Buddyzm w Chinach - kalendarium

Z Wikipedii

[edytuj] Wstęp

Cywilizacje Indii i Chin spotykały się w Azji Środkowej. Tak więc buddyzm rozszerzył się do Chin z Kaszmiru , przechodząc przez Afganistan dobrze znanymi traktami handlowymi. Z doliny Gangesu droga biegła na północny zachód do Srinagaru, następnie do Leh w Ladakhu i stamtąd przez przełęcze Karakorum do Jarkandu na granicy pustyni Takla Makan. Z Takla Makan trakty biegły na południe i północ, łączyły Kaszgar na zachodzie i Dunhuang na wschodzie. Jarkand jak i Chotan znajdowały się przy szlaku południowym a Kucza i Turfan - przy północnym. Wszystkie te miejsca były głównymi punktami na tej części szlaku jedwabnego, który rozpoczynał się w stolicy ówczesnych Chin Chang'anie (obecnie Xi'an), biegł na zachód, aby dotrzeć do śródziemnomorskich portów w Antiochii i Tyrze.

W czasie wypraw Aleksandra Wielkiego na północno-zachodnie tereny Indii (4 w.p.n.e) ustanowiono greckie królestwo w Baktrii (dziś jest to północna część Afganistanu) i Grecy systematycznie najeżdżali dolinę Gangesu. Ostatni z tych indo-greckich monarchów Menandros (ind. Milinda) został buddyjskim mnichem i zmarł jako arhat. Stąd właśnie wywodzą się pierwsze wyobrażenia Buddy (Gandhāra - dziś Afganistan, Pakistan, Kaszmir)) . W ciągu 2 i 1 w.p.n.e Grecy zostali z tych terenów wyparci i od 1 w.p.n.e rozwija się tu imperium Kuszanów, którego centrum znajdowało się w Baktrii ale zajmowało tereny całych północnych Indii i zachodniej Azji Środkowej.

Kuszanowie byli gorliwymi buddystami i do dziś mamy pozostałości po nich w postaci buddyjskich stup. Oni i cała arystokracja kuszańska patronowali dalszemu szerzeniu się buddyzmu. Buddyzm nie szerzył się przez misjonarzy, ale przez podróżujących świeckich ludzi, szczególnie kupców. Rozszerzanie się buddyzmu niosło ze sobą cywilizację oraz miało wielki uspokajający efekt na tych terenach. W tym samym czasie Chiny rządzone były przez tzw. Późną Dynastię Han( 25-220 n.e). Tereny obejmowały większość Chin i wschodni kraniec szlaku jedwabnego. Tak więc kultura chińska i indyjska były ze sobą w bezpośrednim kontakcie a dzięki bogatym sino-indyjskim centrom kupieckim buddyzm rozszerzał się na Chiny.

Po upadku Kuszanów odseparowane ośrodki takie jak Chotan i Kaszgar, stały się niezależnymi państwami, gdzie przez kilkaset lat buddyzm jednoczył ideologicznie cywilizacje irańską, indyjską i chińską.

Jak wiemy, Chińczycy (zwłaszcza konfucjaniści) byli ksenofobami i wszystko to, co docierało do Chin z zachodu, spotykało się z krytyką i potępieniem. Szczególnie było to widoczne w stosunku do obcych religii.^[1]

[edytuj] Kalendarium

3 w.p.n.e. Prawdopodobnie pierwsze kontakty z buddyzmem indyjskim za panowania pierwszego cesarza dynastii Qin Shi Huangdi (pan. od 221 roku p.n.e.). Buddyjskie misje króla Aśoki mogły dotrzeć do Chin. Zongbing (375-443) w swoim dziele Mingfo lun twierdzi, że w tym okresie odkryto buddyjskie stupy z reliktami buddyjskimi w rejonach Shandong i Shansi. W innej pracy Lidai sanbao ji autorstwa Feia Changfanga z 597 r. znajduje się informacja, iż grupa mnichów buddyjskich dotarła do Chin i została uwięziona.^[2]

Inne źródła mówią o wprowadzeniu buddyzmu w czasach potężnego władcy, cesarza Wu, który panował w latach 140-87 przed n.e. Jego wysłannik Zhangqian odbył podróż na zachód i powrócił do Chin w 126 roku p.n.e. Przyniósł informacje o Indiach, Partii i Cesarstwie Rzymskim. W Historii Wei z ok. 520 r. (autorem był Weishou) w rozdziale Traktat o buddyzmie i daoizmie jest informacja, że w wyniku misji Zhangqiana usłyszano po raz pierwszy o naukach Buddy^[3]. Jednak pierwsze informacje o jego misji w historycznych dziełach Sima Qiana (145?-90? p.n.e.) i Bangu (32-92) nie zawierają informacji o buddyzmie.

Jednak nawet jeśli jakiekolwiek misje buddyjskie dotarły w tym czasie do Chin, to buddyzm nie miał żadnych szans na rozprzestrzenienie się. Cesarze (a na pewno Huangdi) byli Legalistami, pragnęli biurokratycznego państwa i mieli ksenofobiczne zastawienie do wszystkiego z zewnątrz. W myśli tych idei Hunagdi wydaje w 213 r.p.n.e. słynny edykt Palenie ksiąg, co o dziwo dotknęło nawet konfucjanistów.

ok. 65 r.n.e. Kaśyapa Matanga i Dharmaratna - pierwsi misjonarze indyjscy głoszą w Chinach nauki Buddy i przynoszą Sutrę w 42 częściach cesarzowi Mingowi z późnej dynastii Han.^[4]. Zakładają także pierwszy klasztor (chin. si) w Luoyang - Baima. Pierwsze szkoły buddyjskie związane z hinayāną okazują się krótkotrwałe: abhidharmakośa, satyasiddhi i vinaya (chin. lu-zong). Obok Luoyangu ośrodkiem buddyzmu staje się Changan, zwłaszcza na skutek działalności Dharmarakszy w 3 w. Innym miejscem roszczącym sobie prawo pierwszeństwa jest Pengcheng, w którym w latach 52-71 rządził brat cesarza Minga. Tam też podobno miał się znajdować najstarszy klasztor buddyjski w Chinach.

148-168. Działalność translatorska i misyjna An Shigao (hinayāna).

168-188. Działalność translatorska i misyjna Lokakşemy (mahāyāna).

250. Pierwsze regularne ceremonie wyświęcania Chińczyków na mnichów w klasztorze w Luoyang.

312-385. Daoan - propagator kultu Maiteryi.

317. Do tego roku przetłumaczono na język chiński ponad 1150 sutr.

334-416. Huiyuan - założyciel szkoły jingtu (Czystej Krainy)

340-420(?). Faxian - podróże-pielgrzymki do Indii.

374. Daoan tworzy pierwszy katalog chińskiej Tripitaki Zongli jing jing mi-lu.

4 w. Do 4 wieku w rejonie Luoyang i Changan jest 180 buddyjskich klasztorów i świątyń oraz 3,700 mnichów. Pod koniec 4 wieku tylko w państwie Wschodniej Dynastii Zin było już 1786 klasztorów i świątyń oraz 24,000 mnichów.

402, wrzesień. Huiyuan wraz ze 123 buddystami ślubują przed wyobrażeniem Amitāyusa-Amitābhy na górze Lu. Początek amidyzmu i szkoły czystej krainy w Chinach.

402-413. Działalność Kumarajīvy, kuczańskiego buddysty, który wprowadził do Chin nauki mādhyamiki i zorganizował biuro 800 tłumaczy.

446. Pierwsza fala prześladowań buddyzmu w Chinach przez konfucjanistów i daoistów.

470-543(?). Działalność Bodhidharmy, który zakłada szkołę umysłu Buddy (foxing-zong), nazwaną później chan.

499-569. Paramārtha. Tłumacz pism buddyjskich na język chiński. W 563 r. wprowadził do Chin szkołę sarvāstivida (jushe-zong)

502-549. Panowanie cesarza Wu z dynastii Liang na południu. Buddyzm staje się religią państwową.

517. Wydanie Tripitaki

531-597. Zhizhe Dashi - założyciel szkoły tiantai.

533. Drugie wydanie Tripitaki.

549-623. Zhizang - założyciel szkoły sanlun (Trzech Traktatów) czyli mādhyamiki.

6 w. Pod koniec tego wieku było w Chinach ok. 43,000 klasztorów i ponad 3 miliony mnichów i nowicjuszy.

556-640. Dushun - założyciel szkoły huayan (Avatamsaki) i I Patriarcha tej tradycji.

574. Kolejne większe prześladowanie buddyzmu.

594-657. Niutou Farong. Pierwszy rozłam w szkole chan.

595-667. Daoxuan - odnowiciel-założyciel szkoły lu-zong (vinaya).

600-664. Xuanzang - wielki podróżnik, historyk i tłumacz. Założyciel szkoły weishi (yogacary)

618-907. Dynastia Tang. Złoty wiek chanu.

638-713. Huineng - szósty i ostatni oficjalny Patriarcha chińskiego chan. Ostateczne ukształtowanie podstaw doktryny chan. Podział na szkołę południową i szkołę północną.

719-732. Działalność Subhākarasimhy, założyciela szkoły tantrycznej chenyan.

720-814. Baizhang Huaihai - założyciel pierwszego klasztoru chan z odrębnymi regułami i przepisami. Powstanie szkoły chan.

771-853. Guishan Lingyu - współzałożyciel jednego z pięciu domów chan - szkoły guiyang.

...-867. Linji Yixuan - założyciel kolejnego z pięciu domów chan - szkoły linji.

807-869. Dongshan Liangjie i Caoshan Benji (840-901) - założyciele jednego z pięciu domów chan - szkoły caodong.

842-845. Wielkie prześladowania buddyzmu w Chinach. Zniszczenie 45,000 klasztorów i świątyń. Ok. 3 miliony mnichów i mniszek administracyjnie zostaje zmuszonych do zostania ludźmi świeckimi. Nikt nie stracił życia.

862-949. Yunmen Wenyan - założyciel szkoły chan yunmen, jednej z pięciu domów chan.

885-958. Fayan Wenyi - założyciel ostaniego z pięciu domów chan - szkoły fayan.

971. Podstawowe wydanie Tripitaki w 5048 tomach w ciągu 12 lat.

992-1049. Yangqi Fanghui - założyciel szkoły chan yangqi.

1002-1069. Huanglong Huinan - założyciel szkoły chan huanglong.

1221. Liczba mnichów wynosi ok. 400,000, ale w 50 lat później zmaleje do 250,000. Istnieje ok. 40,000 klasztorów i świątyń.

1535-1615. Zhunhong Lianzhi (Yunxi) - próby odnowienia buddyzmu przez syntezę chan i jingtu.

1655-1675. Kuncan Shiqi - wybitny malarz-mnich, który powraca do najlepszych tradycji malarstwa chan.

1840-1959. Xuyun - niestrudzona działalność współczesnego mistrza chan.

1889-1947. Taisu - wybitny odnowiciel buddyzmu w Chinach.

Przypisy