Hafn

Z Wikipedii

Lu - Hf - Ta Zr Hf Rf       Układ okresowy
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.*	Hafn, Hf, 72
Własności metaliczne	metal przejściowy
Grupa, okres, blok	4 (IVB), 6, d
Gęstość, twardość	13310 kg/m3, 5,5
Wygląd
Kolor	srebrzysty
Własności atomowe
Masa atomowa	178,49 u
Promień atomowy (obl.)	155 (208) pm
Promień kowalencyjny	150 pm
Promień van der Waalsa	bd
Konfiguracja elektronowa	[Xe]4f145d²6s²
e- na poziom energetyczny	2, 8, 18, 32, 10, 2
Stopień utlenienia	4
Własności kwasowe tlenków	amfoteryczne
Struktura krystaliczna	heksagonalna
Własności fizyczne
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	2506 K (2233 °C)
Temperatura wrzenia	4876 K (4603°C)
Objętość molowa	13,44×10-6 m³/mol
Ciepło parowania	575 kJ/mol
Ciepło topnienia	24,06 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	1,13×10-3 Pa (2500 K)
Prędkość dźwięku	3010 m/s (293,15 K)
Pozostałe dane
Elektroujemność	1,3 (Pauling) 1,23 (Allred)
Ciepło właściwe	140 J/(kg*K)
Przewodność właściwa	3,12×106 S/m
Przewodność cieplna	23 W/(m*K)
I Potencjał jonizacyjny	658,5 kJ/mol
II Potencjał jonizacyjny	1440 kJ/mol
III Potencjał jonizacyjny	2250 kJ/mol
IV Potencjał jonizacyjny	3216 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy*
izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 172Hf {syn.} 1,87 lat w.e. 0,350 172Lu 174Hf 0,162% 2×1015 lat α 2,495 170Yb 176Hf 5,206% stabilny izotop z 104 neutronami 177Hf 18,606% stabilny izotop z 105 neutronami 178Hf 27,297% stabilny izotop z 106 neutronami 179Hf 13,269% stabilny izotop z 107 neutronami 180Hf 35,1% stabilny izotop z 108 neutronami 181Hf {syn.} 42,4 dni β- 1,027 181Ta 182Hf {syn.} 9×106 lat β- 0,373 182Ta
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, użyte są jednostki SI i warunki normalne.
*Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu, w.e.=wychwyt elektronu

Hafn (Hf, łac. hafnium) - pierwiastek chemiczny, metal przejściowy. Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy Kopenhagi (Hafnia), gdzie został odkryty.

Odkrywcami hafnu są György von Hevesy z Węgier i Dirk Coster z Holandii. Został odkryty w roku 1923.

Hafn występuje w przyrodzie zawsze wspólnie z bardzo podobnym do niego pod względem chemicznym cyrkonem. W związku z tym niemal niemożliwe jest wyizolowanie próbki jednego pierwiastka bez domieszki drugiego. Zawierający 2% cyrkonu hafn uważany jest za bardzo czysty, podobna tolerancja obowiązuje dla cyrkonu. Hafn występuje w skorupie ziemskiej w ilości 5,3 ppm. Jego najważniejszym minerałem jest alwit (Hf,Th,Zr)SiO₄ ∙ xH₂O. Węglik hafnu HfC posiada bardzo wysoką temperaturę topnienia, powyżej 3890°C, a stop węgliku hafnu i węgliku tantalu (Ta₄HfC₅), posiada jedną z najwyższych znanych temperaturę topnienia 4215°C (7619°F).

[edytuj] Zastosowanie

Hafn jest wykorzystywany w nowej rodzinie procesorów Intela Penryn (technologia 45 nm), jako izolacja tranzystorów pozwalająca zachować poprawność obliczeń. Stosowanie hafnu zapobiega "wyciekaniu" elektronów, w odróżnieniu do standardowych warstw bramki z dwutlenku krzemu.^[1]

To jest tylko zalążek artykułu związanego z chemią. Jeśli możesz, rozbuduj go.

Przypisy