Szarawary

Z Wikipedii

Szarawary (ukr. шаравари, z węg. salavári, tur. szałwar od pers. szälwār 'spodnie') - szerokie, długie, bufiaste spodnie noszone na Wschodzie i w Polsce XVI-XVIII w.; inaczej hajdawery.

Element tradycyjnego stroju męskiego i kobiecego na Bałkanach oraz na szeroko pojętym Oriencie: od krajów arabskich poprzez Azję Centralną po Indie i Azję Południowo-Wschodnią (Indonezja). Zwykle w kolorach jaskrawych, niekiedy czarne, w zależności od przeznaczenia i miejscowych zwyczajów szyte z różnych materiałów.

Szarawary są m.in. elementem stroju bajader. Na Rusi pojawiły się już w XI w. pod wpływem ludów tureckich^[1], następnie stały się elementem ukraińskiego stroju ludowego oraz umundurowania wojsk kozackich^[2] do II wojny światowej włącznie^[3]

W Polsce noszone powszechnie przez mężczyzn w dobie sarmatyzmu pod wpływem silnych w owym czasie wpływów Orientu na strój szlachecki i sztukę wojenną oraz ze względu na to, że były wygodne do konnej jazdy. Były też elementem stroju Karaimek, bałagułów (żydowskich woźniców na Podolu i Pokuciu) i in.

Spis treści 1 Polskie mundury 2 Kultura ludowa 3 Krytyka 4 Inne znaczenia 5 Przypisy 6 Zobacz też

[edytuj] Polskie mundury

Szarawary znajdowały się m.in. na wyposażeniu następujących formacji polskiego wojska:

• husaria,
• pancerni,
• lekka jazda^[4],
• Kozacy zaporoscy – z płótna,
• Kawalerii Narodowej – z karmazynowego lub granatowego sukna, podszywane płótnem, szerokie w biodrach, wąskie u dołu nogawek, wpuszczane w buty^[5],
• 1 Pułk Krakusów - szarawary karmazynowe z lampasami,
• Strzelcy konni w okresie Księstwa Warszawskiego – do munduru codziennego sukienne zielone lub szare, obszyte skórą czarną wewnątrz i z boku dla ochrony przed przecieraniem^[6]

Szarawary noszono także w okresie zaborów w oddziałach paramilitarnych i pożarniczych, m.in. Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"^[7]

[edytuj] Kultura ludowa

Wielkanocne "turki" – w kulturze ludowej wielu miejscowości oddziały straży adorujących symboliczne groby Chrystusa od wieczora Wielkiego Piątku do procesji rezurekcyjnej^[8].

[edytuj] Krytyka

Niekiedy – błędnie określa się w ten sposób hakama - szerokie spodnie samurajów, używane w niektórych sztukach walki pochodzących z Japonii, np. w aikido, kenjutsu, kendo, kyudo i.in.

[edytuj] Inne znaczenia

• W polskim żargonie informatycznym – shareware.
• W gwarze łowieckiej – długie włosy obrastające uda ssaków drapieżnych, także u zająca i jelenia.
• Żartobliwe określenie wszelkiego rodzaju spodni.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Piotr Niemir Kotowicz, Wczesnośredniowieczny strój słowiański w X- XIII wieku
2. ↑ Jarosław Pawłowski, Rola kozaków w działaniach militarnych w kampanii 1812 r.
3. ↑ Mundur Oberleutnanta z Ostlegionów
4. ↑ O znakach lekkich: Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III
5. ↑ Wyposażenie kawalerii wg przepisów z 1791 roku.
6. ↑ Przepisy ubiorów dla woysk i administracyów wojennych Xsięstwa Warszawskiego.
7. ↑ Z dziejów "Sokoła".
8. ↑ Lubomir Kosiński, Wielkanocne "turki", "Wiedza i Życie" nr 4/1999; Wola Rzeczycka - wielkanocne "Turki", Jacek Kałuszko o Turkach z Radomyśla.

[edytuj] Zobacz też

• pludry
• pumpy