Władysław Bandurski
Z Wikipedii
Władysław Bandurski (ur. 25 maja 1865 w Sokalu, zm. 6 marca 1932 w Wilnie) - ksiądz, biskup polowy Wojska Litwy Środkowej.
Szkołę średnią ukończył we Lwowie, po czym podjął studia teologiczne na Uniwersytecie Lwowskim, uwieńczone doktoratem z teologii i filozofii. 25 maja 1887 wyświęcony we Lwowie na kapłana, studiował następnie na uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Po powrocie do kraju pracował najpierw jako kapłan w Kamionce Strumiłowej, następnie jako katecheta we Lwowie, po czym przeniósł się do Krakowa na stanowisko kanclerza kurii biskupiej.
W 1903 został kanonikiem kapituły krakowskiej oraz papieskim prałatem domowym. Jako kanclerz posiadał zaufanie zbliżonego do krakowskich konserwatystów ks. kardynała Puzyny, choć sam nie podzielał jego politycznych poglądów. W 1903, kiedy biskup Puzyna ze względu na biskupa wrocławskiego Koppa nie pozwalał udzielić ślubu w Krakowie Wojciechowi Korfantemu, zwalczanemu przez księży niemieckich na Śląsku, na własną rękę ułatwił śląskiemu działaczowi potajemny ślub. Wkrótce zasłynął jako natchniony, złotousty kaznodzieja.
W 1906 konsekrowany na biskupa. Został sufraganem archidiecezji lwowskiej, wkrótce po czym otrzymał od arcybiskupa Józefa Bilczewskiego nominację na rektora seminarium duchownego.
We Lwowie był blisko związany z narodową demokracją. Patronował wówczas akcji obronnej katolickiej i narodowej na Chełmszczyźnie. Konspiracyjna praca dla Chełmszczyzny zbliżyła go do Aleksandra Zawadzkiego (Prokopa), oraz do młodszych działaczy narodowych, którzy głosili bliskość i konieczność czynu zbrojnego. Kiedy z kół : Zarzewia i Drużyn strzeleckich zaczęło się w końcu 1911 i w ciągu 1912 zbieranie daru chełmskiego na tle głośnej wówczas w całej Galicji akcji wiecowej i dwóch krwawych demonstracji ulicznych we Lwowie przeciw konsulatowi rosyjskiemu (pierwsza w grudniu 1911, druga w maju 1912), był w stałym i żywym kontakcie z inicjatorami akcji obronnej Chełmszczyzny, Feliksem Młynarskim (Janem Brzozą) i Janem Dąbskim, oraz prof. Eugeniuszem Romerem. Należał do tajnej organizacji obywatelskiej, patronując Drużynom Strzeleckim i Zarzewiu. W jego mieszkaniu na przełomie lat 1912/13 omawiany był wraz z nim projekt zamachu na sobór na Placu Saskim w Warszawie, aby nie dopuścić do przyjazdu cara i ugodowej demonstracji. Plan nie został wykonany z powodu odwołania przyjazdu cara do Warszawy na otwarcie soboru.
Wszedł w najbliższy kontakt z Józefem Piłsudskim i pełnił rolę duchowego piastuna Legionów.
Po wybuchu wojny nie chciał pozostać we Lwowie zajętym przez Rosjan i jesienią 1914 bez porozumienia z arcybiskupami Bilczewskim i Teodorowiczem, którzy zostali na miejscu, wyjechał do Krakowa, a stamtąd do Wiednia. Tam roztoczył niezwykle czynną i ofiarną opiekę nad uchodźcami polskimi z terenu wojny i nad jeńcami Polakami na Węgrzech. Był blisko związany z Naczelnym Komitetem Narodowym i Legionami Józefa Piłsudskiego w Austrii. Działał w ruchu harcerskim, patronował Polskiej Drużynie Skautowej im. Króla Jana Sobieskiego w Wiedniu. Filister h.c. korporacji Cresovia Vilnensis. Na tle reprezentowanej przez niego orientacji politycznej pogłębiły się różnice poglądów między nim a ogromną większością episkopatu polskiego, a tragedia legionów stała się także jego tragedią. Doszła do tego także nieudana współpraca z arcybiskupem lwowskim Józefem Bilczewskim, obfitująca w szereg konfliktów. W związku z powyższym a także kłopotliwą sytuacja finansową w jakiej znalazł się wóczas (do czego przyczyniła się jego ofiarność), zrzekł się jeszcze w Wiedniu sufraganii i do Lwowa nigdy nie wrócił. W odrodzonej Polsce nie otrzymał ani diecezji ani żadnego stanowiska (w tym upragnionej godności biskupa polowego).
Ofiarowanej mu przez episkopat sufraganii lubelskiej z niewiadomych przyczyn nie przyjął.
Latem 1919 dokonał uroczystego poświęcenia terenu przeznaczonego na Cmentarz Orląt. W 1920 po wyzwoleniu Wilna przez gen. Żeligowskiego na życzenie Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego został biskupem polowym Wojska Litwy Środkowej. W Wilnie mieszkał w pałacu reprezentacyjnym Rzeczypospolitej. W 1931, z okazji 25 lecia sakry biskupiej, powołano komitet z gen. Stanisławem Skwarczyńskim na czele. Nad uroczystościami jubileuszowymi patronat objęli: prezydent RP prof. Ignacy Mościcki i Marszałek Polski J. Piłsudski.
Po jego śmierci trzy miasta, z którymi był związany: Lwów, Kraków i Wilno pretendowały do miejsca wiecznego spoczynku biskupa. Został pochowany w katedrze w Wilnie w krypcie pod kaplicą św. Piotra i Pawła. 3 sierpnia 1996 staraniem biskupa polowego WP Głódzia, wbrew protestom litewskich Polaków, przeniesiono szczątki biskupa do Warszawy. W katedrze wileńskiej pozostał jego pomnik, niestety zasłonięty, widoczny jedynie od strony zakrystii.
Był odznaczony m.in. Orderem Polonia Restituta, Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych.
| Sukcesja apostolska | |
| Konsekrator: | Jan Puzyna |
| Współkonsekrator: | Józef Sebastian Pelczar |
| Data konsekracji | 30 grudnia 1906 |
| Konsekrował | |
| Współkonsekrował | |
| Biskup | Data konsekracji |
| Kazimierz Michalkiewicz | 10 czerwca 1923 |
