Olecko

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°02'10" N 22°29'53" E54.0361111 22.4980556 (Olecko)

Olecko

Gmina
- rodzaj

Olecko
miejsko-wiejska

Założono

XVI wiek. (wzmiankowano w IX w.)

Prawa miejskie

1560 r.

Burmistrz

Wacław Olszewski (piastuje 3 kadencje)

Powierzchnia

ok. 13 km²

Położenie

54° 02'10'' N
22° 29'53'' E

Liczba mieszkańców (2008)
- liczba ludności
- gęstość

18 490
1415,3 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

od 19-400 do 19-402

Tablice rejestracyjne

NOE

Położenie na mapie Polski

Olecko

TERC10
(TERYT)

6283713044

Miasta partnerskie

Marly

Johvi

Leverkusen

Gusiew

Drohobycz

Güssing

Valmiera

Wyłkowyszki

Szczuczyn

Lepe

Urząd miejski³

Plac Wolności 3
19-400 Olecko
tel. 87 520-21-68; faks 87 520-25-58

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Gmach byłego Starostwa z 1897 r.

Wieża ciśnień

Budynek gospodarczy, okolice rynku

Zabytkowy młyn nad rzeka Legą

Uliczka w Olecku

Dawny dworzec kolejowy

Kościół

Pomnik Jana Pawła II na rynku

Pomnik-rzeźba "Bohaterom Kosmosu"

"rzemiosło swemu miastu", plac przed kościołem na rynku

Pomnik w parku na dawnym rynku

Olecko (niem. Marggrabowa lub Oleztzko, 1928-1945 Treuburg) – miasto w północno-wschodniej części Polski w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie oleckim, nad rzeką Legą (dawniej Oleg) i jeziorem Oleckie Wielkie, powstałe w XVI wieku. Siedziba gminy Olecko. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. suwalskiego. Siedziba dwóch dekanatów: Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Jana Apostoła.

W gminie przecinają się drogi: droga krajowa Gołdap – Olecko – Ełk – Białystok – Bobrowniki (65 ) z drogami wojewódzkimi Olecko – Raczki (654 ), Olecko – Suwałki (653 ), Olecko – Giżycko (655 ). Odległości pomiędzy większymi miastami regionu (Augustów, Ełk, Gołdap, Suwałki) wynoszą średnio 30 km, co sprawia, że Olecko stanowi doskonałą bazę wypadową do zwiedzania regionu.

Olecko leży na wschodnich krańcach Pojezierza Mazurskiego, na szlaku łączącym Krainę Wielkich Jezior Mazurskich z Pojezierzem Suwalsko-Augustowskim. Na rzeźbę terenu największy wpływ miały zlodowacenia, w efekcie czego charakteryzuje się on bardzo urozmaiconą rzeźbą. Obszar jest pagórkowaty – wzniesienia sięgają od 121 m n.p.m. w południowej części gminy do 220 m n.p.m. w części północno-wschodniej.

Okolice Olecka przecina gęsta sieć strumieni łączących liczne jeziora. Działalność lodowca pozostawiła w gminie Olecko ślady w postaci 15 jezior. Większość z nich należy do wód otwartych i posiada charakter rynnowy. Od północnego zachodu otaczają gminę obszary leśne Puszczy Boreckiej, która kryje w sobie rzadkie okazy roślin i zwierząt. Obfitość wód i lasów, walory turystyczno-krajoznawcze regionu oraz położenie na ważnych szlakach komunikacyjnych podnoszą atrakcyjność gminy. Występują tu tereny pagórkowate.

Co roku, począwszy od 1993, odbywa się tu Przystanek Olecko, na który przybywają ludzie z całej Polski i zagranicy.

Stolica Mazur Garbatych.

[edytuj] Historia

Zaczątkiem miasta był zameczek myśliwski Olecko. Większość osad na terenie ziemi oleckiej powstała w XVI w., w czasach księcia Albrechta Hohenzollerna, który w 1560 r. założył pierwsze miasto w tej części Prus Książęcych. Akt lokacyjny dla miasta został wydany z datą 1 stycznia 1560. Niektórzy historycy niemieccy łączą założenie Olecka ze spotkaniem w zamku myśliwskim księcia Albrechta w 1560 r. z królem polskim, Zygmuntem Augustem. Okazją do spotkania miało być wspólne polowanie w puszczy. Na pamiątkę spotkania postanowiono założyć dwa miasta w puszczy po obu stronach granicy - po stronie polskiej Augustów (od imienia króla), po pruskiej - Margrabowa (od tytułu księcia Albrechta).

"Miasto otrzymuje pieczęć. Przedstawia ona na białym tle szarą basztę z jednym większym i dwoma mniejszymi szczytami czerwonej barwy. Na baszcie naniesiona jest tarcza herbowa z przepołowionym czerwonym orłem oraz czarno-białymi barwami. Pieczęci tej rada używać ma do potwierdzania prawdziwości swoich obwieszczeń, świadectw i innych koniecznych dokumentów." ^[1]

Otrzymało ono nazwę Margrabowa (od tytułu Albrechta – margrabiego brandenburskiego) i, jako ważny ośrodek wymiany handlowej na pograniczu polsko-litewsko-pruskim, największy spośród wszystkich rynek (ponad 5,5 ha). Ludność polska używała równolegle nazwy Olecko. Miasto otrzymało prawo urządzania czterech jarmarków rocznie, jednakże nie stało sie nigdy poważniejszym ośrodkiem handlowym.

Rozwój miasta hamowały klęski żywiołowe, takie jak pożary, epidemie, oraz zniszczenia wojenne. Powodowały one straty materialne, znaczne ubytki ludności polskiego pochodzenia oraz niemal całkowite zniszczenie zabytków architektury – świadectw dawnych czasów.

Duże zniszczenia miastu przyniosły pożary w końcu XVII i na początku XVIII w, najazd tatarski w latach 1656-1657, epidemia dżumy, która w latach 1709-1711 pochłonęła na terenie ówczesnego starostwa oleckiego ok. 11 tysięcy osób W samym Olecku ocalało zaledwie 78 osób) oraz obie wojny światowe.

W okresie kampanii napoleońskiej w Olecku kwaterowały oddziały gen. Zajączka i gen. Dąbrowskiego. W 1818 miasto zostało siedziba powiatu.

Wieloletnie osadnictwo ludności mazurskiej w południowym pasie Prus Książęcych sprawiło, że powiat olecki posiadał polski charakter etniczny. Z Oleckiem związani byli ludzie protestujący przeciwko akcji germanizacyjnej na Mazurach. W roku 1659 urodził się tu Jan Moneta – lektor języka polskiego w gimnazjum akademickim w Gdańsku. W Wojnasach koło Olecka przyszedł na świat w 1790 r. Krystyn Lach Szyrma – pisarz i uczony, profesor filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. W Olecku żył i pracował w latach 1820-1837 pastor A. F. Czygan – założyciel i redaktor pisma "Nowiny o Rozszerzeniu Wiary Chrześcijańskiej". Przewodniczył on w 1836 r. synodowi pastorów mazurskich w Olecku, na którym to podjęto uchwałę przeciwko usuwaniu języka polskiego ze szkół na Mazurach. Tu wreszcie w 1856 r. urodził się Karol Sembrzycki – redaktor pism dla ludności polskiej: "Mazur Wschodnio-Pruski", wydawca kalendarzy i czynny działacz oświatowy.

W drugiej połowie XIX w. szybszy rozwój miasta wiązał sie z budową połączeń drogowych i kolejowych. W 1879 r. przez Olecko poprowadzono linie Ełk - Wystruć, a w 1908 r. uruchomiono połączenie z Giżyckiem. Na początku wieku XX zbudowano siec kolejek wąskotorowych. Począwszy od lat 70. XIX w. stworzono także szereg nowych urządzeń komunalnych i usługowych: gazownię, elektrownię, wodociągi i kanalizację, rzeźnię i chłodnię.

Olecko i najbliższe okolice miasta były miejscem krwawych walk niemiecko-rosyjskich w latach 1914-1915, śladami tamtych wydarzeń są pozostałe na tej ziemi pomniki poległych i liczne cmentarze wojskowe. Samo miasto było przez pewien czas okupowane przez wojska rosyjskie i doznało poważnych zniszczeń. Jego odbudowę przeprowadzono jednak jeszcze w czasie wojny, przy szczególnym wsparciu partnerskiego powiatu Bergisch Gladbach z Nadrenii.

Powiat olecki był w dużej mierze zamieszkany przez ludność polską wyznania ewangelickiego. Wg danych z 1912 r. 37,9% ludności powiatu posługiwało się językiem polskim. Była to jednak niemal wyłącznie ludność wiejska, w samym Olecku zdecydowanie dominowali Niemcy. Przywiązaniu do własnej mowy i rodzinnej swojskości nie towarzyszyło zresztą poczucie świadomości narodowej. Plebiscyt w powiecie oleckim w 1920 r. zakończył się przytłaczającym sukcesem Niemiec. Z 28.627 oddanych w powiecie głosów jedynie 2 padły za Polską.

Dla upamiętnienia zwycięstwa odniesionego w plebiscycie i zatarcia słowiańskiego brzmienia obu historycznych nazw miasta Niemcy nazwali je Treuburg ("Wierny Gród"). Nazwę tą w 1933 r. rozciągnięto na cały powiat, nazywany dotąd oleckim (Kreis Oletzko). W wyborach do Reichstagu 5 marca 1933 r. NSDAP uzyskała w powiecie aż 74,5% głosów; jej najpoważniejszy oponent, SPD, jedynie 10,6%.

21 stycznia 1945 r. miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie. W wyniku podpaleń legło w gruzach 80% jego zabudowy. 3 czerwca komendant radziecki przekazał miasto administracji polskiej. Rozpoczęto proces wysiedlania pozostałej w mieście ludności niemieckiej i przyjmowania polskich osadników. Pierwszym burmistrzem miasta 18 lipca 1945r. został Feliks Lubierzyński, zaś starostą Janusz Sprzednicki. Wojska radzieckie opuściły Olecko 15 września 1945.

Po wojnie usunięto i częściowo odbudowano zniszczenia. Rozwinęło się także podmiejskie budownictwo mieszkaniowe, powstały nowe szkoły i obiekty użyteczności publicznej.

[edytuj] Spis zabytków gminy

Zabytkowy układ urbanistyczny miasta XVI-XIX w.
1. Rynek wytyczony w kształcie nieregularnego trapezu wraz z lokacją miasta, o wymiarach 255 x 215 x 228 x 225 m - jeden z największych w Europie.
2. Silnie zgeometryzowana sieć ulic wychodzących z narożników rynku; tradycyjna, zwarta zabudowa została w większości zastąpiona po zniszczeniach 1945 r. luźną zabudową osiedlową i zachowała się jedynie od północno-wschodniej strony rynku.
Dawny kompleks zamkowy – obiekt obronny istniał tu już w czasach staropruskich. W czasach krzyżackich, zbudowano w tym miejscu pałacyk myśliwski dla dostojników Zakonu. Historia mówi, że w 1560 r. spotkał się tu książę Albrecht z królem Zygmuntem Augustem. Przypuszczać można, że zameczek powstał na miejscu starej budowli warownej, o czym świadczy plan miasta Olecka z XVIII w. W późniejszym rejestrze budowli i zabytków wschodniopruskich istniał zapis rozpoczęcia w 1654 r. budowy okazałego zamku. Zamek z połowy XVII w. widział i opisywał w 1748 r. August Hermann Lucanus. Inwestorem oleckiego zamku siedziby starostów książęcych był Fryderyk Wilhelm (1640-1680). W XVIII w. zamek zaczął podupadać, a w 1822 r. spłonął całkowicie i nie został już odbudowany. Pod koniec XIX w. ruiny zamku zostały usunięte, a na ich miejscu stanął w 1897 r. neogotycki budynek starostwa powiatowego. W czasie robót wykopaliskowych, prowadzonych w l. 80 XX wieku od strony południowej budynku starostwa odsłonięto fragmenty konstrukcji dawnego zamku z wyraźnie widoczną basztą narożną.
Kościół z kaplicą – (budowa kościoła 1859-1861), kaplica II poł. XIX w.
Skocznia i molo drewniane pochodzące z ok. 1930 r.
Pomnik ofiar I wojny światowej z całym kompleksem sportowym, rekreacyjnym i parkowym powstał ok. 1928 r. Olecki monument, drugi pod względem wielkości w Prusach Wschodnich, wystawiony został z inicjatywy ówczesnego starosty dr. Wachsmanna. Jego wymowę polityczną jednoznacznie określał napis, jaki widniał na całej długości wewnętrznej strony półkolistego kamiennego muru, złożony z dużych brązowych liter: "Boże, usłysz nasze błagania i spraw, ażeby znowu powstały silne Niemcy". Tu, pod pomnik olecki, przybywały wycieczki młodzieży niemieckiej, której zaszczepiano w tym przygranicznym mieście i okolicy, usłanej grobami poległych, idee odwetu i wielkomocarstwowego nacjonalizmu.
Chata mazurska, drewniana pochodząca z lat 20.
Zabytkowy młyn wodny pochodzący z 1895 r. położony nad rzeką Legą (obecnie elektryczny).
Wieża ciśnień wybudowana na przełomie XIX-XX w.
Szereg domów mieszkalnych murowanych, których budowę datuje się na koniec XIX i początek XX w. (ul. Armii Krajowej, 11 Listopada, Grunwaldzka, Kolejowa, Plac Wolności).

[edytuj] Kalendarium (do 1945 roku)

1190 - Jaćwieskie grodziska i budowle obronne, nazywane później górami zamkowymi lub "szwedzkimi szańcami" (Gryzy, Łaźne , Dybowo, Pieńki, Mieruniszki).
1251 - Polacy i Rusini w walkach z Jaćwingami docierają do rzeki "Oleg" (Legi).
1277-1283 Zakon krzyżacki organizuje wyprawy zbrojne przeciw Jaćwingom. Rozstrzygająca bitwa w lesie "Winse" koło Wężewa (Szaniec szwedzki) i w okolicy "Meruniske".
1337 - Komturstwo Brandenburg (Pokarmin) administruje obszar puszczy "Oletzko".
1390 - Droga handlowa z Lecu na wschód prowadzi przez ziemię olecką koło Wydmin, jeziora Litygajno i Bierk - do Wzgórz Szeskich i Jarki. Jedno jej odgałęzienie biegnie między Wielkim i Małym Jeziorem Oleckim.
1422 - Wytyczenie granicy w traktacie mełneńskim między Zakonem a Litwą i Polską. Mieruniszki wymieniono jako miejscowość graniczną.
1430 - Wójtostwo w Lecu prowadzi osadnictwo w Puszczy, zakładając pierwsze osady na ziemi oleckiej (Sobole, Kukówko, Jelitki, Babki Gąseckie, Niedźwiedzkie, Kleszczewo, Szeszki, Wilkasy, Bartki, Gąski).
1500 - Starostwo w Stradunach administruje obszar powiatu oleckiego.
1544 - Książę Albrecht odwiedza pałacyk myśliwski Olecko.
1560 - Założenie miasta Margrabowa.
1525÷1701 - W późniejszym starostwie oleckim powstaje ponad 100 wsi czynszowych ("Herzogkreis")
1578 - Okręg administracyjny wokół Margrabowej otrzymuje nazwę "Olecko".
1619 - Urząd starostwa przenosi się ze Stradun do Olecka.
1630 - Książę Elektor Jerzy Wilhelm gości w pałacyku myśliwskim w Łaźnem.
1650 - Zorganizowano urzędy komornicze na terenie starostwa: Olecko-Sedranki i Połom, nieco później także - w Cichach i Cimochach.
1654 - Budowa zamku w Olecku.
1656/1657 Najazd Tatarów, miasto zniszczone przez pożar.
1684 - Pożar miasta. Kolejne duże pożary w latach 1701,1706,1740.
1709 - Epidemia dżumy. W pow. oleckim zmarło 10.910 ludzi, z czego w mieście 1100 (przeżyło 98). Pomór bydła i koni.
1714 - Margrabowa otrzymuje garnizon (4. regiment kirasjerów).
1721 - Król Fryderyk Wilhelm I odwiedza Margrabowę. Zapowiedź utworzenia nowej miary do ustalania powierzchni gruntów.
1722 - W starostwie oleckim pracuje wysoka komisja pomiarowa. Przyjęto nową miarę powierzchni ziemi, zwaną "olecką włóką", której używano w całych Prusach w latach 1722-1773.
1713÷1740 Na terenie starostwa osiedliło się 106 rodzin salzburskich. W ramach reformy oświaty założono 46 szkół.
1752 - Zreformowano starostwo oleckie, tworząc mniejszy terytorialnie landracki powiat Olecko, do którego należały urzędy domenialne w Olecku, Połomie, Cichach, Cimochach i Stradunach.
1758 - Wkroczenie wojsk rosyjskich do Olecka w czasie wojny siedmioletniej. Ciężkie cztery lata (1758-1762) rosyjskiej okupacji. Kolejne najazdy rosyjskie w latach 1807, 1813, 1914/15 i 1945.
1804 - Budowa plebanii w Olecku przy ul. Jeziornej.
1812 - Pochód armii napoleońskiej na Rosję.
1813 - Minister v. Stein przejeżdża przez Margrabowę w towarzystwie Ernsta Moritza Arndta. Organizują oni pomoc dla powstania Prus przeciw francuskiej okupacji.
1818 - W ramach reformy administracji publicznej powstaje powiat olecki w granicach, które dotrwały do * [[1945 roku. Budowa ratusza na wzgórzu kościelnym.
1820 - Dwuzaprzęgowy dyliżans kursuje raz w tygodniu na trasie Ełk-Margrabowa-Gołdap-Gąbin.
1821 - Powstanie powiatowego Towarzystwa dla Rozwoju Hodowli Bydła i Koni.
1822 - W wyniku pożaru spłonął zamek i przyległe do niego budynki gospodarcze.
1825 - Powstanie Miejskiego i Okręgowego Sądu w Olecku.
1841 - Założenie Towarzystwa Upiększania Miasta. Wybrukowano część rynku obok wzgórza kościelnego, które wraz ze starym cmentarzem zamienione zostaje w publiczny park.
1843 - W Ełku wydrukowany został pierwszy "Kreisblatt" dla powiatu oleckiego.
1844 - Król Fryderyk Wilhelm IV w czasie podróży na Mazurach odwiedza Olecko i ze wzgórza kościelnego zachwyca się pięknem krajobrazu.
1852 - Po raz pierwszy "Kreisblatt" wydrukowany został w Olecku.
1854 - Wybudowanie szosy państwowej (prowincjonalnej) Gołdap-Olecko-Ełk.
1855 - Założenie Powiatowej Kasy Oszczędnościowej w Olecku.
1859 - Założenie Męskiego Stowarzyszenia Śpiewaczego.
1860 - Powstają pierwsze urzędy pocztowe w powiecie: Dunajek, Gąski, Kowale, Mieruniszki, Cimochy, Cichy (1865) i Wieliczki (1870). Urząd pocztowy w Olecku założono w 1860r.
1862 - Budowa kościoła katolickiego w Olecku.
1863 - Założenie telegrafu i powstanie służby telekomunikacyjnej.
1865 - powstanie Męskiego Towarzystwa Sportowego.
1866 - Urządzenie pierwszego gazowego oświetlenia ulic miasta.
1867÷1868 - Katastrofalne lata głodu, epidemii tyfusu i dużej śmiertelności. Powstaje sierociniec dla dzieci im. Ballnusa.
1867 - Założenie "Towarzystwa Zapomogowego", przekształconego później w oddział Banku Narodowego.
1879 - Zaczyna kursować kolej na trasie Gołdap-Olecko-Ełk.
1880 - Założenie Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego (trzeciej w Prusach Wsch.)
1883 - Powstanie Ochotniczej Straży Pożarnej.
1884 - Friedrich Wilhelm Czygan wydaje gazetę lokalną "Oletzkoer Zeitung".
1884 - Przemianowanie stacji kolejowej "Oletzko" na Margrabowa.
1888 - Do garnizonu oleckiego przybywa szwadron ułanów hr. Dohny (Ostpr. nr 8).
1890 - ok. Budowa gazowni w Olecku.
1891 - Budowa rzeźni miejskiej.
1893 - Rozpoczyna działalność stacja meteorologiczna.
1894 - Starostą oleckim zostaje Hugo Wilhelm Braemer.
1897 - Starostwo przenosi się do nowej siedziby przy pl. Zamkowym.
1899 - Założenie sekcji Czerwonego Krzyża w Olecku.
1905 - Budowa szpitala powiatowego przy ul. Grudziądzkiej (od 1935 mieści się w nim dom starców i inspekcja sanitarna).
1906÷1908 - Miasto otrzymuje wodociąg i urządzenia kanalizacyjne.
1907 - Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego przekształca się w Szkołę Realną.
1908 - Oddanie do użytku odcinka toru kolejowego Olecko-Kruklanki.
1909 - Założenie pierwszej Ochotniczej Straży Pożarnej na wsi w Mieruniszkach.
1911 - Kolejka wąskotorowa zaczyna kursować na trasie Świętajno-Olecko-Mieruniszki-Garbas.
1914 - Obok wzgórza kościelnego powstaje Średnia Szkoła Żeńska.
1914÷1915 - Dwukrotne zajęcie Olecka przez Rosjan podczas wojny światowej: sierpień-wrzesień 1914 i listopad-luty 1915.
1915 - Wybudowanie linii kolejowej Olecko-Cimochy, Raczki-Suwałki.
1917 - Miasto otrzymuje oświetlenie elektryczne.
1920 - Plebiscyt na terenie powiatu kończy się zwycięstwem zwycięstwem zwolenników przyłączenia do Niemiec.
1921 - Dr Bruno Wachsmann obejmuje urząd starosty w Olecku.
1925 - Szkoła Realna przy ul. Kolejowej przemianowana zostaje w Wyższą Szkołę Realną.
1928 - Zmiana dotychczasowej nazwy miasta "Margrabowa" na "Treuburg" dla upamiętnienia zwycięstwa w plebiscycie 1920 roku.
1930 - Wyższa Szkoła Realna otrzymuje nazwę Gimnazjum Realne.
1933 - Powiat Olecko otrzymuje nazwę "Kreis Treuburg" (na żądanie ministerstwa kolei w celu uniknięcia pomyłek w adresowaniu przesyłek). Starosta Wachsmann zostaje zwolniony ze służby i po krótkim pobycie w areszcie śledczym przeniesiony przez władze hitlerowskie na emeryturę.
1934 - Walter Tubenthal obejmuje stanowisko starosty i kierownika powiatowego partii NSDAP.
1933÷1938 - Wybudowano na terenie miasta 91 standardowych domków robotniczych.
1935 - Oddanie do użytku nowego szpitala powiatowego na 110 łóżek.
1938 - Oddanie do użytku przy ul. Zamkowej 9 nowego budynku Urzędu Nadleśnictwa.
1939 - Otwarcie w Dworku Mazurskim zajazdu gościnnego z 30 łóżkami noclegowymi.
1939 - Wkroczenie do Cimoch w pierwszych dniach wojny oddziału polskiej Suwalskiej Brygady Kawalerii.
1940 - Przeniesienie do nowego budynku przy ul. Zamkowej Sądu Okręgowego.
1941 - Koncentracja wojsk niemieckich na terenie powiatu wzdłuż granicy państwowej przed atakiem na Związek Radziecki.
1944 - Latem 1944 linia frontu wschodniego przebiega wzdłuż granicy powiatu od Cimoch po Mieruniszki.
1944 - 22 października ewakuacja ludności cywilnej z okolicy Olecka na teren powiatu Mrągowo.
1945 - Wojsko niemieckie w czasie styczniowej ofensywy armii radzieckiej opuszcza teren pow. oleckiego.
1945 - 22-23 stycznia wkraczają na obszar powiatu oddziały Armii Czerwonej, które zajmują miasto bez walki.

[edytuj] Instytucje kulturalne

Regionalny Ośrodek Kultury "Mazury Garbate"
Miejska Biblioteka Publiczna w Olecku
Kino "MAZUR"

[edytuj] Dzielnice (Osiedla)

Osiedle XXX-lecia PRL-u
Osiedle Siejnik
Osiedle Lesk
Śródmieście
Osiedle Północ (planowane)
Osiedle Mazury (planowane)
Osiedle Lega Park (planowane)
Osiedle Zatorze (planowane)

[edytuj] Kultura

Życie kulturalne skupia się m.in. w Regionalnym Ośrodku Kultury "Mazury Garbate", w którym funkcjonuje teatr Scena Ruchliwa. Ośrodek współpracuje z biblioteką i miejskim kinem.

W gminie założono również zespoły folklorystyczne - Zespół Pieśni i Tańca OLECKO, zespół śpiewaczy z klubu seniora "Oleckie Echo" oraz Olecką Formację Tańca OFTA.

Od 20-21 lutego 2004 odbywają się cykliczne imprezy: Przystanek Olecko, Olecki Przegląd Otwartych Filmów OP-OF, Festiwal Teatralny "Melpomena" i rozpoczęta w 1978r. przez Marka Gałązkę inicjatywa Spotkania z Teatrem Amatorskim - SZTAMA.

Od 1998 roku w Olecku funkcjonuje także Sportowy Klub Tańca Towarzyskiego "Promenada".

[edytuj] Kina

Kino "Mazur" - jedna sala kinowa

[edytuj] Biblioteki

Miejska Biblioteka Publiczna
Miejska Biblioteka Publiczna dla dzieci

[edytuj] Muzea

Muzeum Ziemi Oleckiej (planowane)

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Przedszkola

Przedszkole nr 1
Niepubliczne Przedszkole nr 1
Niepubliczne Przedszkole nr 2

[edytuj] Szkoły podstawowe

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II
Szkoła Podstawowa nr 4 (Zespół Szkół)
Społeczna Szkoła Podstawowa "STO"
Szkoła Podstawowa dla dzieci głuchych i niedosłyszących

[edytuj] Gimnazja

Gimnazjum nr 1 (Zespół szkół)
Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika
Gimnazjum nr 3 (dla dzieci głuchych i niedosłyszących)
Społeczne Gimnazjum "STO"

[edytuj] Szkoły Ponadgimnazjalne

Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku (po wojnie Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum Ogólnokształcące). Dnia 27 października 1988 nastąpiło uroczyste nadanie imienia szkole. Od 10 kwietnia 1995 roku liceum, jako pierwsza szkoła średnia w regionie, uzyskała połączenie z ogólnoświatową siecią internet.
Zespół Szkół Licealnych i Zawodowych.
Liceum dla dorosłych
Liceum dla osób głuchych i niedosłyszących

[edytuj] Uczelnie Wyższe

Wszechnica Mazurska - pierwsza niepaństwowa uczelnia wyższa w północno - wschodniej Polsce, powstała w 1992 r. Prowadzi kierunki kształcenia: pedagogiczny, zarządzanie i marketing, ochrona środowiska, filologia, administracja, wychowanie fizyczne, pielęgniarstwo. Uczelnia w 1998 roku zajęła 10. miejsce w rankingu 159 najlepszych wyższych niepaństwowych szkół niebiznesowych ^[2]. .
Studia dla dorosłych

[edytuj] Inne

3 szkoły językowe
Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia
Zakład Doskonalenia Zawodowego
Centrum Edukacji przy Środowiskowym Domu Samopomocy w Olecku

[edytuj] Parafie

Parafia Najświętszej Maryi Panny (Plac Wolności)
Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego (Zamkowa)
Parafia Świętej Rodziny (os. Siejnik)
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (os. Lesk)

[edytuj] Handel

Olecko to miasto rozwijające się głównie w kierunku handlowym turystycznym i przemysłowym. Znajdują się sklepy z wielu branż odzieżowych, budowlanych, spożywczych itp.

Supermarkety - Tesco
Dyskonty - Biedronka (2), Lidl
Markety budowlano-dekoracyjne - Kram
Targowiska miejskie - Targowisko główne (ul. Rzeźnicka), ul. Jeziorna
Sklepy RTV i AGD - Eldom (2), Avans, RTV Partner AGD
Stacje Paliw - Orlen (2) ,Shell i inne mniejsze prywatne stacje

[edytuj] Współpraca zagraniczna

Miasta partnerskie

Marly (Francja) Gmina Olecko pierwsze kontakty z Marly (Francja) nawiązała 30 lat temu. Na mocy podpisanego wówczas porozumienia określono cele współpracy i formy ich realizowania. Porozumienie to miało na celu m.in zacieśnienie kontaktów polsko-francuskich, wymianę doświadczeń, zacieśnienie kontaktów w specjalistycznych zagadnieniach interesujących obie strony, wymianę delegacji ogólnych i branżowych oraz inne formy bezpośrednich kontaktów, organizację bezpośrednich imprez w obu miastach. Umowa realizowana była poprzez wymiany młodzieżowe, wizyty delegacji samorządowych, pomoc humanitarną . Obecne ustalenia mają poszerzyć dotychczasowe formy współpracy o wspólne przedsięwzięcia kulturalno-sportowe, turystyczne. Ponadto zamieszczane będą stałe serwisy informacyjno-promocyjne na temat gm. Olecko w miesięczniku wydawanym przez merostwo w Marly.

Szczuczyn ( Białoruś) Umowa o współpracy została zawarta 07 listopada 1993 r. Miasta Olecko i Szczuczyn zobowiązały się do rozwijania przyjaznych stosunków i stałych wymian, które przyczyniają się do zacieśnienia więzi przyjaźni pomiędzy narodami. Współpraca miast ma na celu popieranie i promowanie wymian kulturalnych, sportowych, naukowych, technicznych i zawodowych poprzez wymianę doświadczeń i współdziałanie. Olecko zadeklarowało szczególne zainteresowanie środowiskami polonijnymi zamieszkałymi na terenie Szczuczyna. Delegacja samorządowa z Olecka uczestniczyła w uroczystym otwarciu Domu Polaków w Szczuczynie gdzie przekazała dary w postaci książek.

Vilkaviskis ( Litwa) Umowa o współpracy miast została podpisana 31 maja 1996r. Miasta Olecko i Vilkaviskis zobowiązały się do rozwijania przyjaznych stosunków i stałych wymian, które przyczyniają się do zacieśnienia więzi przyjaźni pomiędzy narodami. Współpraca miast ma na celu popieranie i promowanie wymian kulturalnych, sportowych, naukowych, technicznych i zawodowych poprzez wymianę doświadczeń i współdziałanie. Szczegółowy zakres realizacji umowy ustalany jest w drodze dyskusji, bądź wymiany korespondencji między osobami upoważnionymi do podejmowania decyzji w imieniu miast.

Akt połączenia i współpracy zdecentralizowanej pomiędzy: Lepe ( Hiszpania), Marly ( Francja), Olecko( Polska), Valmiera( Łotwa),Vilkaviskis ( Litwa) - został podpisany 13 lipca 1998r

Gusiew (Rosja) Umowa została zawarta 18 czerwca 2004r. Gmina Olecko i miasto Gusiew zobowiązały się do popierania i promowania wymian kulturalnych, sportowych, naukowych, technicznych i zawodowych poprzez wymianę doświadczeń i współdziałanie. Partnerzy dążyć będą do rozwijania właściwej i szeroko rozumianej wymiany gospodarczej, będą popierać nawiązywanie współpracy między zakładami i instytucjami działającymi na ich terenie.

Drohobycz (Ukraina) Umowa została zawarta 1 grudnia 2005r. Gmina Olecko i miasto Drohobycz zobowiązały się do popierania i promowania wymian kulturalnych, sportowych, naukowych, technicznych i zawodowych poprzez wymianę doświadczeń i współdziałanie w obszarze energii odnawialnej, rozwoju i badań jak również transferu technologii i Know How.

Güssing (Austria) Umowa o współpracy podpisana została 19 kwietnia 2006. Strony umowy zobowiązały się do angażowania się w rozwijania przyjaznych stosunków i stałych wymian, które przyczynią się do zacieśnienia więzów przyjaźnie pomiędzy Polską i Austrią. Współpraca ma na celu popieranie i promowanie wymian kulturalnych, sportowych, naukowych, technicznych i zawodowych poprzez wymianę doświadczeń i współdziałanie w obszarze energii odnawialnej, rozwoju i badań jak również transferu technologii i Know How.

Jõhvi (Estonia) Umowa zawarta 25 maja 2006 roku. Strony umowy zobowiązały się do rozwijania przyjaznych stosunków i stałych wymian, które przyczynią się do zacieśnienia więzów przyjaźni pomiędzy Polską i Estonią. Współpraca ma na celu popieranie i promowanie wymian kulturalnych, sportowych, naukowych, technicznych i zawodowych poprzez wymianę doświadczeń i współdziałanie w obszarze energii odnawialnej, rozwoju i badań jak również transferu technologii i Know How.

[edytuj] Sport

W mieście swą siedzibę ma klub piłkarski Czarni Olecko. Aktualnie występuje w czwartej lidze.

Pełna nazwa: Międzyszkolny Ludowy Klub Sportowy Czarni Olecko
Rok założenia: 1946
Barwy: czarno-żółte
Adres: ul. Parkowa 1, 19-400 Olecko
Stadion: Stadion MOSiR w Olecku

pojemność: 2 000 (w tym 700 miejsc siedzących)

oświetlenie: brak

wymiary boiska: 105 m x 80 m

Wiewiórcza Ścieżka - trasa rowerowa wokół jeziora Olecko Wielkie
Olecka Szkoła Sztuk Walki Karate Kyokushin - klub karate odnoszący liczne sukcesy na szczeblu ogólnopolskim i międzynarodowym.
Sportowy Klub Karate Kyokushin
Sportowy Klub Tańca Towarzyskiego "Promenada"