Iława

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°35'47" N 19°33'56" E53.5963889 19.5655556 (Iława)

Iława
Herb Iławy Flaga Iławy
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina  - rodzaj	Iława miejska
Założono	1305
Prawa miejskie	1305
Burmistrz	Włodzimierz Ptasznik
Powierzchnia	21,88 km²
Położenie	53° 35'47'' N 19° 33'56'' E
Wysokość	100 do 150 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość	33 872 1544 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Kod pocztowy	14-200 do 14-210
Tablice rejestracyjne	NIL
Położenie na mapie Polski Iława
TERC10 (TERYT)	6283507011
Miasta partnerskie	Herborn Tholen Gargždai
Urząd miejski3 ul. Niepodległości 13 14-200 Iława tel. 89 649-28-42; faks 89 649-26-31
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Iława (niem Deutsch Eylau ^*) – miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim; siedziba władz powiatu. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.

Miasto położone nad południowym krańcem jeziora Jeziorak (Pojezierze Iławskie); duży ośrodek wypoczynkowy, sportowy i turystyczny. Region rolniczy.

Spis treści 1 Geografia 2 Symbole miasta 3 Toponimika nazwy miasta 4 Historia 5 Demografia 6 Gospodarka 6.1 Bezrobocie 6.2 Handel 7 Transport 8 Życie kulturalne 8.1 Główne media lokalne 9 Zabytki 9.1 Zabytki rejestrowane:[1] 9.2 Obiekty historyczne 10 Turystyka i sport 10.1 Szlaki turystyczne[3] 10.1.1 Piesze 10.1.2 Kajakowe 11 Przyroda 12 Edukacja 12.1 Szkoły podstawowe 12.2 Gimnazja 12.3 Szkoły ponadgimnazjalne 12.4 Szkoły wyższe 13 Religia 14 Władze miasta 14.1 Inwestycje 14.2 Miasta partnerskie 15 Osoby blisko związane z Iławą 16 Parlamentarzyści 16.1 Posłowie 17 Ciekawostki 18 Przypisy 19 Zobacz też 20 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Według danych z roku 2002⁶, Iława ma obszar 21,88 km², w tym:

• użytki rolne: 23%
• użytki leśne: 14%

Miasto stanowi 1,58% powierzchni powiatu.

Iława i okolice leżą na pofałdowanych terenach morenowych i sandrowych, wyróżniających się urozmaiconymi formami rzeźby. Obszar ten jest stosunkowo niewysokimi wzgórzami morenowymi, które nie sięgają 200 metrów. W okolicach miasta, na terenach sandrowych, znajdują się jeziora, głównie rynnowe, otoczone znacznymi kompleksami leśnymi. Miasto leży na glebach brunatnych.

[edytuj] Symbole miasta

[edytuj] Toponimika nazwy miasta

Najstarsza forma nazwy Iławy to łacińskie Ylavia. Ta właśnie forma pojawiła się na dokumencie lokacyjnym z 1317. W późniejszych dokumentach z 1333 oraz 1334 pojawia się Ylav, natomiast w dokumencie z 1338 odmiana Ylau. W XV wieku pojawiła się forma Ylow oraz Ylow Thethonicalis. W latach 1430 i 1438 dokumenty, które wystawił komtur dzierzgoński mówiły o Deutschen Ylaw. W latach 1443, 1457 oraz 1458 miasto nazwano Ylaw, a w 1456 pojawiła się forma Ilau, następnie w 1459 zmieniono ją na Eylaw. W 1457 pojawiła się nazwa Deutze Eylau, a w 1468 jej inna forma Dwetsch Eylau. Między XVI a XVII wiekiem w występują nazwy Teutschen Eylau, Deutscheneylau oraz Theuto Ilavia. W XVIII wieku przyjęto powszechnie obowiązującą aż do 1933 r. formę Deutsch Eylau. 1 stycznia 1934 r. zmieniono oficjalną nazwę na Stadt Deutsch Eylau (Stadt – niem. miasto). Od 1945 r. oficjalna nazwa miasta to Iława.

[edytuj] Historia

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	32 491	100	16 975	52,2	15 516	47,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1485		775,8		709,1

Według danych z 20 grudnia 2007, miasto miało 33 872 mieszkańców.

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1328,75 zł.

[edytuj] Gospodarka

W Iławie rozwija się przemysł spożywczy (reprezentowany przez zakład przemysłu ziemniaczanego, zakład drobiarski), drzewny, meblarski, chemiczny (reprezentowany przez zakład perfumeryjny), materiałów budowlanych oraz firmy budowlane. Dużą rolę w gospodarce miasta odgrywa obsługa ruchu turystycznego. O rozwój lokalnej przedsiębiorczości dba Fundacja Rozwoju Warmii i Mazur.

[edytuj] Bezrobocie

Bezrobocie w mieście wg Powiatowego Urzędu Pracy w Iławie:

Opis	Ogółem	W tym kobiet	z prawem do zasiłku	W tym kobiet
jednostka	osób	osób	osób	osób
maj 2006 r.	2 522	1511	692	297
lipiec 2006 r.	2 320	1465	578	283
sierpień 2006 r.	2 346	1493	422	272
wrzesień 2006 r.	2 181	1393	469	242
październik 2006 r.	2 107	1377	452	234
luty 2007 r.	2 126	1299	500	238

[edytuj] Handel

W Iławie znajduje się także największe w regionie Targowisko Miejskie, które mieści się na osiedlu Kopernika u zbiegu ulic Kopernika i Kard. Wyszyńskiego.

[edytuj] Transport

Znaczny węzeł drogowy i kolejowy. W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

• Droga krajowa nr 16 relacji Grudziądz – Iława – Olsztyn – Augustów
• Droga wojewódzka nr 521 relacji Iława – Kwidzyn
• Droga wojewódzka nr 536 relacji Iława – Lubawa
• Droga wojewódzka nr 515 relacji Susz – Malbork

Iława posiada połączenia kolejowe z wieloma miastami w Polsce:

• Iława – Warszawa – Kraków – Przemyśl (najdłuższe połączenie bezpośrednie)
• Iława – Gdańsk – Koszalin – Szczecin
• Iława – Toruń – Poznań – Wrocław
• Iława – Olsztyn – Ełk – Białystok

Miasto posiada dwa dworce kolejowe:

• Iława Główna
• Iława Miasto

W Iławie ruch drogowy jest bardzo bezpieczny ze względu na dużą ilość rond. Jest ich 6, a kolejne 2 są w budowie. Na terenie Iławy funkcjonuje Zakład Komunikacji Miejskiej, obsługujący 6 linii autobusowych.

[edytuj] Życie kulturalne

Większości imprez kulturalnych w mieście patronuje Iławskie Centrum Kultury. Organizuje międzynarodowy festiwal jazzu tradycyjnego Złota Tarka, odbywającym się w połowie sierpnia w miejskim amfiteatrze nad Małym Jeziorakiem. Tradycją staje się również festiwal muzyki szantowej Jeziorak Shanties Meeting oraz organizowany przez Młodzieżową Radę Miasta Iława ogólnopolski festiwal młodzieżowych grup rockowych Fama Rock Festival. W ramach Centrum działa wiele kół zainteresowań, między innymi plastyczne, rzeźbiarskie, taneczne, teatralne, szachowe oraz numizmatyczne. Podobny profil działalności ma Spółdzielczy Dom Kultury Polanka. Ponadto w Iławie funkcjonuje Młodzieżowa Orkiestra Dęta i katolicki zespół Credo. Mieszkańcy mogą korzystać z kina X MUZA (obecnie w przebudowie wartej 6 mln zł), biblioteki i galerii sztuki. W roku 1985 Iława zmierzyła się z Jasłem w teleturnieju miast. Teleturniej był wyrównany i zakończył się zwycięstwem Jasła 3:2.

Chlubą Iławy jest chór Camerata prowadzony przez Honoratę Cybulę. Zespół ma na swoim koncie liczne wygrane w Polsce i za granicą. Rokrocznie wyjeżdża na tournée po europie na zaproszenia zaprzyjaźnionych chórów. W 2006 roku gościła w Bielli (Włochy) oraz w Sinnersdorf (Niemcy). Koncertowała również w Rzymie i Loreto.

[edytuj] Główne media lokalne

• Radio Eska Iława 89 FM
• Gazeta Iławska
• Echo Iławy
• Nowy Kurier Iławski
• www.ilawaonline.pl - portal miejski

[edytuj] Zabytki

Podczas ostatniej wojny (a raczej tuż po niej, po wkroczeniu Rosjan) została zniszczona większa część zabudowy ówczesnej Iławy.

[edytuj] Zabytki rejestrowane:^[1]

• grodzisko wczesnośredniowieczne na wyspie Wielka Żuława
• Układ urbanistyczny^[2]
• Mury miejskie
• Gotycki Kościół Przemienienia Pańskiego z lat 1317-1325
• Plebania przy ul. Kościelnej z lat 1902-03
• Ratusz
• Kino X MUZA
• Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika
• Cerkiew św. Jana Teologa
• neogotycki dworzec kolejowy "Iława Główna" z 1900 r. (ul. Dworcowa)
• Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z 1933 r., ul. Wyszyńskiego
• pałacyk neoklasycystyczno-secesyjny, ul. Kościuszki 27
• Kamienica przy ul. Kościuszki 6
• Kamienica przy ul. Kościuszki 14
• Kamienica przy ul. Kościuszki 15
• Kamienica przy ul. Niepodległości 4 z 4 ćw. XIX w.
• Kamienica przy ul. Niepodległości 4A z 1900 r.
• Budynek SANEPID-u
• Stajnia-Wozownia, obecnie Tawerna Kaper
• Wieża Ciśnień przy ul. 1 maja
• Wieża Ciśnień przy ul. Dworcowej
• Wieża Ciśnień przy ul. Wojska Polskiego
• Willa przy ul. Ostródzkiej z końca XIX w.
• Jaz Piętrzący
• budynek administracyjny Stacji Uzdatniania Wody przy ul. Wodnej z 1903 r.
• Budynek administracyjny dawnej rzeźni przy ul. Dąbrowskiego 11 z 1905 r.
• 4 barokowe rzeźby: Jowisz, Junona, Meduza i Herkules z 1. połowy XVIII w. przywiezione z pałacu w Kamieńcu Suskim w 1976 r., ul. Niepodległości

[edytuj] Obiekty historyczne

• fosa miejska
• młyn wodny z 1386 r. (ul. Kościuszki)
• dworzec Iława Miasto z 1876 r. , przebudowany
• wille i kamienice eklektyczne, secesyjne
  • ul. Kościuszki
  • ul. Niepodległości
  • ul. Sienkiewicza
  • ul. Królowej Jadwigi
• willa Waldrausch przy ul. Sienkiewicza 28, zbudowana w 1898 r. Obecnie siedziba Państwowego Gospodarstwa Rybackiego.
• Neogotyckie budynki Iławskich Wodociągów
• wieża ciśnień z 1871 r.
• młyn elektryczny z XIX wieku, ul. Sobieskiego
• relikty staropruskiego grodu z ok. X-XIII wieku na wyspie Wielka Żuława.

[edytuj] Turystyka i sport

Iława jest dużym ośrodkiem sportów wodnych. W mieście działa wiele przystani jachtowych i wypożyczalni sprzętu wodnego. Mieszkańcy mogą korzystać również z wypożyczalni rowerów i znajdujących się w okolicy miasta ośrodków jeździeckich. Obiektami sportowymi w Iławie są kompleksowo wyposażony Stadion Miejski i nowoczesna hala sportowo-widowiskowa. Iławskie Centrum Sportu Turystyki i Rekreacji wspiera działalność sekcji sportowych (tenis ziemny, tenis stołowy, lekka atletyka, wioślarstwo, żeglarstwo, piłka nożna i piłka siatkowa|siatkówka).

[edytuj] Szlaki turystyczne^[3]

[edytuj] Piesze

Nazwa	Długość	Trasa
Żółty	12,1 km	Dworzec PKP Iława Główna, Jezioro Łęckie, Jezioro Czerwone, Katarzynki – leśniczówka, Ostrów, Jezioro Radomno, wieś Radomno
Żółty w kierunku północno-wschodnim	28,3 km	Dworzec PKP Iława Główna, Szałkowo, Tynwałd, Frednowy, Wiewiórka, Samborowo
Zielony ("Napoleoński")	12 km 41,3 km	1. Dworzec PKP Iława Główna, Jezioro Silm, Kamionka, zamek w Szymbarku 2. Szymbark, Piotrkowo, Jezioro Czerwica, Kamieniec
Niebieski	26 km	Dworzec PKP Iława Główna, Sarnówek, zatoka Widłągi, Rożek, Siemiany
Historyczno-przyrodniczy	35 km	Iława, Jezioro Silm, Kamionka, Szymbark, Stawki, Gardzień, Piotrkowo, Januszewo, Jezioro Merynos, Olbrachtowo, Kamieniec

[edytuj] Kajakowe

Nazwa	Długość	Trasa
Iława-Stare Jabłonki	73,3 km	Rzeką Iławką (18 km), Drwęcą przez Jezioro Drwęckie do Ostródy (38 km), przez: Jezioro Pauzeńskie, jezioro Szeląg Wielki, jezioro Szeląg Mały do Starych Jabłonek (17,3 km)
Stare Jabłonki – Miłomłyn – Iława	63,4 km	Stare Jabłonki, jezioro Szeląg Mały, jezioro Szeląg Wielki, Jezioro Pauzeńskie, Ostróda (17,3 km), Jezioro Drwęckie, kanałem Ostródzko-Elbląskim do Miłomłyna (13,9 km), Kanałem Iławskim do jeziora Jeziorak, Chmielówka, Makowo, Szałkowo, Iława (32,2 km) lub odgałęzieniem w kierunku Zalewa (17,7 km)
Iława-Iława	136,7 km	Rzeka Iławka, Drwęca, przez: Jezioro Drwęckie, Ostródę, jezioro Szeląg Duży, jezioro Szeląg Mały do Starych Jabłonek, Kanałem Elbląskim do Miłomłyna, Kanałem Iławskim, jezioro Dauby do jeziora Jeziorak i do Iławy
"Pętla Toruńska"	483	z Iławy Iławką do Drwęcy (18 km), Drwęcą do Torunia (158 km), przez Bratian, Nowe Miasto Lubawskie, Kurzętnik, Brodnicę, Golub Dobrzyń, Lubicz, Toruń, Wisłą do Elbląga przez Chełmno, Świecie, Grudziądz, Gniew, Białą Górę (155 km), Nogatem przez Malbork (51 km), Kanałem Jagiellońskim do Elbląga (6 km) i przez pochylnie Kanałem Elbląskim do Jezioraka i Iławy (95 km)

[edytuj] Przyroda

W okolicy Iławy znajduje się:

• Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, posiadający status "Zielonych Płuc Polski"
  • rezerwat przyrody Czerwica
  • rezerwat przyrody Jezioro Gaudy
  • rezerwat przyrody Jezioro Jasne (przejrzystość wody do 15 m)
• rezerwat przyrody Jezioro Karaś, rezerwat przyrody chroniony konwencją ramsarską
• rezerwat przyrody Jezioro Iłgi
• Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich
  • Rezerwat przyrody Jezioro Francuskie
  • Dylewo
  • rezerwat przyrody Rzeka Drwęca

W Iławie działa Ośrodek Edukacji Ekologicznej.

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 2
• Szkoła Podstawowa nr 3
• Szkoła Podstawowa nr 4
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
• Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia

[edytuj] Gimnazja

• Gimnazjum nr 1
• Gimnazjum nr 2
• Gimnazjum Specjalne
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
• Gimnazjum Publiczne przy Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Zeromskiego

[edytuj] Szkoły ponadgimnazjalne

• Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
• Zespół Szkół im. Bohaterów Września 1939 Roku
• Zespół Szkół im. Konstytucji 3 maja
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy

[edytuj] Szkoły wyższe

• Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica, filia w Iławie.

[edytuj] Religia

W Iławie znajduje się:

• 5 kościołów rzymskokatolickich
  • pw. Przemienienia Pańskiego (pot. zwany "czerwony", rok budowy: 1317 r.; ul. Kościelna)
  • pw. Niepokalnego Poczęcia NMP (pot. zwany "biały", rok budowy: 1934 r.; ul. Wyszyńskiego)
  • pw. św. Brata Alberta (Osiedle Podleśne ul. Brata Alberta)
  • pw. św. Andrzeja Boboli (osiedle Lipowy Dwór, ul. Lipowy Dwór)
  • pw. Chrystusa Króla Wszechświata (osiedle Ostródzkie, ul. Zielona)
• kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego (ul. Jagiellończyka)
• zbór BETEZDA, kościół zielonoświątkowy (ul. Niepodległości)
• kościół ewangelicko-augsburski (ul. Kościuszki)
• kościół ewangelicko-metodystyczny (ul. Sienkiewicza)
• Sala Królestwa Świadków Jehowy (ul. Brzozowa)
• 3 Cmentarze
  • stary cmentarz parafialny przy ul. Wyszyńskiego
  • cmentarz komunalny przy ul. Ostródzkiej
  • nowy cmentarz komunalny przy ul. Piaskowej

Iława należy do diecezji elbląskiej ,która wchodzi w skład metropolii warmińskiej. Na terenie Iławy istnieją dwa dekanaty:

• Iława – Wschód
• Iława – Zachód

[edytuj] Władze miasta

[edytuj] Inwestycje

Na najbliższe lata, w Iławie zaplanowano liczne inwestycje, mające zapewnić przyrost miejsc pracy, poprawę komunikacji miejskiej, wzrost atrakcyjności miasta oraz poprawę warunków mieszkaniowych i ochrony środowiska. Dokument Strategia Rozwoju Iławy na lata 2004-2015, dostępny w urzędzie miasta oraz na jego oficjalnej stronie przewiduje m.in.:

• Budowa i dalsza rozbudowa zakładów przemysłowych czystych technologii (finansowana z budżetu miasta, oraz funduszu inwestora strategicznego, koszt – około 120 mln zł, lata 2004-2008)
• Budowa małej obwodnicy północnej (finansowana z Funduszu Inwestycyjnego Rady Miasta oraz wojewody warmińsko-mazurskiego, lata 2003-2008)
• Budowa komunikacyjnego węzła integracyjnego – dworzec kolejowy i autobusowy, parking, postój taksówek, itp. (finansowana z budżetu miasta, wojewody warmińsko-mazurskiego, funduszu Agencji Rozwoju Regionalnego oraz funduszu PHARE, koszt – ok. 20 mln zł, lata 2006-2008)
• Połączenie miasta z wyspą Wielka Żuława oraz jej turystyczne zagospodarowanie (finansowane z budżetu miasta, unijnego funduszu akcesyjnego, funduszu Agencji Rozwoju Regionalnego oraz funduszu inwestora strategicznego, koszt – ok. 60 mln zł, lata 2006-2012)
• Budowa hotelu wysokiej kategorii na ok. 100-200 miejsc z parkingiem i ewentualnie lądowiskiem dla śmigłowców (finansowana z budżetu miasta, funduszu PHARE oraz funduszu inwestora strategicznego, koszt – ok. 100 mln zł, lata 2004-2006)
• Modernizacja zabudowy miasta pod kątem osób niepełnosprawnych – podjazdy, barierki (finansowana z budżetu miasta oraz funduszu PFRON, koszt – ok. 5 mln zł, lata 2004-2008)
• Likwidacja i rekultywacja wysypiska przy ul. Komunalnej (finansowana z budżetu miasta oraz funduszu własnego Starostwa Powiatowego, koszt – ok. 1,5 mln zł, lata 2006-2009)
• Budowa krytej pływalni z wykorzystaniem sportowo-rekreacyjnym oraz dwóch płyt piłkarskich i przyszkolnych boisk (finansowana z budżetu miasta, funduszu inwestora strategicznego, oraz funduszu MENiS, koszt – ok. 30 mln zł, lata 2004-2008)

[edytuj] Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Gargždai	Litwa	30.05.1998
Herborn	Niemcy	21.11.1998
Tholen	Holandia	1.06.1994

[edytuj] Osoby blisko związane z Iławą

Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać próżnych wyrażeń takich jak "znani", "najlepsi" itd. Kryteria możesz omówić w dyskusji artykułu. Zobacz też: Zasady tworzenia list.

Z Iławą związanych jest wiele znanych i zasłużonych osób. Są to między innymi (w kolejności alfabetycznej):

• Friedrich Ackermann – nadburmistrz Szczecina w latach 1907-1931
• Richard Altmann – niemiecki histolog, ur. 12 marca 1852 w Iławie, zm 7 grudnia 1900 w Hubertusburgu
• Emil Adolf von Behring – bakteriolog, pierwszy noblista w dziedzinie medycyny
• Alfred Borkowski – lekarz medycyny (pulmonolog), pisarz, działacz społeczny, radny miejski i powiatowy w Iławie w latach 1961-67
• Piotr Cetnarowicz – piłkarz grający na pozycji napastnika w Lechii Gdańsk.
• Marta Chodorowska – aktorka (grała m.in w: "Ranczo", "Wszyscy jesteśmy Chrystusami" i "Na dobre i na złe")
• Ulryk Czerwonka – dowódca czeskich oddziałów zaciężnych
• Rodzina Finckensteinów – najbogatsza rodzina Prus Wschodnich
• Jan Głowiak – posiadacz trzech rekordów świata w podbijaniu piłki głową w pozycji stojącej
• Szczepan Gracz – doktor weterynarii, działacz narodowo-społeczny, ksiądz pallotyn
• Frederick Philip Grove (Felix Paul Greve) - urodzony 14 lutego 1879 r. w Radomnie niemiecko-kandadyjski pisarz i tłumacz
• Bartosz Jurkowski – polski piłkarz występujący na pozycji obrońcy
• Arkadiusz Klimek – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika
• Lech Kobyliński – prof. zw. dr hab. inż., członek korespondent PAN, współtwórca jednego z trzech na świecie ośrodków szkoleniowo-badawczych manewrowania okrętem (Szkoła Kapitanów w Iławie)
• Mirosław Kochalski – polityk, urzędnik i działacz samorządowy, m. in. pełnił obowiązki Prezydenta m. st. Warszawy.
• Jarosław Kotewicz – trzykrotny uczestnik mistrzostw świata w lekkoatletyce (w 1991, 1995 i 1997)
• Jan Kozłowski – polski polityk, honorowy obywatel Iławy
• Rafał Kuptel – polski piłkarz ręczny, rozgrywający, reprezentant Polski
• Edmund Löns - urodzony w 1880 r. w Iławie, niemiecki leśnik, brat poety Hermanna Lönsa, uratował przed wginięciem psią rasę Mały Münsterländer.
• Mariusz Maszkiewicz – dr nauk humanistycznych, dyplomata, publicysta, działacz społeczny i gospodarczy.
• Marcin Bastkowski – filmowiec, montażysta ("Oficer"; "Ogniem i Mieczem"; inne)
• Zbigniew Nienacki – pisarz, twórca "Pana Samochodzika"
• Krzysztof Pilarz – polski piłkarz występujący na pozycji bramkarza
• Patrycja Polak - polska siatkarka, reprezentantka Polski juniorek.
• Adam Romanowski – aktor teatralny i filmowy
• Remigiusz Sobociński – piłkarz grający na pozycji napastnika w Jagiellonii Białystok
• Edward Stachura – poeta
• Hellmuth Stieff – niemiecki generał w czasie II wojny światowej, urodzony w Iławie, inicjator zamachu na Adolfa Hitlera
• Edmund Szamlewski – wojskowy polski, kapral, uczestnik obrony Westerplatte.
• Sławomir Święcki – piłkarz występujący na pozycji obrońcy. Obecnie występuje w Jezioraku Iława
• Marcin Ułanowski (pseud. U-1) – perkusista zespołu Sistars.
• Andrzej Umiński - polski polityk, przedsiębiorca, rzemieślnik, były poseł na Sejm.
• Stefan Żeromski – pisarz
• Jerzy Fajkowski – zasłużony działacz społeczny, Przewodniczący MRN w Iławie w latach 1954-1958
• Piotr Żuchowski – były wicemarszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
• Adam Żyliński – poseł na Sejm, były członek Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, burmistrz Iławy w latach 1990-2002
• Marek Żyliński – polski polityk, urzędnik państwowy, były poseł na Sejm.
• Aleksander Omiljanowicz – polski pisarz, funkcjonariusz UB, szef Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Iławie i Nidzicy.

[edytuj] Parlamentarzyści

[edytuj] Posłowie

• Adam Żyliński (PO, 11835 głosów)

[edytuj] Ciekawostki

Ta sekcja może zawierać informacje trywialne, plotkarskie i tym samym niepotrzebne w artykule encyklopedycznym. Staraj się integrować ciekawostki z główną treścią artykułu. Po oczyszczeniu tej sekcji możesz usunąć szablon. Potrzebę wpisania ciekawostek możesz omówić w dyskusji artykułu.

W maju 1920 w Iławie przebywał Stefan Żeromski, który uczestniczył w wiecach, przekonując mieszkańców Warmii oraz Powiśla do głosowania w plebiscycie za przyłączenia tych ziem do Polski. Aby upamiętnić pobyt pisarza, wybudowano pomnik na jego cześć.

Jeszcze przed II wojną światową na terenie miasta natrafiono na tzw. "grób księżniczki". Wiek znaleziska datowany jest na I – IV wiek, kiedy tereny te znajdowały się pod wpływami rzymskimi. Znaleziono w nim liczne ozdoby oraz pięknie zdobioną wazę typu sigillata terra, importowaną z Galii, która była wówczas jedną z rzymskich prowincji.

W 1974 roku na wyspie Wielka Żuława nagrywano film "Gniazdo" reżyserii Jana Rybkowskiego, opowiadający o pierwszych latach państwa polskiego. W filmie udział brali m.in.

• Wojciech Pszoniak jako Mieszko I
• Marek Bargiełowski jako Czcibor
• Wanda Neumann jako Dobrawa
• Franciszek Pieczka jako Mrokota
• Bolesław Płotnicki jako Ziemomysł
• Edmund Fetting

W kwietniu 1976 na recital do Iławy przyjechał prozaik i poeta Edward Stachura. Polubił te okolice i organizował wieczory autorskie w bibliotece miejskiej, gdzie prezentował swoje wiersze i piosenki, a której po śmierci uczyniono patronem.

W latach 80. XX wieku w iławskim zakładzie karnym byli internowani m.in.:

• Antoni Macierewicz
• Bronisław Geremek
• Ryszard Kalinowski
• Jan Samsonowicz
• Tadeusz Syryjczyk
• Tadeusz Witkowski

W Iławie i nad Jeziorakiem rozgrywała się akcja dwóch przygód "Pana Samochodzika" – Nowe przygody Pana Samochodzika oraz Pan Samochodzik i złota rękawica autorstwa Zbigniewa Nienackiego.

Iława leży na trasie Szlaku Romańskiego.

W reklamie Coca-Coli w grudniu 2006 Iława leży na trasie jadącej ciężarówki z napojami (TIR mija znaki z napisami: "Iława", "Elbląg", "Tczew").

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• ratusz w Iławie, kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie, flaga Iławy, herb Iławy, hejnał Iławy, władze miasta Iławy;
• historia Iławy
• Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
• Pojezierze Iławskie
• Prusowie, diecezje pruskie;
• miasta w Polsce, Związek Miast Polskich;

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

• Oficjalna strona miasta
• Wirtualny spacer po Iławie