Alfabet polski
Z Wikipedii
Alfabet polski (dawniej: abecadło) - alfabet używany do zapisu języka polskiego, zwany popularnie abecadłem. Oparty jest na alfabecie łacińskim i składa się obecnie z 32 liter:
A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż
Litery z alfabetu łacińskiego: Q, V i X nie są zaliczane do liter polskiego alfabetu, gdyż w polskim słowotwórstwie nie ma potrzeby ich stosowania. Występują one tylko w wyrazach pochodzenia obcego, czyli zapożyczonych.
Rada Języka Polskiego (RJP) uzasadnia, iż brzmienie wszystkich, nawet nowo wymyślanych, wyrazów w języku polskim da się zapisać zgodnie z regułami polskiej ortografii tylko za pomocą wymienionych 32 liter. Niemniej jednak, te trzy łacińskie litery towarzyszą językowi polskiemu w wyrazach obcych i obcojęzycznych, przekształcając się zazwyczaj w litery polskiego alfabetu w miarę powszednienia stosowania wyrazów zawierających te litery. X występuje często również w zakończeniach nazw firm.
Konsekwencją takiego poglądu jest m.in. stanowisko RJP dotyczące odmiany terminów obcojęzycznych, np. Linux (forma mianownika), ale Linuksa (przypadek zależny).
Przy wyliczeniach alfabetycznych przeważnie nie są używane litery z diakrytykami, a w zamian są stosowane litery q, v i x (wariant ten jest jedynym wariantem tworzonym automatycznie przez oprogramowanie komputerowe). Dawniej spotykany był także wariant obejmujący tylko 23 polskie litery podstawowego alfabetu łacińskiego oraz x i ł — obecnie jednak wyszedł on prawie z użycia.
Staropolskie "obiecadło wedle ortografijej pana Kochanowskiego tak idzie: A á à ą b b' c ć cz d dz dź dż é è ę f g h ch i j k l ł m m' n ń o ó p p' q r rz s ś sz t u v w w' x y z ź ż". Ten zestaw umożliwia zapisanie słów w dialektach języka polskiego[potrzebne źródło] i dokładniejszą transliterację starych zapisów.
[edytuj] Dwuznaki
DZ, DŹ, DŻ, mają wymowę zbliżoną do par głosek D+Z, D+Ź, D+Ż, więc nie w pełni są dwuznakami. Znak I zmiękcza niektóre z poprzedzających spółgłosek lub grup spółgłoskowych. Przed samogłoską zazwyczaj nie jest czytany i służy wyłącznie do zapisu zmiękczenia.
[edytuj] Częstość występowania liter
Poniżej zaprezentowano procentowy udział liter w próbce 2. wydania Korpusu IPI PAN liczącej ponad 30 milionów segmentów (około 25 milionów słów ortograficznych).
| a | ą | b | c | ć | d | e |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 8,91% | 0,99% | 1,47% | 3,96% | 0,40% | 3,25% | 7,66% |
| ę | f | g | h | i | j | k |
| 1,11% | 0,30% | 1,42% | 1,08% | 8,21% | 2,28% | 3,51% |
| l | ł | m | n | ń | o | ó |
| 2,10% | 1,82% | 2,80% | 5,52% | 0,20% | 7,75% | 0,85% |
| p | q | r | s | ś | t | u |
| 3,13% | 0,14% | 4,69% | 4,32% | 0,66% | 3,98% | 2,50% |
| v | w | x | y | z | ź | ż |
| 0,04% | 4,65% | 0,02% | 3,76% | 5,64% | 0,06% | 0,83% |
Najczęściej występującą literą jest a (8,91%). Występuje 445,5 razy tyle, co najrzadsza x (0,02%).
[edytuj] Zobacz też
A • Ą • B • C • Ć • D • E • Ę • F • G • H • I • J • K • L • Ł • M • N • Ń • O • Ó • P • R • S • Ś • T • U • W • Y • Z • Ź • Ż
Alfabetyczne: Arabskie • Aramejskie • Braille'a • Cirth • Cyrylica • Dewanagari • Etiopskie • Fenickie • Głagolica • Gockie • Greckie • Gruzińskie • Hebrajskie • Łacińskie • Ormiańskie • Rowasz • Runiczne • Tengwar • Tifinagh
Sylabowe: Bopomofo • Czirokeskie • Dewanagari • Gurmukhi • Hangyl • Hiragana • Kanadyjskie • Katakana • Laotańskie • Sojombo • Tajskie • Tamilskie • Tybetańskie
Obrazkowe: Hieroglify • Pismo pierwotne
Chińskie: Pismo chińskie (tradycyjne i uproszczone) • Hancha • Kanji
Zobacz też: Alfabet • Systemy pisma CJK • Alfabet flagowy • Alfabet Morse'a
