Brodnica

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta Brodnica. Zobacz też: Brodnica (wieś w województwie wielkopolskim).

Współrzędne: 53°15' N 19°24' E53.25 19.4 (Brodnica)

Brodnica

Gmina
- rodzaj

Brodnica
miejska

Prawa miejskie

1298

Burmistrz

Wacław Bronisław Derlicki

Powierzchnia

23,15 km²

Położenie

53° 15' N
19° 24' E

Liczba mieszkańców (2007)
- liczba ludności
- gęstość

32 588
1189 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

87-300 do 87-302

Tablice rejestracyjne

CBR

Położenie na mapie Polski

Brodnica

TERC10
(TERYT)

6040602011

Miasta partnerskie

Strasburg

Brørup

Kedainiai

Kristinehamn

Urząd miejski³

ul. Kamionka 23
87-300 Brodnica
tel. 56 493-03-05; faks 56 498-26-26
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Kościół św. Katarzyny

Szczyt kościoła św. Katarzyny

Ratusz w Brodnicy

Duży Rynek w Brodnicy

Ratusz widoczny z wieży zamkowej

Kościół św. Katarzyny widoczny z wieży zamkowej

Herby miast partnerskich

Wieża ciśnień z 1905

Brodnica (niem. Strasburg) to miasto i gmina w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim obecnie położone po obu stronach rzeki Drwęcy. Historyczne centrum miasta leży na prawym (zachodnim) brzegu rzeki, w ziemi chełmińskiej. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa toruńskiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 32 589 mieszkańców.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2006⁶, Brodnica ma obszar 23,15 km², w tym:

użytki rolne: 38%
użytki leśne: 8%

Miasto stanowi 2,2% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	32 588	100	17 449	52,3	15 139	47,7
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1205,1		630,6		574,5

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1336,06 zł.

[edytuj] Historia

Pierwszy zapis dotyczący spalenia grodu Straisberg przez Jaćwingów odnotowany został w kronice Piotra z Dusburga w 1263 r. Drugi zapis o ataku Litwinów na osadę Brodnicę pochodzi z 1298 r. Zdaniem historyków pierwsza wzmianka dotyczy raczej strażnicy zakonnej nad jeziorem Strażym a drugi umocnień w rejonie Żmijewa, zatem niekoniecznie muszą odnosić się do osad na terenie dzisiejszego miasta. Ziemie na lewym brzegu Drwęcy, ziemia michałowska, stała się własnością zakonu krzyżackiego w 1303 r. (książę kujawski Leszek oddał ziemie michałowskie Krzyżakom w zastaw za uzyskaną pożyczkę, Krzyżacy ostatecznie wykupili je od książąt kujawskich w 1317). Budowa zamku w Brodnicy rozpoczęła się w 1305 r.

Prawa miejskie Brodnica uzyskała na prawach chełmińskich. Pierwszy zapis dotyczący miasta Brodnicy pochodzi z 1298 r., pod datą 29 IX 1298 r. kronikarz Krzyżacki Piotr z Dusburga zanotował, iż oddział 140 Litwinów zaatakował osadę Brodnica. Natomiast pierwsza wzmianka dotycząca budowy kościoła św. Katarzyny pochodzi z 1310 r. Po raz pierwszy jako "civitas" - a więc miasto, lokowane na prawie niemieckim - Brodnica była wzmiankowana w 1317 r. W 1320 r. rozpoczęto budowę podwójnego pasa murów otaczających miasto, realizacja ich została zakończona wraz z budową głównych bram miejskich: Mazurskiej i Chełmińskiej (zwanej również Kamienną), w 1370 r. Najprawdopodobniej w roku 1305 rozpoczęto budowę zamku krzyżackiego, pierwszą fazę budowy zamku zakończono około 1339 r. W 1415 r. budowniczy Mikołaj Fellenstein dokonał przebudowy fortyfikacji zamku. Początkowo władzę w mieście sprawował wójt. Około 1343 r. powołana została rada miejska wraz z burmistrzem. Rozwój miasta był pomyślny. W 1380 zbudowano szpital i kościół św. Ducha w pobliżu bramy Grudziądzkiej, a pod koniec wieku ratusz, częściowo rozebrany w 1868, którego pozostałości przy trójkątnym rynku zachowały się do dzisiaj. Miasto zostało zniszczone podczas pożarów w 1553 i 1661 r. Od roku 1772 Brodnica leżała w granicach Prus, w latach 1806-1815 należała do Księstwa Warszawskiego, następnie znów do Prus i (od 1817) Prus Zachodnich. Do Polski powróciła po okresie zaborów w 1920 r. na mocy traktatu wersalskiego.

[edytuj] Religia

cztery parafie rzymskokatolickie: Niepokalanego Poczęcia NMP (przy klasztorze franciszkańskim - sanktuarium św. Antoniego), MB Fatimskiej, Jezusa Miłosiernego i św. Katarzyny,
dwa zbory Świadków Jehowy. Miejscem ich spotkań jest Sala Królestwa na ulicy Wczasowej 2 b.

[edytuj] Zabytki

gotycki kościół św. Katarzyny budowany od ok. 1285, budowa prezbiterium ukończona w 1320, do ok. 1370 budowa korpusu nawowego i zasklepienie wnętrza; z zewnątrz wyróżnia się bogato opracowany architektonicznie wschodni szczyt prezbiterium; wewnątrz przy filarach drewniane figury 12 apostołów, wyposażenie wnętrza głównie barokowe i późnobarokowe, poza tym kilka gotyckich rzeźb (głowa św. Jana Chrzciciela na misie, grupy Ukrzyżowania)
ruiny zamku krzyżackiego z 1-2 ćwierci XIV w., rozbudowywanego w 4 ćw. XIV w. i 1415 i rozbieranego od 1785 do 1842 r.; zachowała się wysoka ośmioboczna wieża i dolne partie murów
fragment ratusza z końca XIV w.
na przedzamczu pałac Anny Wazówny z ok. 1565, przebudowywany w XVII w.
fragmenty średniowiecznych murów miejskich z XIV i XV w., w tym Brama Chełmińska i wieża Bramy Mazurskiej
spichlerze barokowe z XVII w.
barokowy zespół poreformacki: kościół NMP z lat 1752-61 i klasztor
dawny kościół ewangelicki z lat 1827-30, wg proj. S. Hebanowski (obecnie tzw kościół szkolny)
rynek o nietypowym, zbliżonym do trójkąta kształcie jako osobliwość układu przestrzennego Brodnicy
wieża ciśnień z roku 1905, w 2006 częściowo rozebrana
dewastowana na bieżąco linia wąskotorowa do Ostrowitego

[edytuj] Gospodarka

Największym obiektem przemysłowym na terenie Brodnicy są Zakłady Sprzętu Motoryzacyjnego Polmo, produkujące tłumiki i filtry do samochodów. Przemysł spożywczy reprezentuje Fabryka Żelatyny, zakłady mięsne Polmeat(w stanie upadłości), mleczarnia Bromilk, Vobro i młyn. Miasto jest także ośrodkiem przemysłu odzieżowego - działają tu takie firmy jak Henri Llyod, Spin i Merkury. Rozwija się przemysł drzewny, meblarski (Cimir Poland) i papierniczy (Wytwórnia Opakowań Kartonowych, Samindruk), znajdują się tu firmy takie jak Saminex, Bella. W mieście jest również firma z branży spożywczej DLS. Znajdują się również zakłady branży tworzyw sztucznych, materiałów opatrunkowych i przemysłu maszynowego.

[edytuj] Komunikacja

Przez Brodnicę przebiega droga krajowa:

15 (Olsztyn)-Ostróda-Brodnica-Toruń-Gniezno-Krotoszyn-Trzebnica-(Wrocław).

Miasto ma również połączenia drogowe z Rypinem, Jabłonowem Pomorskim i Lidzbarkiem. Kursują pociągi do Grudziądza, Działdowa, Jabłonowa Pomorskiego, Bydgoszczy i Laskowic Pomorskich oraz Warszawy i Krakowa.

[edytuj] Edukacja

Wydział zamiejscowy Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi
Szkoła Podstawowa nr 7
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza
Szkoła Podstawowa nr 2
Szkoła Podstawowa nr 4 im. 700-lecia Brodnicy
Zespół Szkół nr 1 im. Karola Wojtyły - Jana Pawła II
Gimnazjum nr 1
Gimnazjum nr 2
I Liceum Ogólnokształcące im. Filomatów Ziemi Michałowskiej
III Liceum Ogólnokształcące
Zespół Szkół Zawodowych
Zespół Szkół Rolniczych
Liceum Ekonomiczne
Liceum Handlowe
Liceum Profilowane
Technikum Informatyczne
Technikum Budowlane
Technikum Mechaniczne
Technikum Logistyczne
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego
Społeczna Szkoła Podstawowa
Społeczne Gimnazjum