Via Baltica

Z Wikipedii

Via Baltica – fragment drogi międzynarodowej E67, częściowo zrealizowana droga ekspresowa z Warszawy do Helsinek w Finlandii, biegnąca przez Polskę, Litwę, Łotwę i Estonię. Pełni ona rolę najważniejszego połączenia drogowego pomiędzy krajami bałtyckimi. Via Baltica wraz z Rail Baltica jest elementem transeuropejskiego korytarza transportowego.

Obecnie południowy odcinek trasy kończy się w Suwałkach, na południe prowadzi sieć dróg krajowych. Końcowy odcinek pomiędzy Tallinnem a Helsinkami pokonuje się promem.

[edytuj] Historia prac

Przebieg planowany przez administracje i przebiegi proponowane przez organizacje ekologiczne (modyfikacja mapy Tomasza Cofty)

Na terenie Polski pierwotny projekt przewidywał przebieg drogi z Suwałk w kierunku południowo-wschodnim przez Augustów, Łomżę i Ostrów Mazowiecką do Warszawy. W trakcie rządów Włodzimierza Cimoszewicza projekt został zmieniony i według oficjalnych planów przebiega teraz przez Białystok z ominięciem zachodnich terenów województwa podlaskiego.

Aktualnie trwa spór pomiędzy podlaskim oddziałem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, zarządem województwa podlaskiego, samorządami Białegostoku i okolicznych gmin a polskimi i międzynarodowymi organizacjami ekologicznymi, przyrodnikami, samorządem Łomży i okolicznych gmin, dotyczący przebiegu tej trasy na odcinku pomiędzy Warszawą, a Suwałkami. Analizowane są różne warianty przebiegu Via Baltica. W 2005 roku GDDKiA zleciała międzynarodowej agencji "Scott & Wilson"^[1] przeprowadzenie wielowariantowej analizy przebiegu trasy i wyznaczenie najlepszego przebiegu tej trasy pod względem społecznym, ekonomicznym i ekologicznym na ww. odcinku. Pod uwagę brano ponad 30 różnego rodzaju wariantów.

Przyjęto, że analizie zostaną poddane wszystkie możliwe warianty przebiegu trasy w korytarzu o szerokości 150 km położonym po obu stronach linii prostej łączącej początek i koniec analizowanego korytarza – Warszawę i Budzisko na granicy Polski i Litwy.

Pierwsza analiza przygotowana pod koniec 2006 roku nie została przyjęta przez GDDKiA. Argumentowano, iż agencja "Scott & Wilson" nie rozpatrywała wariantu przebiegającego przez Białystok. Podczas powtórnej analizy wszystkich wariantów, przebieg białostocki został odrzucony jako najmniej uzasadniony. GDDKiA wyraża opinię, iż nie musi opierać się na raporcie "Scott & Wilson", ponieważ zleciła jego wykonanie tylko dlatego, że taki raport musi być przygotowany w zgodzie z wymaganiami Unii Europejskiej. GDDKiA nie musi opierać się na raporcie przy budowaniu drogi.

Po przedterminowych wyborach 21 października 2007 roku wygranych przez PO pojawiła sie możliwość uruchomienia Narodowego Programu Wielkiej Budowy. Jeden z jego punktów określa przebieg Via Baltica przez Łomżę i Ełk. Jeden z autorów programu inż. Jan Jakiel mówi, że Ani Białystok, ani Augustów na tym nie ucierpią. Do Białegostoku dojedziemy drogą ekspresową [...]. W Augustowie natężenie ruchu zmaleje o 67 proc., bo kierowcy będą wybierać wariant albo przez Łomżę, albo przez Białystok. A miasto i tak dostanie obwodnicę, tyle że inaczej poprowadzoną.

24 października 2007 roku na stronach GDDKiA^[2] i "Scott&Wilson" została opublikowana informacja o aktualnym stanie prac nad analizą wariantów przebiegu drogi.

Przedstawiona została analiza ekonomiczna i wybór czterech wariantów które będą analizowane w dalszej kolejności.

W następnej kolejności realizowane będą dwa etapy analizy:

• Etap II - syntetyczne przedstawienie dotychczasowych analiz i prognoza oddziaływania na środowisko
• Etap III - przygotowanie ostatecznej wersji dokumentów: Strategia rozwoju I Pan-Europejskiego Korytarza Transportowego. Część I: korytarz drogowy oraz Prognoza oddziaływania na środowisko skutków realizacji strategii.

Dokumenty te posłużą jako podstawa do podjęcia ostatecznej decyzji o przebiegu polskiego odcinka I Pan-Europejskiego Korytarza Transportowego „Via Baltica”. Według GDDKiA oraz Scott&Wilson może to wymagać zmiany Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych, a także modyfikacji zadań przewidzianych w Programie Operacyjnym „Infrastruktura i Środowisko” .

[edytuj] Warianty

W wyniku dotychczasowych prac wykonawca zarekomendował do dalszych prac 3 warianty:

1. Wariant 42: droga krajowa nr 8 Budzisko – Suwałki, droga wojewódzka nr 655 Suwałki – Cimochy, droga wojewódzka nr 661 Cimochy – Kalinowo, droga krajowa nr 16 Kalinowo – Ełk, droga krajowa nr 65 Ełk – Nowa Wieś Ełcka, nowy odcinek drogi Nowa Wieś Ełcka – Szczuczyn, droga krajowa nr 61 Szczuczyn - Łomża, droga wojewódzka nr 677 Łomża – Ostrów Mazowiecka, droga krajowa nr 8 Ostrów Mazowiecka - Warszawa (298 km).
2. Wariant 43: droga krajowa nr 8 Budzisko – Suwałki, droga wojewódzka nr 655 Suwałki – Cimochy, droga wojewódzka nr 661 Cimochy – Kalinowo, droga krajowa nr 16 Kalinowo – Ełk, droga krajowa nr 65 Ełk – Nowa Wieś Ełcka, nowy odcinek drogi Nowa Wieś Ełcka – Szczuczyn, droga krajowa nr 61 Szczuczyn – Warszawa (315 km).
3. Wariant 42a: droga krajowa nr 8 Budzisko – Suwałki, droga wojewódzka nr 655 Suwałki – Cimochy, droga wojewódzka nr 661 Cimochy – Kalinowo, droga krajowa nr 16 Kalinowo – Ełk, droga krajowa nr 65 Ełk – Nowa Wieś Ełcka, nowy odcinek drogi Nowa Wieś Ełcka – Szczuczyn, droga krajowa nr 61 Szczuczyn – Ostrołęka, droga wojewódzka nr 627 Ostrołęka – Ostrów Mazowiecka, droga krajowa nr 8 Ostrów Mazowiecka – Warszawa (324 km).

Do trzech powyżej przedstawionych wariantów dołączony został dodatkowo wariant 1 (329 km), przebiegający po trasie planowanej drogi ekspresowej nr S8 na odcinku Budzisko (granica z Litwą – Warszawa, ze względu na jego specjalny status. Taki przebieg drogi ekspresowej jest zgodny z obowiązującym Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 maja 2004 r. w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych (Dz. U. Nr 128, poz. 1334, z późn. zm.), a także zawarty w Programie Operacyjnym „Infrastruktura i Środowisko”.

[edytuj] Wariant I – białostocki

wariant 1 według Scott&Wilson

• minusy wariantu:
  • przecięcie Puszczy Augustowskiej wraz z Doliną Rospudy (w przypadku przyjęcia projektu przebiegu tej trasy w bezpośrednim sąsiedztwie Augustowa)
  • przecięcie Biebrzańskiego Parku Narodowego i jego otuliny
  • przebiegnięcie skrajem Narwiańskiego Parku Narodowego i jego otuliną
  • przecięcie Puszczy Białej (Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego)
  • przecięcie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. Wszystkie wyżej wymienione obszary są również chronione w ramach europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 oraz jako ostoje ptaków (IBA) BirdLife International, a Dolina Biebrzy dodatkowo wpisana została na listę obszarów wodno-błotnych konwencji ramsarskiej. Przeprowadzenie takiej trasy przez obszary Natura 2000 byłoby nielegalne w świetle prawa unijnego (z powodu jej bardzo negatywnego wpływu na środowisko)
  • przecięcie korytarzy wędrówek dużych ssaków
  • brak uzasadnienia ekonomicznego z powodu większej o 30-40 km długości trasy - w konsekwencji nie tylko większy koszt budowy ale też wyższe koszty utrzymania - większe zużycie paliwa, dłuższy czas pracy kierowców,większe koszty utrzymania

• plusy wariantu:
  • przebieg trasy Via Baltica w bezpośrednim sąsiedztwie Białegostoku, gdzie łączą się główne międzynarodowe ciągi komunikacyjne północ-południe oraz wschód-zachód.

[edytuj] Wariant II – przez Ostrów Mazowiecką i Łomżę, tzw. łomżyński

(wariant 42 według Scott&Wilson)

• minusy wariantu:
  • przecięcie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi (tylko w przypadku, gdy obwodnica Łomży zostanie wytyczona na wschód od miasta – aktualny projekt przewiduje przebieg zachodni)
  • przecięcie Puszczy Białej (Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego)
  • większa liczba obwodnic koniecznych do wybudowania niż w przypadku wariantu I
  • najbliższy punkt trasy do stolicy województwa - Białegostoku - ok. 80 km

• plusy wariantu:
  • pozostaną nienaruszone wszystkie wymienione w wariancie I obszary chronione (oprócz Puszczy Białej, przez którą droga przebiega także w I wariancie - okolice Wyszkowa), nie ulegną przerwaniu korytarze wędrówek dużych ssaków, zostaną ochronione przed zanieczyszczeniami Zielone Płuca Polski
  • wariant uzasadniony ekonomicznie z powodu krótszej o 30-40 km długości trasy
  • skierowanie ruchu tranzytowego przez Łomżę zamiast przez Białystok znacznie zmniejszy ilość śmiertelnych wypadków (również wśród dzieci) na sztucznie przeciążonej obecnie drodze numer 8. Droga numer 61 może dzięki temu przekształcić się z dwukierunkowej "drogi śmierci" w ekspresową "drogę życia"
  • przeprowadzenie Via Baltica przez Łomżę przyczyni się do rozwoju zachodniej i północnej części województwa podlaskiego oraz wschodniej części warmińsko-mazurskiego, pozwoli również na obiecywane od dawna wyrównanie szans rozwoju miast, które straciły status miast wojewódzkich

[edytuj] Wariant III – przez Ostrołękę i Łomżę, tzw. ostrołęcko-łomżyński

(wariant 43 według Scott&Wilson)

• minusy wariantu:
  • przecięcie Doliny Rospudy (tylko w przypadku przyjęcia projektu przebiegu tej trasy w bezpośrednim sąsiedztwie Augustowa promowanym przez GDDKiA)
  • większa liczba obwodnic koniecznych do wybudowania, niż w przypadku wariantu I
  • najbliższy punkt trasy do stolicy województwa podlaskiego ok. 90 km

• plusy wariantu:
  • pozostaną nienaruszone wszystkie wymienione w wariancie I obszary chronione, nie ulegną przerwaniu korytarze wędrówek dużych ssaków, zostaną ochronione przed zanieczyszczeniami Zielone Płuca Polski
  • wariant uzasadniony ekonomicznie z powodu krótszej długości trasy
  • skierowanie ruchu tranzytowego przez Łomżę zamiast przez Białystok znacznie zmniejszy ilość śmiertelnych wypadków (również wśród dzieci) na sztucznie przeciążonej obecnie drodze numer 8. Droga numer 61 może dzięki temu przekształcić się z dwukierunkowej "drogi śmierci" w ekspresową "drogę życia"
  • przeprowadzenie Via Baltica przez Ostrołękę i Łomżę przyczyni się do rozwoju północnowschodniej części województwa mazowieckiego, północnej i zachodniej części województwa podlaskiego oraz wschodniej części warmińsko-mazurskiego, pozwoli również na obiecywane od dawna wyrównanie szans rozwoju miast, które straciły status miast wojewódzkich
  • pozostaje nienaruszony Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi – obwodnica Łomży zostanie wytyczona na zachód od miasta

[edytuj] Wariant IV – przez Ostrów Mazowiecką, Ostrołękę i Łomżę

(wariant 42a według Scott&Wilson)

• minusy wariantu:
  • przecięcie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi (tylko w przypadku, gdy obwodnica Łomży zostanie wytyczona na wschód od miasta – aktualny projekt przewiduje przebieg zachodni)
  • przecięcie Puszczy Białej (Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego)
  • większa liczba obwodnic koniecznych do wybudowania niż w przypadku wariantu I
  • najbliższy punkt trasy do stolicy województwa - Białegostoku - ok. 80 km

• plusy wariantu:
  • pozostaną nienaruszone wszystkie wymienione w wariancie I obszary chronione (oprócz Puszczy Białej, przez którą droga przebiega także w I wariancie - okolice Wyszkowa), nie ulegną przerwaniu korytarze wędrówek dużych ssaków, zostaną ochronione przed zanieczyszczeniami Zielone Płuca Polski
  • wariant uzasadniony ekonomicznie z powodu krótszej o 30-40 km długości trasy
  • skierowanie ruchu tranzytowego przez Łomżę zamiast przez Białystok znacznie zmniejszy ilość śmiertelnych wypadków (również wśród dzieci) na sztucznie przeciążonej obecnie drodze numer 8. Droga numer 61 może dzięki temu przekształcić się z dwukierunkowej "drogi śmierci" w ekspresową "drogę życia"
  • przeprowadzenie Via Baltica przez Łomżę i Ostrołękę przyczyni się do rozwoju zachodniej i północnej części województwa podlaskiego, wschodniej części warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego, pozwoli również na obiecywane od dawna wyrównanie szans rozwoju miast, które straciły status miast wojewódzkich.

[edytuj] Obwodnica Augustowa

Zobacz więcej w osobnym artykule: obwodnica Augustowa.

Kontrowersyjną częścią drogi Via Baltica jest obwodnica Augustowa, która zgodnie z aktualnym projektem GDDKiA przebiega przez chronione obszary doliny Rospudy. Według przeciwników tej inwestycji droga szybkiego ruchu zniszczy unikalny ekosystem w skład którego wchodza między innymi torfowiska niskie i przejściowe, 19 przedstawicieli rodziny storczykowatych, mi.in miodokwiat krzyżowy^[3] który w Polsce rośnie wyłącznie w dolinie Rospudy. Natomiast według jej zwolenników obszarom tym nic nie zagraża lub nie są tak ważne jak bezpieczeństwo i spokój ludzi.

[edytuj] Unia Europejska

Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej i otrzymaniu wielu funduszy inwestycyjnych Polska musi przestrzegać także prawa wspólnotowego. W związku z licznymi kontrowersjami i konfliktami wokół trasy na miejscu, w rozwiązaniu problemu wzięły udział instytucje Unii Europejskiej.

W dniach 12-14 czerwca 2007 roku obszary na których planowany jest przebieg Via Baltica i jej przebiegów alternatywnych poznawała grupa europarlamentarzystów. Rozmawiali z przedstawicielami administracji samorządowej różnych szczebli, drogowcami i ekologami. 13 września 2007 roku Komisja Petycji Parlamentu Europejskiego przyjęła raport, w którym apeluje do władz Polskich o zmianę przebiegu trasy.^[4]

Raport wskazuje, że Via Baltica jest niezbędna do zapewnienia ekonomicznej i społecznej spójności Unii Europejskiej. Z drugiej strony potwierdzono, że obecnie forsowana trasa korytarza Via Baltica zagraża kilku wyznaczonym przez rząd Polski obszarom chronionym w sieci Natura 2000. Parlament przyjął wniosek, że władze Polski nie dopełniły obowiązku rzetelnego przeanalizowania innych lokalizacji dla tej drogi.

Parlament Europejski zwrócił się do Komisji Europejskiej, aby ta wsparła finansowo budowę jedynie tego przebiegu drogi Via Baltica, który zostałby wyznaczony na podstawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i w pełnej zgodności z dyrektywami środowiskowymi Unii Europejskiej. Zgodnie z tym dokumentem Via Baltica powinna prowadzić przez Łomżę, a nie Białystok.

Raport Komisji Petycji przygotował eurodeputowany Thijs Berman.

[edytuj] Źródła

1. ↑ Aktualne informacje publikowane przez Scott&Wilson i GDDKiA
2. ↑ GDDKiA o Via Baltica - 24 października 2007
3. ↑ Cechy przyrodnicze Doliny Rospudy
4. ↑ Sprawozdanie Komisji Petycji w sprawie misji informacyjnej w Polsce "Via Baltica" - pełny tekst

[edytuj] Zobacz też

• E67 (trasa europejska)
• droga ekspresowa S8