Szczytno

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta Szczytno. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Współrzędne: 53°33'46" N 20°59'07" E53.5627778 20.9852778 (Szczytno)

Szczytno


Herb Szczytna	Flaga Szczytna

Gmina
- rodzaj

Szczytno
miejska

Założono

1359

Prawa miejskie

1723

Burmistrz

Danuta Górska
(e-mail)

Powierzchnia

10,62^[1] km²

Położenie

53° 33'46'' N
20° 59'07'' E

Liczba mieszkańców (2007)
- liczba ludności
- gęstość

25 562^[1]
2407^[1] os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

12-100 do 12-102

Tablice rejestracyjne

NSZ

Położenie na mapie Polski

Szczytno

TERC10
(TERYT)

6283617011

Miasta partnerskie

Żywiec

Bridgeview

Soleczniki

Urząd miejski³

ul. Sienkiewicza 1
12-100 Szczytno
tel. 89 624-72-00; faks 89 724-72-01
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Szczytno (niem. Ortelsburg) - miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.

Według ostatniego ogólnopolskiego zestawienia GUS-u wszystkich jednostek administracyjnych pod względem powierzchni i ludności, w Szczytnie było zameldowanych 25 562 mieszkańców^[1]. Według danych z 30 czerwca 2007²⁴, miasto miało 25 487 mieszkańców.

Spis treści

1 Historia
- 1.1 Nazwa
2 Komunikacja
3 Handel
4 Kultura
5 Prasa wydawana w Szczytnie
- 5.1 Dawniej
- 5.2 Dziś
6 Zabytki
7 Turystyka
8 Struktura powierzchni
9 Demografia
10 Ciekawostki
11 Przypisy
12 Zobacz też
13 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Szczytno zostało założone w XIII wieku przez Krzyżaków, na miejscu spalonego zamku litewskiego lub pruskiego. Szczątki tego zamku nadal są widoczne. Według niemieckiego spisu z 1945 zamieszkane było w 74,5% przez ewangelickich Mazurów.Miasto zostało zniszczone w wyniku działań obu wojen światowych.Podczas II wojny światowej w wyniku działań wojennych zniszczenia sięgnęły 45%. Szczytno jest miastem polskim od roku 1945.

[edytuj] Nazwa

Nazwę "Ortelsburg" nadano miastu od imienia Ortolfa z Trewiru, komtura elbląskiego, który aktem z 24.09.1360 nakazał osiedlenie przybyszy z Mazowsza. Pierwsza osada na północnym brzegu jeziora Domowego Małego otrzymała nazwę Bartna Strona (niem. Beutnerdorf) od pszczelarstwa - dominującego zajęcia osadników. Istniała słowiańska nazwa "Szczytno" od nazw jezior "Sciten Minor" i "Scitem Maior", lub od wyrobu szczytów (metalowych zakończeń włóczni) przez mieszkańców miasta.

[edytuj] Komunikacja

Przez Szczytno przebiegają następujące drogi:
- krajowe:
  - 53 (Olsztyn-Ostrołęka)
  - 57 (Bartoszyce-Pułtusk)
  - 58 (Olsztynek-Szczuczyn).
- wojewódzkie:
  - 600 do Mrągowa przez Rybno
- pozostałe drogi utwardzone:
  - do Szczycionka
  - do Rudki
  - do Małdańca
  - do Warchał

Ze Szczytna odchodzą linie kolejowe do:
- Olsztyna
- Ełku
- Wielbarka
- Biskupca

Dwie ostatnie linie są obecnie nieczynne. Regularne połączenia utrzymywane są wyłącznie do Olsztyna i Piszu. Dworzec kolejowy znajduje się u zbiegu ulic Kolejowej i Bogumiła Linki.

W Szczytnie jest dworzec autobusowy. Dziennie z dworca odjeżdża ponad 300 autobusów obsługujących połączenia dalekobieżne, lokalne i podmiejskie.

W Szymanach pod Szczytnem (7 km) znajduje się jedyny w tej części Polski Międzynarodowy Port Lotniczy "Szczytno-Szymany". Port działa od 1996 r., w ostatnich latach przeżywa problemy finansowe, dlatego loty odbywają się sporadycznie. W niedalekiej przyszłości ponownie planuje się uruchomienie stałych lotów do Warszawy i innych miast polskich i zagranicznych.

W Szczytnie istnieje Komunikacja miejska (trzy linie autobusowe), przewoźnikiem jest ZKM Szczytno. Komunikacja miejska oprócz terenu miasta obsługuje także bliskie tereny podmiejskie.

[edytuj] Handel

W Szczytnie działają sklepy następujących sieci handlowych:

Kaufland - ul. Chrobrego
Carrefour Express - ul. Wielbarska
Społem PSS Olsztyn - ul. Kościuszki
Market Centrum - ul. Piłsudskiego
Lidl - ul. Wileńska
Biedronka - ul. Polska, ul. Pasymska, ul. Wyspiańskiego (były Leader Price)
Lewiatan - ul. Nauczycielska

[edytuj] Kultura

Ośrodki kultury
- Miejski Dom Kultury
- Kino Jurand (zamknięte od 2005 r.) (wyburzone w 2006 r.)
- Biblioteka Miejska i jej filie
- Muzeum Mazurskie
- Wieża ratuszowa z punktem widokowym
- Dom Kultury w WSPol
Imprezy:
- Dni i Noce Szczytna
- Święto Policji
- Hunterfest
- coroczne imprezy wystawiennicze
- coroczne imprezy sportowe, w tym międzynarodowe organizowane przez Wyższą Szkołę Policji
- wystawy artystyczne
- koncerty
- Wybory Miss Szczytna

[edytuj] Prasa wydawana w Szczytnie

[edytuj] Dawniej

Kurek Mazurski (1849 - 1850)
Gazeta Ludowa (1896 - 1902)
Mazur (1906 - 1920)
Trąba Ewangelijna (1912 - 1913), miesięcznik, organ gromadkarzy.
Mazurski Przyjaciel Ludu (1923 - 1928)
Głos Ewangelijny (1926 -1939), miesięcznik, organ Społeczności Chrześcijańskiej (gromadkarzy), redagowany w Szczytnie.

[edytuj] Dziś

Kurek Mazurski wydawany od 1990r.
Nasz Mazur wydawany od 1997r. Obecnie jest to bezpłatny dodatek do Gazety Olsztyńskiej
Extra Mazury wydawane bezpłatnie od 2004r.
Eclesia Nostra pismo dekanatu Szczytno wydawane od 2003r.
Nasz Akapit pismo MDK Szczytno wydawane od 2006r.

[edytuj] Zabytki

Ratusz Miejski
Ruiny zamku krzyżackiego z ok. 1370 r.
Muzeum Mazurskie
Średniowieczna pompa ssąca
Barokowy kościół ewangelicko-augsburski z 1718 r.
Chata mazurska z XIX w.
Dawny zajazd - klasycystyczny, z XIX w.
Trakt Królewski
Bartna Strona
Ulica Rynkowa
Dom Polski
Cmentarze:
- żydowski
- ewangelicki
- żołnierzy radzieckich
Inne obiekty historyczne:
- Dawne starostwo - w stylu pseudoklasycystycznym z 1885 r.
- Budynek Sądu Rejonowego z lat 1867 - 1869
- Dom Pomocy Społecznej (dawne gimnazjum żeńskie) z roku 1884
- Budynki Wyższej Szkoły Policji z 1886 r.
- Budynek Poczty z 1892 r.
- Kościół pw. WNMP, w stylu neogotyckim, z lat 1897-1899
- Kościół Chrześcijan Baptystów z 1903 r.
- Szpital z lat 1908/1909
- Państwowy Dom Dziecka z 1913 r.
- Wieża ciśnień i wodociągi

[edytuj] Turystyka

Atrakcje turystyczne:
- Międzynarodowy Port Lotniczy Szczytno-Szymany
- Oznaczone miejsce południka 21°E
- Grób Krzysztofa Klenczona
- Pomnik Krzysztofa Klenczona
- Pomnik Henryka Sienkiewicza w symbolicznym miejscu tragedii Juranda i Danusi
- Punkt widokowy na wieży ratuszowej
Szlaki turystyczne:
- piesze:
  - Szlak Tatarski
  - Szlak Mazursko-Kurpiowski
- rowerowe:
  - Wielkich Jałowców
  - Młyńskiego Stawu
  - Juranda
- wodne:
  - rzek Saski i Sawicy
  - rzeki Omulew
Rezerwaty przyrody:
- Galwica - torfowiskowy
- Sołtysek - florystyczny
- Kulka - florystyczny (roślinności stepowej)
- Dęby Napiwodzkie
- Pupy - leśny
- Małga - faunistyczny
Inne tereny przyrodnicze:
- Jeziora:
  - Jezioro Domowe Duże
  - Jezioro Domowe Małe
- Pojezierza:
  - Pojezierze Mrągowskie
  - Pojezierze Olsztyńskie
- Puszcza Piska
- Puszcza Napiwodzko-Ramucka

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z 2007²⁷, Szczytno ma obszar 10,62 km².

Szczytno leży na granicy dwóch pojezierzy: olsztyńskiego i mrągowskiego.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2007²⁴:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	25 487	100	13 329	52,3	12 158	47,7

Dodatkowe dane:

do podanej liczby mieszkańców nie wlicza się słuchaczy i dojeżdżających pracowników Wyższej Szkoły Policji
nie wlicza się też ludzi zameldowanych na pobyt czasowy (ok. 800 osób w 2005 r.)
liczba mieszkańców powiatu szczycieńskiego [30 czerwca] 2007 wyniosła 69 308²⁴
przewiduje się, że liczba mieszkańców Szczytna przekroczy 30 tys. w 2013 r. (głównie migracja z terenu powiatu)

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1222,24 zł.