Biskupiec

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości o nazwie Biskupiec.

Współrzędne: 53°51' N 20°57' E53.85 20.95 (Biskupiec)

Biskupiec


Herb Biskupca	Flaga Biskupca

Gmina
- rodzaj

Biskupiec (powiat olsztyński)
miejsko-wiejska

Założono

XIV wiek

Prawa miejskie

17 października 1395

Burmistrz

Elżbieta Samorajczyk

Powierzchnia

5 km²

Położenie

53° 51' N
20° 57' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

10 343
2068,6 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

11-300

Tablice rejestracyjne

NOL

Położenie na mapie Polski

Biskupiec

TERC10
(TERYT)

6283614024

Miasta partnerskie

Bramsche

Urząd miejski³

ul. Niepodległości 2
11-300 Biskupiec
tel. 89 715-01-10; faks 89 715-24-37

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Biskupiec (niem. Bischofsburg, spotykana jest również nazwa Biskupiec "Reszelski" – w odróżnieniu od Biskupca "Pomorskiego" w powiecie nowomiejskim) to miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. olsztyńskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004 miasto zamieszkiwały 10 343 osoby.

[edytuj] Dane ogólne

Miasto położone nad rzeką Dymer, lokalny ośrodek przemysłowy, ośrodek wypoczynkowy (m.in. jezioro Kraksy na południowym krańcu miasta); drobny przemysł poligraficzny, drzewny, odzieżowy, mięsny, browar (nieczynny).

[edytuj] Historia

Miasto położone jest w południowo-wschodniej części Warmii. Powstało na bazie osady przy strażnicy biskupów warmińskich. Zamek pierwotnie był budowlą drewniano-ziemną, a później murowaną. Pierwsza wzmianka w zachowanych dokumentach o zamku w Biskupcu pochodzi z 1389. Budowla miała strzec trasy Warszawa-Królewiec. Prawa miejskie(chełmińskie) dla Biskupca nadał biskup Henryk Sorbom 17 października 1395. Zasadźcą Biskupca był Jan z Mokin (wieś koło Olsztyna). Po założeniu miasta mieszkańcy otrzymali zwolnienie od podatków na okres 12 lat. Biskupiec otoczony był murem obronnym i posiadał dwie bramy miejskie: Szczycieńską i Reszelską. Miasto nawiedzały często klęski – pożary i zniszczenia wojenne (m.in. w czasie wojny głodowej w 1414 r., w latach wojny polsko-krzyżackiej 1519-21, a w 1659 r. spalili je Brandenburczycy). Zamek w Biskupcu uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie wojny trzynastoletniej. Biskupiec przed reformacją był siedzibą jednego z czternastu archiprezbiteratów (dekanatów) w diecezji warmińskiej. W latach 1466-1772 Biskupiec podobnie jak cała Warmia należał do Polski. Zostało to brutalnie przerwane w 1772 r., gdy miasto w wyniku I rozbioru Polski zagarnęły Prusy.

Według sprawozdania biskupieckiego proboszcza z 1797 r. z 200 dzieci uczęszczających na naukę religii, tylko 20 uczyło się języka niemieckiego. Nowe nadzieje rozpaliła w mieszkańcach epoka napoleońska. W roku 1807 a następnie w 1812 (maju i czerwcu) w mieście stacjonowały wojska francuskie zmierzające w stronę Moskwy. Pobyt żołdaków wiązał się z dużymi stratami, jakie miasto poniosło w wyniku kontrybucji. Po klęsce Napoleona na krótko zajęli miasto Rosjanie. Pod koniec XIX w.

Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z Czerwonką, Mrągowem i Szczytnem. W latach 1862-1975 Biskupiec był siedzibą powiatu reszelskiego. Uprzemysłowienie miasta nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku – w 1895 uruchomiono browar i inne zakłady przemysłowe. W 1899 r. w Biskupcu powstał garnizon.

W czasie ostatniej wojny Niemcy utworzyli w Biskupcu obozy dla jeńców wojennych (Polaków, Francuzów i Rosjan). Jeden z nich znajdował się w pobliżu jeziora Kraksy. Gdy w 1945 r. miasto ponownie znalazło się w granicach Polski, zniszczenia zabudowy sięgały 50 procent. Niektórych budynków nigdy nie odbudowano.

[edytuj] Zabytki

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Kościół farny w Biskupcu istniał już w czasie lokacji miasta w 1395 r. Pierwotnie była to świątynia halowa o wielkości obecnej nawy głównej.

Kościół kilkakrotnie był niszczony przez pożary i odbudowywany. W roku 1505 biskup Łukasz Watzenrode na odbudowę kościoła w Biskupcu przeznaczył cegłę z rozebranego w Lidzbarku szpitala św. Ducha. Konsekracji kościoła w 1580 r. dokonał biskup Marcin Kromer. Kościół po kilkukrotnych przebudowach i pożarze w 1766 r. otrzymał kształt trójnawowej hali. Kościół był powiększany jeszcze w późniejszym okresie. Obecny kształt świątyni jest wynikiem odbudowy po zniszczeniach w 1945 r. Z dawnego wyposażenia kościoła zachowała się wieczna lampka z 1740 r. i misa chrzcielna z XVI w.

Kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny. Dawny kościół ewangelicki wybudowany w latach według projektu Friedricha Augusta Stülera w latach 1848-1846, wieża 1868-1872. Kościół wybudowano w formie neoromańskiej bazyliki emporowej. Odrestaurowany w latach 70. XX wieku, do 1991 użytkowany przez Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolnego. Obecnie użytkowany jest przez parafię katolicką. Proboszczem jest ks. Krzysztof Brodzik.
Średniowieczny gotycki układ przestrzenny starego miasta XVI w.
Zespół kamieniczek przy ul. Floriańskiej, mur. XIX w.
Dawny ratusz z 1895 r.
Starostwo, 1908 r.(obecnie Urząd Miejski)
Kaflarnia, 1865 r. (obecnie restauracja)
Dawny szpital, 1887 r. (obecnie Gimnazjum Katolickie)
Wieża ciśnień, mur. 1912-1913.
Kapliczki z końca XIX i początku XX w.
Kapliczka przykościelna (kościół św. Jana) XVIII w.

[edytuj] Transport

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Droga krajowa nr 16 kierunek Grupa Dolna - Grudziądz - Iława - Ostróda - Olsztyn - Biskupiec - Mrągowo - Ełk - Augustów - Ogrodniki przejście graniczne Polska - Litwa
57 kierunek Bartoszyce – Biskupiec – Szczytno – Pułtusk
590 kierunek Reszel

Przez Biskupiec przechodzi linia kolejowa Czerwonka-Ełk, dzięki której miasto ma połączenie z Olsztynem i Ełkiem (po 2 pary pociągów kursujących całorocznie i jedna para sezonowa do Warszawy przez Olsztyn i do Mikołajek)

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Szkoły Podstawowe

Szkoła Podstawowa nr.2 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego pseud. "Hubal"
Szkoła Podstawowa nr.3 im. Orła Białego

[edytuj] Szkoły Gimnazjalne

Gimnazjum nr.1
Gimnazjum katolickie

[edytuj] Licea

LO im. Komisja Edukacji Narodowej nr.1

[edytuj] Sport

W mieście swą siedzibę ma klub piłkarski Tęcza Biskupiec . Aktualnie występuje w klasie okręgowej, w I grupie warmińsko-mazurskiej.

Pełna nazwa: Biskupiecki Klub Sportowy Tęcza Biskupiec
Rok założenia: 1946
Adres: ul. Wiosenna 1, 11-300 Biskupiec
Stadion: Stadion w Biskupcu

pojemność: 1 700

oświetlenie: brak

Najwyższa klasa rozgrywkowa: III liga

W drużynie grali m.in.: Jarosław Bako, Andrzej Biedrzycki i Tomasz Zahorski.

Działa tu też klub kolarski LKK "Styropol" Biskupiec.

[edytuj] Miasta partnerskie

Bramsche

[edytuj] Znane osobistości z Biskupca

Ignacy Pietraszewski
Tadeusz Żuralski
Edward Herrmann
Łukasz Lazer - dawny gitarzysta zespołu muzycznego "Ivan i Delfin", obecnie gitarzysta zespołu muzycznego "Aisha i Delfin".
Danuta Kondratowicz- dziennikarka, sekretarz programowy tvn24.
dr Robert Boroch - doktor nauk humanistycznych, pisarz, językoznawca, teatrolog.
Urszula Pasławska - wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego.
Izabela Opęchowska - Miss Polonia 1998