Ołów

Z Wikipedii

Tl - Pb - Bi Sn Pb   Układ okresowy
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.*	Ołów, Pb, 82
Własności metaliczne	metal grup głównych
Grupa, okres, blok	14 (IVA), 6, p
Gęstość, twardość	11340 kg/m3, 1,5
Wygląd
Kolor	niebieskawoszary
Własności atomowe
Masa atomowa	207,2 u
Promień atomowy (obl.)	180 (154) pm
Promień kowalencyjny	147 pm
Promień van der Waalsa	202 pm
Konfiguracja elektronowa	[Xe]4f145d106s²6p²
e- na poziom energetyczny	2, 8, 18, 32, 18, 4
Stopień utlenienia	4, 2
Własności kwasowe tlenków	średnio zasadowe
Struktura krystaliczna	regularna ściennie centrowana
Własności fizyczne
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	600,61 K (327,46 °C)
Temperatura wrzenia	2022 K (1749°C)
Objętość molowa	18,26×10-6 m³/mol
Ciepło parowania	177,7 kJ/mol
Ciepło topnienia	4,799 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	4,21×10-7 Pa (600 K)
Prędkość dźwięku	1260 m/s (293,15K)
Pozostałe dane
Elektroujemność	2,33 (Pauling) 1,55 (Allred)
Ciepło właściwe	129 J/(kg*K)
Przewodność właściwa	4,81×106 S/m
Przewodność cieplna	35,9 W/(m*K)
I Potencjał jonizacyjny	715,6 kJ/mol
II Potencjał jonizacyjny	1450,5 kJ/mol
III Potencjał jonizacyjny	3081,5 kJ/mol
IV Potencjał jonizacyjny	4083 kJ/mol
V Potencjał jonizacyjny	6640 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy*
izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 202Pb {syn.} 5,25×104 lat w.e. 0,050 202Tl α 2,598 198Hg 204Pb 1,4% >1,4×1017 lat α 2,186 200Hg 205Pb {syn.} 1,53×107 lat w.e. 0,051 205Tl 206Pb 24,1% stabilny izotop z 124 neutronami 207Pb 22,1% stabilny izotop z 125 neutronami 208Pb 52,4% stabilny izotop z 126 neutronami 210Pb {syn.} 22,3 lat α 3,792 206Hg β- 0,064 210Bi
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, użyte są jednostki SI i warunki normalne.
*Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu, w.e.=wychwyt elektronu

Ołów (Pb, łac. plumbum) – pierwiastek chemiczny, metal z bloku p w układzie okresowym.

Ołów występuje w skorupie ziemskiej w ilości 0,6 ppm. Najważniejszymi minerałami ołowiu są:

• galena PbS
• anglezyt PbSO₄
• cerusyt PbCO₃
• piromorfit Pb₅(PO₄)₃Cl
• mimetezyt Pb₅(AsO₄)₃Cl

Ołów znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle. Stosowany jest do produkcji:

• płyt akumulatorowych, baterii;
• kabli, rur;
• amunicji (rdzeni pocisków karabinowych);śrutu myśliwskiego i do wiatrówek.
• farb – białych i czerwonych;
• szkła ołowiowego "kryształowego";
• dodatku przeciwstukowego do benzyn (czteroetylku ołowiu);
• w przemyśle drukarskim do wyrobu stopu czcionek;
• do wykładania komór, wież i wanien przy produkcji kwasu siarkowego;
• stosuje się go jako ekrany zabezpieczające przed promieniowaniem rentgenowskim i promieniowaniem gamma;
• w starożytnym Rzymie był używany do produkcji rur wodociągowych.

Tetraetyloołów Pb(C₂H₅)₄ (dawna nomenklatura: czteroetylek ołowiu) był stosowany jako środek podnoszący liczbę oktanową benzyn silnikowych, Związek ten był głównym sprawcą emisji tlenków ołowiu do atmosfery w postaci aerozolu. Ostatnio dodatek tetraetyloołowiu w paliwach został praktycznie wyeliminowany.

Sole i tlenki tego pierwiastka są trucizną kumulującą się w organizmie. Toksyczne skutki działania ołowiu na organizm ludzki określa się nazwą ołowica. Zaabsorbowane związki ołowiu przenikają do krwiobiegu, gdzie ołów wbudowuje się do czerwonych krwinek - średni czas przebywania wynosi 30 dni. Stąd 25-40% jego zawartości przenika do tkanek miękkich, około 15% do kości, a pozostała ilość jest wydalana. Czas przybywania w tkankach miękkich wynosi około 30 dni, a w kościach 40-90 lat u dorosłego człowieka. W kościach kumulowany jest w postaci związków koloidalnych i krystalicznych, może być z nich uwalniany pod wpływem zaburzeń metabolicznych lub stresu. Ołów silnie wiąże się z wieloma biopolimerami, takimi jak: białka, enzymy, RNA, DNA. w ten sposób ulega zaburzeniu wiele przemian metabolicznych. Skutkami toksyczności są: zaburzenia tworzenia krwi, nadciśnienie tętnicze, neuropatia, a także uszkodzenia mózgu.

Udowodniono wchłanianie ołowiu przez skórę. Alkilowe związki ołowiu łatwiej wchłaniają się przez skórę niż nieorganiczne związki ołowiu.

Kationy Pb²⁺ należą do I grupy kationów, a także częsciowo do grupy IIa.

Ołów jest substancją toksyczną. Po wprowadzeniu go do organizmu pojawia się znużenie, zmęczenie, porażenie mięśni, szara obwódka wokół zębów, kolka ołowicza. Jednocześnie występuje białkomocz, krwiomocz oraz zaburzenia mózgowe. Leczenie jest głównie szpitalne i polega na podawaniu odtrutek i wysokich dawek witaminy B1 i B12. Jednak najważniejsze znaczenie ma odpowiednia higiena pracy i właściwe odżywianie.

[edytuj] Zobacz też

• galena
• glejta
• minia
• rafinacja ołowiu
• ołów surowy