska Opolskiego z lat 1910-1939", Poznań-Wrocław 1950.

[edytuj] III Rzesza

W latach 1933-1937 Naziści przeprowadzili na Śląsku Opolskim kampanię zmian nazw geograficznych z polskich na niemieckie. Z tego powodu w 1936 Sławięcice zmieniły nazwę na: Ehrenforst.

W ramach rozpoczętej przez nazistów walki z bezrobociem podjęto budowę Kanału Gliwickiego (lata 1934-1938), który połączył Gliwice z Koźlem-Port.

Przygotowując się do kampanii wrześniowej 1939 przeciwko Polsce, w Sławięcicach ulokowano dowództwo dywersyjnej grupy operacyjnej SS, która przeprowadziła w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 rzekomo "polski atak" na przygraniczny niemiecki urząd celny.

Na potrzeby budowy zakładów chemicznych i utrzymania produkcji rozpoczęto w 1940 tworzenie rozległej sieci różnego rodzaju obozów, położonych w pasie od Blachownii przez Kędzierzyn i Azoty do Bierawy. Skoncentrowano tutaj około 35 tys. ludzi uwięzionych w różnych obozach.

Niemcy utworzyli w Sławięcicach kilka różnych obozów:

Międzynarodowy obóz dla jeńców wojennych;
Obóz pracy przymusowej, przeznaczony głównie dla Polaków (tzw. Polenlager);
Filia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w Sławięcicach (około 4 tys. więźniów)^[1];
Obóz pracy przymusowej dla kobiet różnych narodowości (w większości Polek, Żydówek i Rosjanek).

Obóz, początkowo mogący pomieścić 8 000 ludzi, mimo wielkiej śmiertelności osadzonych w nim więźniów, w 1943 osiągnął stan 50 000^[1] uwięzionych. W obozie przeprowadzano wiele masowych egzekucji, m. in. w styczniu 1945 zamordowano 1 500^[1] Żydów. Do kwietnia obóz zarządzany był przez niemiecki Wehrmacht, następnie Gestapo i SS. W styczniu 1945 obóz wyzwolili sowieci. Niemiecka załoga zdążyła go częściowo ewakuować, rozstrzeliwując pozostałych jeńców i więźniów na miejscu.

[edytuj] W Polsce Ludowej

W dniach 23/24 stycznia 1945 Armia Czerwona zajęła Sławięcice. Zespół parkowo-pałacowy został w czasie walk poważnie uszkodzony, a w roku 1948 ruina spłonęła i została rozebrana. 21 marca 1945 rozpoczęło się przejmowanie od Armii Czerwonej obiektów gospodarczych w powiecie kozielskim.

Na początku 1946 w Sławięcicach mieszkało 1.228 osób.

Ludność miejscowości według spisu powszechnego	1950	1960	1970
Sławięcice	2.648	2.824	3.600

Źródło: "Narodowy spis powszechny 1970 r.", GUS, Warszawa 1971.

25 września 1954 reforma podziału administracyjnego powołała na terenie powiatu kozielskiego 30 gromad, w tym:

Gromada Sławięcic.

W listopadzie 1959 Sławięcice otrzymały status osiedla.

1 stycznia 1973 Sławięcice uzyskały prawa miejskie ^[2].

15 października 1975 nastąpiło połączenie miast Koźla, Kędzierzyna, Kłodnicy i Sławięcice oraz 3 wsi (Lenartowic, Miejsca Kłodnickiego i Cisowej) – początek dzisiejszego miasta Kędzierzyn-Koźle.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Kędzierzyna-Koźla.

[edytuj] Komunikacja

[edytuj] Układ drogowy

Przez osiedle Sławięcice przebiega ważna droga krajowa 40 i droga wojewódzka 426 .

[edytuj] Komunikacja miejska

Miejski Zakład Komunikacyjny w Kędzierzynie-Koźlu posiada w dzielnicy Sławięcice 8 przystanków autobusowych: Sławięcice Las I, CeWe Kolor, DPS, Hermes, Technikum, Sławięcie Bar "Danka", Batorego, Leśniczówka.

Kursują tutaj autobusy dwóch linii:

nr linii	opis trasy	od/do godz.	częstotliwość kursowania
5	Sławięcie Bar "Danka" - Technikum - Hermes - DPS - CeWe Kolor - Sławięcice Las I - Blachownia - Lenartowice - os. Piastów - Kędzierzyn - Pogorzelec	dni robocze: 4:50/23:05 dni wolne: 5:33/23:10	dni robocze: 30/60 minut dni wolne: 40/60 minut
	Pogorzelec - Kędzierzyn - os. Piastów - Lenartowice - Blachownia - Sławięcice Las I - CeWe Kolor - DPS - Hermes - Technikum - Sławięcie Bar "Danka"	dni robocze: 4:20/22:15 dni wolne: 4:55/22:23
	Wybrane kursy przedłużone do Ujazdu, Brzeziec i Koźla Dworzec PKP.	dni robocze: 4:20/22:15 dni wolne: 4:55/22:23
9	Batorego - Technikum - Bar "Danka" - Leśniczówka - Miejsce Kłodnickie - Cisowa - Kuźniczka - Kędzierzyn - Pogorzelec	dni robocze: 5:17/20:49 dni wolne: 5:50/20:53	dni robocze: 30/60 minut dni wolne: 90/120 minut
	Pogorzelec - Kędzierzyn - Kuźniczka - Cisowa - Miejsce Kłodnickie - Sławięcice Leśniczówka - Bar "Danka" - Technikum - Batorego	dni robocze: 6:01/21:37 dni wolne: 6:28/21:35
	Wybrane kursy jadą trasą na Kuźniczka Cmentarz przez ul. Spokojną.	dni robocze: 6:01/21:37 dni wolne: 6:28/21:35

Zobacz więcej w osobnym artykule: Komunikacja miejska w Kędzierzynie-Koźlu.

[edytuj] Kolej

W Sławięcicach znajduje się przystanek kolejowy Sławięcice.

[edytuj] Kultura

W Sławięcicach znajduje się Filia nr 8 (ul. St. Batorego 32) Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kędzierzynie-Koźlu. Oferuje dostęp do Internetu i ksero.

[edytuj] Edukacja

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 16, ul. Sławięcicka 96
Publiczne Gimnazjum nr 9, ul. Sławięcicka 96
Zespół Szkół nr 3 z Publicznym Gimnazjum nr 8, ul. Sławięcicka 79
Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu Wydział Gospodarki Narodowej, zaoczne studia magisterskie, ul. Sławięcicka 79

Zobacz więcej w osobnym artykule: Edukacja w Kędzierzynie-Koźlu.

[edytuj] Kościoły i Związki Wyznaniowe

Kościół Rzymskokatolicki:

Parafia św. Katarzyny, ul. Staszica

[edytuj] Sport

W Sławięcicach znajdują się następujące obiekty sportowe:

Stadion sportowo-rekreacyjny (ul. Sadowa) - wykorzystywany do szkolenia i rozgrywek w piłce nożnej oraz do organizacji imprez sportowych, rekreacyjnych, kulturalnych i innych.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Sport w Kędzierzynie-Koźlu.

[edytuj] Zabytki

Kościół parafialny pw św. Katarzyny (ul. Staszica);
Pozostałości zespołu parkowo-pałacowego (jeden z największych parków Opolszczyzny). Na terenie parku zachował się późnoklasycystyczny dom ogrodnika, barokowy pawilon ogrodowy tzw. "Belweder" oraz boczne wejście do pałacu.
Teren byłego obozu koncentracyjnego (na placu apelowym znajduje się budynek krematorium oraz pomnik ku czci pomordowanym, w otaczającym lesie – liczne pozostałości wież strzelniczych, bram wjazdowych).

Pozostałość po pałacu

Krematorium

Pomnik ofiar byłego obozu pracy

Brama wjazdowa do byłego obozu pracy

[edytuj] Władze miasta

Naczelnik miasta:

Julian Wieczorek

Dalej patrz Kędzierzyn-Koźle.

Przypisy

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1966, s. 266.
↑ Dz.U. 1972 nr 50 poz. 327