Warcisław III Pomorski

Z Wikipedii

Warcisław III (ur. ok. 1211 r., zm. 17 maja 1264 r.) - książę Pomorza Zachodniego z dynastii Gryfitów, syn Kazimierza II i Ingardy, kuzyn Barnima I Dobrego.

W chwili śmierci swego ojca - był jeszcze małoletnim chłopcem. Rządy opiekuńcze nad księstwem dymińskim, do czasu osiągnięcia przez niego wieku sprawnego, objęła jego matka Ingarda (dwór jego rezydował w Dyminie na Pomorzu Przednim). Potwierdzają ten stan - liczne dokumenty sygnowane jej własną i męża pieczęcią. W latach 1219 - 1221, Warcisław III za sprawą króla Danii Waldemara II - zostaje pozbawiony na rzecz Rugii części swojego księstwa. W 1222 r. - co potwierdza Barnim III - staje się fundatorem parafii w Komorowie, pobliżu jeziora Malchim.

Książę dymiński był pokojowo nastawiany do polityki, słabego charakteru (związany z obozem duńskim). Pierwszy dokument, sygnowany jego pieczęcią pochodzi z 1225 r. Żoną Warcisława III - była Zofia (wg Lubinusa - Sophia Guisiaca), córka Albrechta I i Matyldy z Blakenburga. Małżeństwo obojga zawarte zostało ok. 1236 r. Zbiegło się ono z czasem zawarcia układu w Kremmen (20 czerwca 1236 r.), gdzie "puer" - takim terminem określano jeszcze wiek chłopięcy Warcisława, miał stać się lennikiem margrabiów brandenburskich, odstępując im miasta: Stargard Meklemburski, Bezrzecze (Beseritz) i Wüstrow oraz całość księstwa wołogoskiego. Osłabił tym samym swoje księstwo, poddając je pod władanie Branbenburgii, prawdopodobnie na wypadek bezpotomnej śmierci. Pod ogromnym naciskiem Barnima I - układu tego nie zrealizowano. W późniejszych walkach z brandenburczykami - odzyskano część ziem ze Stargardem, które zostały przekazane przez mnichów kołbackich - Branbenburgii.

Zofia, żona księcia dymińskiego została wymieniona jedynie raz, przy transumacji fundacji dla dominikanów kamieńskich, która nakładała obowiązek komemoracji za przedstawicieli dynastii książęcej (8 lipca 1305 r.) Po śmierci męża - stała się właścicielką pokaźnego majątku w Greifswaldzie, gdzie bezimiennie wymieniono ją w dokumencie z 1265 r.

Warcisław III dążył do nawiązania współpracy z książętami Wielkopolski, w czasie rozbicia dzielnicowego Polski. Kronika Wielkopolska wskazuje, że w 1258 r. książę zachodniopomorski udzielał Bolesławowi Pobożnemu - pomocy zbrojnej w sile 600 ciężkozbrojnych, przeciwko Kazimierzowi kujawskiemu. W roku następnym Bolesław w dowód wdzięczności za udzieloną pomoc, wspomaga Warcisława w wojnie ze Świętopełkiem gdańskim. Wojna toczyła się w okolicach Słupska.

Warcisław III i jego kuzyn Barnim I Dobry, celem wzmocnienia swojej władzy zachęcali do osadnictwa na terenach swoich domen . Barnim I osiedlał przede wszystkim - ludność niemiecką na obszarach wschodnich, podczas gdy Wacisław III, rządzący na terenach zachodnich, namawiał do osiedlenia osadników holenderskich i duńskich. Od 1234 r. Barnim i Warcisław konkurowali ze sobą w zakładaniu miast. Warcisław ufundował Greifswald, Demmin, Kołobrzeg. Dwa lata przed śmiercią w 1262 r. podpisał dokument lokacyjny na prawie lubeckim, w którym osiedle Mowe miasto nad Regą - (łac. Nova civitas supra Regam) - złożone z trzech wsi, otrzymało prawa miejskie, a także 100 łanów ziemi, w okolicach dolnego biegu rzeki Regi (dzisiejsze Gryfice).

Po jego śmierci, w 1264 r. władzę nad całym Pomorzem Zachodnim przejął Barnim I. Książę Warcisław III zostaje pochowany w klasztorze cystersów w Eldenie. Cystersom w swym testamencie, wystawionym w Darsin koło Greifswaldu przypisał 13 łanów ziemi. Umarł bezdzietnie. W XVIII w. przypisywano mu córkę Barbarę, ksienię klasztoru w Marianowie.

[edytuj] Bibliografia

• Baranowska Olga, Pomorze Zachodnie - moja mała ojczyzna, Szczecin 2001
• Białecki Tadeusz (pod red.), Ziemia Gryficka 1969, Gryfickie Towarzystwo w Gryficach, Szczecin 1971
• Rymar Edward, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin 2005
• Szymański Janusz Władysław, Książęcy ród Gryfitów, Goleniów - Kielce 2006