Portal:XVII wiek

• 1618-1648-wojna trzydziestoletnia
• 1648 Pokój westfalski 1648
• 1667-1668-Wojna dewolucyjna
• 1672-1679-Wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską
• 1689-1697-Wojna Francji z Ligą Augsburską (Liga Augsburska)

• historycy zajmujacy się dziejami XVII wieku:
• Jan Baszkiewicz
• Vincent Cronin
• Pierre Gaxotte
• Jacques Levron
• Wojciech Magdziarz
• Ines Murat
• Geoffrey Parker
• Władysław Serczyk
• Maciej Jerzy Serwański

• filmy odwołujące się do XVII stulecia:
• Vatel
• Czas przemian
• Mania wielkości
• Rozpustnik
• Królowa sceny

• architektura barokowa
• kompozytorzy baroku
• opera
• marinizm
• palladianizm
• Wynalazki wieków XVI-XVIII

• ludzie - ikony epoki:
• kardynał Richelieu
• Oliver Cromwell
• Ludwik XIV
• Jakub I Stuart
• Ninon de Lenclos
• Jacques-Bénigne Bossuet
• Baruch Spinoza
• Gottfried Wilhelm Leibniz
• John Locke
• Jean-Baptiste Lully
• D'Artagnan

• Królestwo Anglii (do 1707)
• władcy:
• Elżbieta I Tudor (do 1603)
• Jakub I Stuart
• Karol I Stuart
• rewolucja angielska (Oliver Cromwell)
• Karol II Stuart (od 1660)
• Jakub II Stuart
• Wilhelm III Orański i Maria II Stuart (od 1688)
• polityka: Izba Gmin, Izba Lordów,
• dyplomacja:angielscy ambasadorzy w: Austrii, Francji,Holandii,Hiszpanii,Turcji. Francuscy ambasadorowie w Anglii
• społeczeństwo: Okrągłe Głowy, kawalerowie, purytanie, prezbiterianizm, Lewelerzy, diggerzy,
• wydarzenia: 1642-1651-angielska wojna domowa, 1660-Wielki Pożar Londynu
• armia: Ironsides, red-coats
• ekonomia: Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska
• myśl polityczna i filozofia: Francis Bacon-Nowa Atlantyda: (1626), Robert Filmer, Thomas Hobbes, John Locke, Lord Shaftesbury
• literatura: Poezja metafizyczna, John Donne, Richard Crashaw, John Milton-Raj Utracony, Andrew Marvell, Samuel Pepys, John Dryden, William Congreve, Daniel Defoe
• nauki ekonomiczne: Nicholas Barbon, Edward Coke
• architektura: architektura barokowa w Anglii
• aktorstwo: Theatre Royal przy Drury Lane, Thomas Betterton, John Kynaston
• muzyka: William Byrd, Henry Purcell, Daniel Purcell, John Blow, Jeremiah Clarke,

• Królestwo Francji (monarchia absolutna przynajmniej od ok. 1630)
• władcy Francji:
• 1589-1610 Henryk IV Burbon
• 1610-1643 Ludwik XIII Burbon
• 1643-1715 Ludwik XIV
• pierwsi ministrowie:
• 1624-1642 Armand Jean Richelieu
• 1642-1661 Jules Mazarin
• 1661-1715 sam król Ludwik XIV (z pomocą Jean-Baptiste Colbert'a)
• nadintendent finansów: Nicolas Fouquet
• Generalny kontroler finansów: Jean-Baptiste Colbert, Claude Le Peletier de Morfontaine, Louis Phélypeaux, Michel Chamillart
• Sekretarze wojny (Francja): Franciszek Michał le Tellier, markiz de Louvois
• polityka: Wielcy Szambelanowie Francji, La Rochelle, Lettre de cachet, Dragonady, Wersal,
• znane postacie francuskiej polityki XVII wieku: Nicolas Fouquet, Człowiek w żelaznej masce, Markiza de Montespan, Markiza de Maintenon, François de Lachaise, d'Artagnan,
• wydarzenia 1611-Związek Federalny Państw Chrześcijańskich, 1635-Académie française, 1638-"Organizacja Europejska", 1645-II bitwa pod Nördlingen, 1667-1668-Wojna dewolucyjna, Bitwa pod Cassel (1677), 1689-1697-Wojna Francji z Ligą Augsburską, Bitwa pod Fleurus (1690), Bitwa pod Neerwinden (1693),
• dyplomacja: francuscy ambasadorzy
• armia: marszałkowie Francji: Kondeusz Wielki, Tureniusz,
• ekonomia: Liwr
• społeczeństwo: hugenoci, jansenizm
• literatura: Molier, Jean Racine, Pierre Corneille, Madame de La Fayette, François de La Rochefoucauld, Nicolas Boileau,
• jansenizm: Antoni Arnauld, Blaise Pascal-Prowincjałki
• myśl polityczna: Charles Loyseau, Cardin Le Bret, Jacques-Bénigne Bossuet, Jean Domat,
• filozofia:Kartezjusz, Pierre Gassendi, Bernard Fontenelle, Pierre Daniel Huet, Charles de Marguetel de Saint-Denis de Saint-Evremond-libertynizm, Jan Meslier,
• historiografia: Jacques-Bénigne Bossuet
• architektura: architektura barokowa we Francji
• muzyka:Jean-Baptiste Lully, Marc-Antoine Charpentier, Monsieur de Sainte-Colombe,
• nauka: Académie française, Marin Mersenne, Pierre de Fermat, Gilles de Roberval, Gérard Desargues, Claude Mydorge, Pierre Gassendi

• Niemcy w XVII wieku - konglomerat wiekszych i mniejszych księstw.

• Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego: Elektorzy Rzeszy
• Księstwa: Hohenzollern-Sigmaringen (księstwo), Hohenzollern-Hechingen (księstwo), Księstwo Jülich-Jülich-Klewe-Berg, Księstwo Klewe, Palatynat, Nassau (księstwo),
• hrabstwa: Hrabstwo Mark,
• landgrafstwa: Hesja-Kassel, Hesja-Darmstadt
• księstwa i dobra duchowne: Arcybiskupstwo Moguncji, Arcybiskupstwo Kolonii, Biskupstwo Münster,
• polityka: sejm Rzeszy, Tajny radca,
• wydarzenia: 1618-1648 wojna trzydziestoletnia
• literatura: Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen, Daniel Casper von Lohenstein, Martin Opitz, Andreas Gryphius, Paul Fleming
• architektura: architektura barokowa w Niemczech
• muzyka: Michael Altenburg, Andreas Hammerschmidt, Heinrich Schütz, Johann Pachelbel, Georg Neumark, Johann Jakob Froberger, Johann Ambrosius Bach,
• nauka: Otto von Guericke

• Italia w XVII wieku - wiele księstw i republik.
• Państwa historyczne w Italii:
• 1. Republika Genui i jej protektoraty: Torriglia, Seborga i Noli.
• 2. Księstwo Modeny i Reggio
• 3. Księstwo Parmy i Piacenzy,
• 4. Księstwo Monako - Książęta Monako
• 5. Republika San Marino
• 6. Królestwo Neapolu
• 7. Dynastia Sabaudzka (Sabaudia)
• dyplomacja: włoscy ambasadorzy
• literatura:
• myśl polityczna: Giovanni Botero, Tommaso Campanella-Miasto słońca.
• architektura: architektura barokowa we Włoszech
• historiografia: Giovanni Botero, Alessandro Guagnini
• muzyka: Adriano Banchieri, Orazio Benevoli, Arcangelo Corelli

• władcy Austrii Habsburgowie - Cesarze Rzymscy i Arcyksiążęta Austrii:
• 1576-1611 Rudolf II Habsburg
• 1612-1619 Maciej Habsburg
• 1619-1637 Ferdynand II Habsburg
• 1637-1657 Ferdynand III Habsburg
• 1757-1705 Leopold I Habsburg
• wydarzenia 1608-1609-List Majestatyczny, 1618-1648-wojna trzydziestoletnia, 1683-Bitwa pod Wiedniem
• nauki ekonomiczne: kameralizm: Johann Joachim Becher (1635 - 1682),Philip Wilhelm von Hörnigk (1638 - 1712),Veit Ludwig von Seckendorff (1626 - 1692),Wilhelm von Schröder (1640-1699)
• architektura:
• muzyka: Heinrich Schütz

• Brandenburgia-Prusy (od 1618 r. z Prus Książęcych i Brandenburgii.
• władcy Brandenburgii i Prus Książęcych (Hohenzollernowie):
• 1568-1618 Albrecht Fryderyk Hohenzollern
• 1618-1619 Jan Zygmunt Hohenzollern
• 1620-1640 Jerzy Wilhelm Hohenzollern
• 1640-1688 Fryderyk Wilhelm Hohenzollern (zw. Wielkim Elektorem)
• 1688-1701 Fryderyk III Hohenzollern
• wydarzenia: 1657-Traktaty welawsko-bydgoskie

• Republika Wenecka
• doża Wenecji:
• Marino Grimani 1595-1606
• Leonardo Donato 1606-1612
• Marcantonio Memmo 1612-1615
• Nicolò Donato 1618
• Antonio Priuli 1618-1623
• Francesco Contarini 1623-1624
• Giovanni Cornaro 1624-1630
• Nicolò Contarini 1630-1631
• Francesco Erizzo 1631-1646
• Francesco Molino 1646-1655
• Carlo Contarini 1655-1656
• Francesco Cornaro 1656
• Bertuccio Valiero 1656-1658
• Giovanni Pesaro 1658-1659
• Domenico Contarini 1659-1674
• Nicolò Sagredo 1674-1676
• Luigi Contarini 1676-1683
• Marcantonio Giustinian 1683-1688
• Francesco Morosini 1688-1694
• Silvestro Valiero 1694-1700
• polityka: terraferma, Prokuracja, miasta podporządkowane; Padwa, Vicenza, Werona, Brescia, Bergamo, Rawenna, Faenza, Cremona, Friuli.
• muzyka: Claudio Monteverdi

• Państwo Kościelne - monarchia absolutna/monarchia elekcyjna/teokracja.
• papież - głowa katolicyzmu: Konklawe:
• Konklawe 1605-Leon XI
• Konklawe 1605-Paweł V,
• Konklawe 1621-Grzegorz XV,
• Konklawe 1644-Innocenty X,
• konklawe 1655-Aleksander VII,
• konklawe 1667-Klemens IX
• konklawe 1670-Klemens X
• konklawe 1676-Innocenty XI
• konklawe 1689-Aleksander VIII
• konklawe 1691-Innocenty XII
• polityka: Dziekan kolegium kardynalskiego, Wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego, Kuria Rzymska, Kolegium kardynałów, Kamerling, Kamera Apostolska, Dykasteria, Konstytucja apostolska,
• nuncjusze: Francesco Acquaviva d'Aragona,
• architektura: architektura barokowa we Włoszech, Gianlorenzo Bernini, Bazylika św. Piotra na Watykanie,
• muzyka: Akademia Arkadyjska, Arcangelo Corelli
• nauka: Collegium Germanicum.

• Wielkie Księstwo Toskanii monarchia absolutna
• wielki książę: Medyceusze:
• Ferdinando I de' Medici 1587-1609
• Cosimo II de' Medici 1609-1621
• Ferdinando II de' Medici 1621-1670
• Cosimo III de' Medici 1670-1723

• Republika Zjednoczonych Prowincji od 1581
• stadhouderzy : (Orania-Dynastia Orańska-Nassau-Władcy Holandii):
• 1585-1625 Maurycy Orański
• 1625-1647 Fryderyk Henryk Orański
• 1647-1650 Wilhelm II Orański
• 1672-1702 Wilhelm III Orański

• Wielki Pensjonariusz Holandii:

• Johan van Oldenbarnevelt 1586-1619
• Andries de Witt, 1619-1621
• Anthonie Duyck (lub Anthonis Duyck), 1621-1629
• Jacob Cats, 1629-1631
• Adriaan Pauw, 1631-1636
• Jacob Cats, 1636-1651
• Adriaan Pauw, 1651-1653
• Johan de Witt, 1653-1672
• Gaspar Fagel, 1672-1688
• Michiel ten Hove, 1688-1689
• Anthonie Heinsius, 1689-1720

• polityka: Stany Prowincjonalne Holandii, Oranżyści,
• postacie holenderskiej polityki: ród van Alphen,
• dyplomacja-holenderscy ambasadorzy
• wydarzenia: 1632 - Dordrechckie Wyznanie Wiary
• społeczeństwo: kalwinizm, Historia Amsterdamu
• gospodarka: Tulipomania, Holenderska Kompania Wschodnioindyjska, Holenderska Kompania Zachodnioindyjska
• literatura: wydawnictwo Elsevier, Joost van den Vondel
• myśl polityczna i filozofia: Hugo Grocjusz, Franciscus van der Enden, Pieter van der Hove, Baruch Spinoza, Bernard de Mandeville
• prasa: Justus van Effen-Hollandsche Spectator-(wyd. 1731-1735)
• malarstwo: Rembrandt van Rijn, Vermeer,
• architektura: architektura barokowa w Holandii, Het Loo, Chinoiserie.
• muzyka: Jan Pieterszoon Sweelick
• nauka: Antonie van Leeuwenhoek, Bernard de Mandeville, wydawnictwo Elsevier, Pieter van der Aa.
• kolonie holenderskie: Holenderska kolonizacja Ameryki Północnej, Holenderskie Indie Wschodnie, Gujana Holenderska, Batawia.

• Królestwo Kastylii-Hiszpanii
• władcy Hiszpanii: Filip III Habsburg, Filip IV Habsburg, Karol II Habsburg
• polityka: validos
• wielkie postacie hiszpańskiej polityki: Francisco Goméz de Sandoval y Rojas, Rodrigo Calderón, hrabia Oliva, Gaspar de Guzmán,
• dyplomacja - Hiszpańscy ambasadorzy
• literatura: Lope de Vega,
• myśl polityczna: Pedro de Rivandeneira, Baltasar Gracián, Juan Marquez, Francisco de Quevedo, Juan Eusebio Nieremburg, Juan Antonio de Vera y Zuñiga, Christobal Benavente y Benavides, Diego de Saavedra Fajardo, Pablo de Mora y Jaraba, Louis de Flanders,
• architektura: architektura barokowa w Hiszpanii, Pałac Buen Retiro
• muzyka: Juan Cabanilles,
• hiszpańskie imperium kolonialne: Luizjana, Wicekrólestwo Peru, Wicekrólestwo La Platy, Wicekrólestwo La Platy, Wicekrólestwo Nowej Granady, Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii, Ameryka Południowa i Środkowa w XVII wieku, Historia Meksyku-Miguel Hidalgo y Costilla, Historia Chile.
• Wicekrólowie Nowej Hiszpanii:

• Królestwo Portugalii od roku 1640 niezależne od Hiszpanii.
• władcy Portugalii:
• 1580-1598 Filip II Habsburg Hiszpański (jako Filip I Portugalski)
• 1598-1621 Filip III Habsburg Hiszpański (jako Filip II Portugalski)
• 1621-1640 Filip IV Habsburg Hiszpański (jako Filip III Portugalski)
• 1640-1656 Jan IV Szczęśliwy
• 1656-1683 Alfons VI
• 1683-1706 Piotr II
• polityka: Liga Augsburska, Marianna Wiktoria Burbon, Indie Portugalskie, portugalskie imperium kolonialne,
• dyplomacja: portugalscy ambasadorzy
• społeczeństwo: sebastianizm.
• Portugalskie imperium kolonialne: Historia Brazylii, Angola, Mozambik, Ameryka Południowa i Środkowa w XVII wieku.

• Królestwo Szwecji od lat osiemdziesiątych XVII wieku do 1718 roku monarchia absolutna

władcy Szwecji:

• Wazowie:
• 1599 - 1611 Karol IX Waza (Sudermański)
• 1611 - 1632 Gustaw II Adolf Waza
• 1632 - 1654 Krystyna Waza
• Wittelsbachowie z Palatynatu:
• 1654 - 1660 Karol X Gustaw Wittelsbach
• 1660 - 1697 Karol XI Wittelsbach
• 1697 - 1718 Karol XII Wittelsbach
• Ståndsriksdagen - parlament stanowy, Riddarhuset - siedziba stanu arystokratycznego.
• Lantmarskalk:
• przewodniczący Szwedzkiej Rady królewskiej (kanceli president) : Bengt Gabrielsson Oxenstierna,
• Szwedzki kanclerz nadworny:
• polityka: wielkie redukcje
• dyplomaci --Szwedzcy ambasadorzy:
• wydarzenia: 1680-Wielkie redukcje
• wielkie postacie szwedzkiej polityki: Axel Oxenstierna, Daniel Niklas von Höpken
• architektura: architektura barokowa w Skandynawii, Nicodemus Tessin Starszy

• Królestwo Danii (od 1667 roku monarchia absolutna).
• władcy Danii-Oldenburgowie:
• 1588-1648 Chrystian IV Oldenburg
• 1648-1670 Fryderyk III Oldenburg
• 1670-1699 Chrystian V Oldenburg
• 1699-1730 Fryderyk IV Oldenburg
• Minister Spraw Zagranicznych Danii - prezes Tyske Kancelli:
• polityka: amt, Amtmand, podział administracyjny Danii
• ekonomia: Duńska Kompania Wschodnioindyjska
• architektura: architektura barokowa w Skandynawii
• muzyka: Dietrich Buxtehude

• władcy Polski:
• 1587-1632 Zygmunt III Waza
• 1632-1648 Władysław IV Waza
• 1648-1668 Jan II Kazimierz Waza
• 1669-1673 Michał Korybut Wiśniowiecki
• 1673-1697 Jan III Sobieski
• 1697-1706 August II Mocny (po raz pierwszy)

• potężne rody: Zamoyscy, Czartoryscy.
• polityka: marszałek wielki koronny, marszałek wielki litewski, marszałek nadworny koronny, marszałek nadworny litewski, podskarbi wielki koronny, podskarbi wielki litewski,
• wielkie postacie polskiej polityki: Marysieńska Sobieska
• społeczeństwo: pijarzy, transport i podróże w I Rzeczypospolitej.
• armia:
• literatura: Jan Andrzej Morsztyn
• historiografia:
• architektura: architektura barokowa w Polsce, Wilanów-pałac wilanowski
• muzyka: Grzegorz Gerwazy Gorczycki, Adam Jarzębski, Marcin Mielczewski, Bartłomiej Pękiel
• nauka - technika: Antoni Tyzenhaus.

• władcy Rosji:
• Borys Godunow (1598-1605)
  • Wielka smuta (1605-1613)
• Fiodor II Godunow (1605)
• Dimitr Samozwaniec I (1605-1606)
• Wasyl IV Szujski (1606-1610)
• Władysław IV Waza (1610-1613)

Romanowowie

• Michał I Romanow (1613-1645)
• Aleksy I Romanow (1645-1675)
• Fiodor III Romanow (1676-1682)
• Iwan V Romanow (1682-1696)
• Zofia Romanow (1682-1689)
• Piotr I Wielki (1689-1725)
• polityka: samodzierżawie-Czynownicy-Ukazy
• dyplomacja-rosyjscy ambasadorzy:
• społeczeństwo: niemiecka Słoboda raskolnicy

• Imperium osmańskie
• Wysoka Porta
• władcy Turcji:
• 1595 – 1603 Mehmed III
• 1603 – 1617 Ahmed I
• 1617 – 1618 Mustafa I
• 1618 – 1622 Osman II
• 1622 – 1623 Mustafa I (ponownie)
• 1623 – 1640 Murad IV
• 1640 – 1648 Ibrahim Osmanli
• 1648 – 1687 Mehmed IV
• 1687 – 1691 Sulejman II
• 1691 – 1695 Ahmed II
• 1695 – 1703 Mustafa II
• Wielki wezyr-Lista tureckich wielkich wezyrów:
• polityka: janczarzy, Aga (wojsko), Divan, Kapitulacje ottomańskie,Millet, Lista chanów krymskich, Fanarioci, Chanat krymski, Orda Nogajska, Wilajet,
• dyplomacja: Francuscy ambasadorzy w Turcji, Brytyjscy ambasadorzy w Turcji, dragoman
• społeczeństwo: Raja, Kalfa,

• władcy Persji: Safawidzi
• Abbas I Wielki (1587-1629)
• Safi I (1629-1642)
• Abbas II (1642-1666)
• Safi II (1666-1694)
• Sultan Husajn (1694-1722)

• Imperium Brytyjskie
• Nowy Amsterdam

• hiszpańskie imperium kolonialne: Luizjana, Wicekrólestwo Peru, Wicekrólestwo La Platy, Wicekrólestwo La Platy, Wicekrólestwo Nowej Granady, Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii, Ameryka Południowa i Środkowa w XVII wieku, Historia Meksyku-Miguel Hidalgo y Costilla, Historia Chile.

Portal:XVII wiek/Indie w XVII wieku

Handel czarnymi niewolnikami

Portal:XVII wiek/Chiny w XVII wieku

• Cesarze Japonii:
• Okres Azuchi Momoyama (1560-1600)
• Go-Yōzei 1586-1611
• Okres Edo (江戸時代 – Edo-jidai; 1603-1868)
• Go-Mizunoo 1611-1629
• Meishō 1629-1643
• Go-Kōmyō 1643-1654
• Go-Sai 1655-1663
• Reigen 1663-1687 (abdykował)
• Higashiyama 1687-1709
• polityka: Królestwo Riukiu, Księstwo Satsuma, Szogunat, Japońskie regalia cesarskie.
• gospodarka: Koban
• społeczeństwo: samuraje, Uji - rody arystokratyczne Japonii, Ery japońskie, zabawki Karakuri.