Twierdza Zegrze
Z Wikipedii
Twierdza Zegrze – wzniesiona w latach 1892-95 rosyjska twierdza, broniąca przeprawy przez Narew na północ od Warszawy.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wzniesione przez Rosjan w latach 1892-95 umocnienia na wysokim, północnym brzegu Narwi składały się z dwóch fortów połączonych wałem - tzw. Umocnienia Dużego i Umocnienia Małego. Forty, zmodernizowane w latch 1902-1907, były jednymi z najnowocześniejszych i najbardziej nowatorskich umocnień, wzniesionych przez inżynierów rosyjskich. Podczas budowy zastosowano wiele rozwiązań typowych dla fortyfikacji górskiej. Na potrzeby twierdzy powstały zespoły koszarowe w Zegrzu i w Zagrobach oraz siedem magazynów amunicji.
Twierdza w Zegrzu stanowiła jeden z kluczowych elementów tzw. polskiego trójkąta Warszawskiego Rejonu Fortecznego, składającego się - oprócz niej - z Twierdzy Nowogeorgijewsk (Twierdzy Modlin) i Twierdzy Warszawa. Trójkąt uzupełniały m.in. forty w Dębem i Beniaminowie, podporzadkowane administracyjnie Twierdzy Zegrze.
Obecnie Umocnienie Duże jest własnością Narodowego Banku Polskiego, który planuje wzniesienie tam składnicy środków płatniczych oraz centrum rozliczeniowego. Odbędzie się to kosztem zniszczenia dużej części umocnień, posiadających wysoką wartość historyczną, zabytkową i turystyczną. Umocnienie Małe należy do wojskowego Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu. Obydwa forty są w dobrym stanie zachowania. Brakuje jednak pomysłu i woli władz samorządowych, by wykorzystać je turystycznie w podobny sposób, jak to ma miejsce we Francji czy w Niemczech.
[edytuj] Kontrowersje
Według niektórych specjalistów z dziedziny zabytków architektury militarnej, przejęcie fortu przez NBP odbyło się z naruszeniem prawa. Obecnie następuje dewastacja obiektu, już w tej chwili pozbawionego wielu do niedawna zachowanych elementów (rosyjskich - sprzed I wojny światowej - składane zasieki z drutu kolczastego, pancerne drzwi, wyposażenie wnętrz). O niebezpieczeństwie zniszczenia unikalnego obiektu zostały poinformowane władze wojskowe, wojewódzki konserwator zabytków, Kancelaria Prezydenta, a także Centralne Biuro Antykorupcyjne. Nie zostały podjęte żadne działania, mogące uchronić zabytek.[1]
[edytuj] Bibliografia
- Boguszewski Przemysław,"Twierdza Zegrze", [w:] „Twierdze i działania wojenne na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej”, Białystok–Przasnysz 2000.
- Boguszewski Przemysław, "Zegrzyńskie forty", [w:] „Poligon. Magazyn Miłośników Wojsk Lądowych”, nr 1, Warszawa 2007.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Zdjęcie satelitarne twierdzy na Google Maps. W zachodniej części zdjęcia widoczny zarys Umocnienia Dużego, zaś we wschodniej znacznie mniejszego - Umocnienia Małego. Obydwa umocnienia łączy widoczny wał.
- Twierdza Zegrze. Historia, plany i zdjęcia twierdzy na www.forty.waw.pl
Przypisy
- ↑ Sprawa była opisywana m.in.w legionowskim periodyku "To i Owo", w cyklu artykułów w numerach z lutego i marca 2006 r., w "Gazecie Wyborczej" z 24 marca 2006 r., w "Polsce Zbrojnej" z 30 kwietnia 2006 r. i w "Superexpressie" z 7 kwietnia 2003 r.
Twierdza Modlin
Forty: I - II - III - IV - V - VI - VII - VIII
IX - D-1 - D-2 - X - D-3 - XI - D-4 - XII - XIII - D-5 - D-6 - Grupa Fortowa "Goławice" (XIVb) - XIV - Grupa Fortowa "Carski Dar" (XV)
- XVI - D-7 - D-8 - Grupa Fortowa "Janówek" (D-9, XVII) - D-10 - XVIII
Twierdza Warszawa
Cytadela - Bateria Nadbrzeżna - Fort Siergieja - Fort Gieorgija - Fort Pawła - Fort Aleksieja - Fort Władimira - Fort Śliwickiego
Forty: P (Bema) - W (Wola) - W-Tscha (Odolany) - Tscha (Szczęśliwice) - Tscha-M (Rakowiec) - M (Mokotów) - M-Tsche (Odyńca) - Tsche (Piłsudskiego)
I - II - IIA - III - IV - V - VI - VII - VIIA - VIII - IX - X - XI - XIA - XII - XIIA - XIII - XIV - XIVA - Kawęczyn - Wawer
Twierdza Zegrze
Umocnienie Duże - Umocnienie Małe
Inne forty
Fort Beniaminów - Fort Dębe - Fort Kawęczyn - Fort Łomianki - Fort Maciołki - Fort Pustelniki - Fort Wawer
Warszawski Rejon Umocniony