Wanda (imię)

Z Wikipedii

Wanda – imię żeńskie wymyślone najprawdopodobniej przez Wincentego Kadłubka, wcześniej nieznane. Według Kadłubka było to imię legendarnej władczyni Krakowa, córki Kraka. Początkowo, w XII-XIV w., zapisywane je jako Węda lub Wanda. Stało się popularne w XIX w., w związku z romantyczną modą na średniowiecze.

Etymologia imienia Wanda nie została dotychczas jednoznacznie wyjaśniona. Może ono pochodzić od starosłowiańskiego słowa węda (czyli "wędka"; wymawianego w dawnej polszczyźnie z a nosowym: wanda; wedle Kroniki wielkopolskiej "uroda Wandy łowiła rycerzy"), litewskiego vandene ("rusałka") lub vanduo ("woda, fala"), niemieckiego Wenedka ("Łużyczanka, Słowianka") lub skrótu germańskich imion typu Wendelburg, Wendelgard. Jeszcze inna hipoteza mówi, że imię to powstało od nazwy plemienia Wandalów, lub wodza Chorwatów -Avandzy - wzmiankowango przez X-wiecznego arabskiego kronikarza Al-Masudiego.

Imię Wanda pojawiło się najpierw w średniowiecznej literaturze polskiej (los księżniczki Wandy oprócz Kadłubka i Kroniki wielkopolskiej opisywał także Długosz). W XVII w. trafiło wraz z legendą o Wandzie do literatury francuskiej i niemieckiej. Występowało w operach Kurpińskiego (Zamek na Czorsztynie, czyli Bojomir i Wanda, 1819) i Dworzaka (Vanda, 1875) oraz w misterium Wanda Norwida (1851). Mityczna Wanda była uwieczniana przez malarzy, np. Piotrowskiego i Lessera. Imię to pojawiło się też wśród postaci literatury: Zawiszy Czarnego Słowackiego (1844-1845), Legendy Wyspiańskiego (1897), Oziminy Berenta (1911), Przedwiośnia Żeromskiego (1925), W dniu urodzin Wandy June Vonneguta (1970), Szatana z VII klasy Kornela Makuszyńskiego. . Tytuł Wanda nosiło pierwsze polskie czasopismo kobiece (założone w 1818 r.). Imię to pojawiało się też w filmach, np. w Rybce zwanej Wandą, amerykańskiej komedii filmowej z 1988 r. Wanda Kraków to nazwa klubu sportowego założonego w tym mieście w 1949 r.

Jako imię chrzestne zaczęło być częściej nadawane w XIX w. W drugiej połowie XIX i w pierwszej XX w. należało do imion popularnych w Polsce. Nadawane było i jest też w innych krajach, np. w Stanach Zjednoczonych cieszyło się popularnością w latach 1930-1959 (należy do 60 imion kobiecych najczęściej nadawanych w tym czasie). W 2004 r. imię Wanda nosiło 154 998 kobiet w Polsce (39. miejsce wśród imion kobiecych pod względem popularności), niemniej jednak obecnie nadawane jest rzadko (kilkadziesiąt nadań rocznie).

Obraz Piotrowskiego Śmierć Wandy.
Ilustracja z książki Dzieje Polski z 1909 r. zatytułowana:
Wanda, córka Krakusa, rzuca się w nurty Wisły.

Wanda imieniny obchodzi 26 stycznia, 23 czerwca.

Odpowiedniki w innych językach:

ang. – Wanda
czeski – Vanda
franc. – Wanda, Vanda
hiszp. – Vanda
łac. – Wanda, Vanda
niem. – Wanda
ros. – Vanda
węg. – Vanda
wł. – Vanda

Znane osoby o tym imieniu:

Wanda Bacewicz (ur. 1911), poetka, dziennikarka
Wanda Błońska-Wolfarth (ur. 1934), publicysta
Wanda Bobrowska-Nowak (ur. 1925), psycholog
Wanda Budohoska (ur. 1920), psychofizjolog
Wanda Chodkowska (1905-1944), zakonnica, żołnierz Armii Krajowej
Wanda Chotomska (ur. 1929), poetka, pisarka
Wanda Dąbrowska (1884-1974), bibliotekarka
Wanda Dobaczewska (1892-1980), pisarka, poetka
Wanda Gertz (1896-1958), żołnierz Legionów Polskich i Kedywu
Wanda Gołkowska (ur. 1925), malarka
Wanda Jackson (ur. 1937), piosenkarka
Wanda Jakubowska (1907-1998), reżyser filmowy
Wanda Klaff (1922-1946), nadzorczyni SS, zbrodniarka wojenna
Wanda Kwietniewska (ur. 1957), piosenkarka
Wanda Landowska (1877-1959), klawesynistka, kompozytorka
Wanda Laskowska (ur. 1921), reżyser teatralny
Wanda Leyko (ur. 1921), radiobiolog
Wanda Łuczycka (1907-1996), aktorka
Wanda Łyżwińska (ur. 1953), posłanka
Wanda Neumann (ur. 1945), aktorka
Wanda Majer (ur. 1932), aktorka
Wanda Macedońska-Zalewska (ur. 1929), malarka
Wanda Moszczeńska (1896-1974), historyk
Wanda Opęchowska (1888-1955), działaczka społeczna, instruktorka harcerska
Wanda Panfil-Gonzales (ur. 1959), lekkoatletka, maratonka
Wanda Paklikowska-Winnicka (ur. 1914), artysta plastyk
Wanda Rewieńska (1897-1942), działaczka niepodległościowa, harcmistrzyni, geograf
Wanda Rolbieska (1876-1952), nauczycielka
Wanda Rutkiewicz-Błaszkiewicz (1943-1992), himalaistka
Wanda Siemaszkowa (1867-1947), aktorka, reżyser
Wanda Stanisławska-Lothe (ur. 1910), aktorka
Wanda Szuman (1890-1994), działaczka społeczna, pedagog
Wanda Truszkowska (1917-2004), botanik, fitopatolog
Wanda Warska (ur. 1932), wokalistka
Wanda Wasilewska (1905-1964), działaczka komunistyczna, pisarka
Wanda Wermińska (1900-1988), śpiewaczka operowa
Wanda Wiłkomirska (ur. 1929), skrzypaczka
Wanda Zmarzer (ur. 1941), filolog
Wanda Zieleńczyk (1920-1943), poetka
Wanda Żółkiewska (1909-1989), autorka literatury dziecięcej