Fort Śliwickiego Cytadeli Warszawskiej
Z Wikipedii
Fort Śliwickiego ("Jasińskiego") - to jeden z fortów Cytadeli Aleksandrowskiej, stanowiącej trzon Twierdzy Warszawa. Fort nazwę są zawdzięcza por. Śliwickiemu, rannemu podczas powstania listopadowego i pochowanego na terenie fortu - jego nagrobek zachował się do okresu międzywojennego.
[edytuj] Historia
Fort Śliwickiego został zbudowany w latach 1835-1836, najwcześniej ze wszystkich fortów otaczających Cytadelę, będąc jej przedmościem. Fort był w późniejszym okresie wielokrotnie przebudowywany. Jako przedmoście Cytadeli było to umocnienie największe z otaczających twierdzę. Był to fort ziemno-ceglany o narysie lunety. W forcie znajdowały się dwie potężne działobitnie ceglane. Umocnienie otaczała mokra fosa z murowaną przeciwskarpą. Nie znajdują potwierdzenia informacje o poternie (tunelu), który pod dnem Wisły miał łączyć fort z Cytadelą.
Fort w dobrym stanie przetrwał do drugiej połowy XX wieku. W okresie PRL mieściły się tutaj koszary ZOMO. W latach 1976-1977 zachowana działobitnia południowa została wyremontowana w czynie społecznym przez oddziały ZOMO, co upamiętnia tablica na jej ścianie. Po ZOMO budynki przejęła policja i w budynku fortu znalazły się stajnie konnych jednostek policji, natomiast zachowana działobitnia południowa pozbawiona właściciela stoi na terenie osiedla.
W 2001 w bezpośredniej bliskości fortu powstało osiedle mieszkaniowe dla policjantów z budynkami na esplanadzie i częściowo dziedzińcu fortu. Chociaż istnieją nadal poszczególne budowle fortu, budowa ta została przeprowadzona z pominięciem zasad ochrony zabytków i dbałości o ład urbanistyczny miasta. Oznaczało to bezpowrotne naruszenie tego cennego zabytku i jego układu. Trzeba tutaj podkreślić, że istniały projekty i prace, w których fort miał zostać włączony w układ nowo planowanego osiedla jako teren parkowo-rekreacyjny, z zachowaniem swego kształtu i walorów zabytkowych, tak jak ma to miejsce w Forcie Tscha-M na warszawskim Rakowcu.
Wpisany do rejestru zabytków jako: fort Jasińskiego (Śliwickiego), ul. Jagiellońska 5, 1850, nr rej.: 882 z 19.03.1975 (nr 835 wg tabliczki na działobitni)
[edytuj] Bibliografia
- Lech Królikowski: Twierdza Warszawa. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2002. ISBN 8311093563.
- Stanisław Łagowski: Szlakiem twierdz i ufortyfikowanych przedmości. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2005. ISBN 83-88773-96-8.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Zdjęcie na Google Maps.. Teren Fortu Śliwickiego.
Twierdza Modlin
Forty: I - II - III - IV - V - VI - VII - VIII
IX - D-1 - D-2 - X - D-3 - XI - D-4 - XII - XIII - D-5 - D-6 - Grupa Fortowa "Goławice" (XIVb) - XIV - Grupa Fortowa "Carski Dar" (XV)
- XVI - D-7 - D-8 - Grupa Fortowa "Janówek" (D-9, XVII) - D-10 - XVIII
Twierdza Warszawa
Cytadela - Bateria Nadbrzeżna - Fort Siergieja - Fort Gieorgija - Fort Pawła - Fort Aleksieja - Fort Władimira - Fort Śliwickiego
Forty: P (Bema) - W (Wola) - W-Tscha (Odolany) - Tscha (Szczęśliwice) - Tscha-M (Rakowiec) - M (Mokotów) - M-Tsche (Odyńca) - Tsche (Piłsudskiego)
I - II - IIA - III - IV - V - VI - VII - VIIA - VIII - IX - X - XI - XIA - XII - XIIA - XIII - XIV - XIVA - Kawęczyn - Wawer
Twierdza Zegrze
Umocnienie Duże - Umocnienie Małe
Inne forty
Fort Beniaminów - Fort Dębe - Fort Kawęczyn - Fort Łomianki - Fort Maciołki - Fort Pustelniki - Fort Wawer
Warszawski Rejon Umocniony