Edward Szczepanik

Z Wikipedii

Edward Franciszek Szczepanik 1915-2005

Premier Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie
Okres urzędowania	od 8 kwietnia 1986 do 22 grudnia 1990
Poprzednik	Kazimierz Sabbat
Następca	rząd na uchodźstwie zakończył działalność

Edward Franciszek Szczepanik (ur. 22 sierpnia 1915 w Suwałkach, zm. 11 października 2005 w Worcestershire), ekonomista i premier Rządu Polskiego na uchodźstwie w latach 1986-1990.

[edytuj] Biografia

Edward Franciszek Szczepanik urodził się 22 sierpnia 1915 w Suwałkach, podczas gdy kraj był częścią imperialnej Rosji pod okupacją niemiecką.

[edytuj] Lata młodości

E.F.Szczepanik uczęszczał do szkoły średniej w Suwałkach, a następnie w Warszawie do Szkoły Głównej Handlowej (SGH), którą ukończył w 1936 roku uzyskując tytuł magistra na Wydziale Ekonomii Politycznej pod kierunkiem profesora Edward Lipińskiego. W czasie pełnienia zasadniczej służby wojskowej stacjonował w Oficerskiej Szkole Artylerii 29 Pułku Artylerii Lekkiej. Po odbyciu służby wojskowej, uzyskał stypendium naukowe Londyńskiej Szkoły Ekonomicznej (LSE) na studia pod kierunkiem profesorów Lionel Robbins, Friedrich Hayek i Paul Narcyz Rosenstein-Rodan. Po powrocie ze stypendium został asystentem na Wydziale Ekonomii Politycznej SGH. Po przerwie spowodowanej wojną, kontynuował edukację uzyskując tytuł magistra nauk ekonomicznych na LSE w 1953 r., a następnie tytuł doktorancki w 1956 r.

[edytuj] II wojna światowa

Podczas Inwazji na Polskę, Szczepanik był internowany na Litwie, a później pojmany przez władze radzieckie. W okresie od 1940 do 1942 r. był więźniem sowieckich łagrów w obozie w Kozielsku i na Półwyspie Kolskim. Po uwolnieniu w następstwie wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej i podpisaniu paktu Sikorski-Majski, trafił do II Korpusu WP gen. Władysława Andersa. Jako oficer (a następnie major) Wojska Polskiego, służył w Piątym Pułku Artylerii Polskiej biorąc udział w bitwach o Monte Cassino, Anconę i Bolonię. Był jednym z pierwszych żołnierzy Wojsk Alianckich wkraczających do Bolonii. Służył także jako oficer łącznikowy w Drużynie Szkoleniowej Artylerii Królewskiej dowodzonej przez pułkownika R.R. Hoare. W 1945 r. został odznaczony Krzyżem Walecznych, a w roku następnym Włoskim Krzyżem Zasługi od Króla Włoch, jak również kilkoma innymi odznaczeniami polskimi i brytyjskimi.

[edytuj] Rodzina

Edward Szczepanik poślubił Hannę Marię Janikowską 29 czerwca 1946 w Rzymie. Mieli czworo dzieci Barbarę, Tadeusza, Zofię i Tomasza, wszyscy urodzeni w Londynie.

[edytuj] Kariera zawodowa

Kariera Szczepanika jako ekonomisty objęła wiele placówek oświatowych, wliczając w to stanowiska:

wykładowca pomocniczy – w Warszawskiej Szkole Głównej Handlowej, (1938-1939)
profesor pomocniczy – na Uniwersytecie Polskim w Londynie, (1947-1953)
starszego wykładowca – na Uniwersytecie w Hongkongu (1953-1961)
doradca – w grupie doradczej Uniwersytetu w Harvardzie w Karachi, Pakistan (1961-1963)
starszy pracownika badawczego – na Uniwersytecie Sussex w Anglii (1978-1981)
profesor ekonomii – Polski Uniwersytet na Obczyźnie (PUNO) w Londynie (1981-2005)

Poza tym, E.F. Szczepanik udzielał konsultacji dla następujących organizacji:

Wysokiego Komisarza dla Uchodźców Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNHCR-United Nations High Commission for Refugees), Hongkong (1954)
Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych na Azję i Daleki Wschód ((UN-ECAFE – United Nations Economic Commission for Asia and the Far East), Bangkok, Tajlandia (1956)
Międzynarodowej Organizacji Kawy (ICO – International Coffee Organisation), Londyn (1975)

ONZ – jako pierwszy doradca do spraw Hongkongu od 1954 do 1955 r.

Organizacji do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w okresie od 1963 do 1977 r.

[edytuj] Polityka Polska

Szczepanik był założycielem i Prezesem polskiego Instytut Badań Zagadnień Krajowych w Londynie od 1951 do 1953 r. i od 1983 do 1986 r. W okresie od 1963 do 1977 r. pełnił również funkcję polskiego przedstawiciela do Stolicy Apostolskiej w Rzymie – jednej z dwóch funkcji sprawowanych dla Polskiego Rządu na uchodźstwie. Był także członkiem Zarządu Rady Porozumiewawczej Badań nad Polonią i Prezesem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (PTNO) w Londynie. W 1981 r. został Ministrem Spraw Wewnętrznych Polskiego Rządu na uchodźstwie. 7 kwietnia 1986 r. został wybrany następcą Kazimierza Sabbata na stanowisko Premiera Rządu. Po śmierci K.Sabbata, jego następca Ryszard Kaczorowski jako Prezydent Polski na uchodźstwie poprosił E.F.Szczepanika o kontynuację sprawowania tej funkcji ministerialnej, która wygasła w 1990 r. Także w tym czasie, Gabinet Szczepanika doradził Prezydentowi R.Kaczorowskiemu przyjęcie zaproszenia Marszałka Senatu Polski i przekazanie w Warszawie Flagi oraz innych Insygniów rządowych Lechowi Wałęsie, jako "Prezydentowi Republiki wybranemu przez polski naród w wolnych wyborach powszechnych".

[edytuj] Odznaczenia i wyróżnienia

E.F.Szczepanik był wybrany w 1981 r. Rycerzem Orderu Polonia Restituta przez Rząd Polski na uchodźstwie. W 1982 r. uzyskał tytuł honorowego obywatela swojego rodzinnego miasta Suwałk. W 1985 r. w Londynie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej odznaczył go Krzyżem Komandorskim, do którego w 1989 r. została dodana Szarfa. W 1995 r. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie przyznała mu tytuł doktora honoris causa. W 1996 r. E.F.Szczepanik otrzymał od Starosty Powiatu Suwałki Medal za Zasługi dla Powiatu Suwalskiego, a od Ministra Kultury, Medal za Zasługi dla Kultury Polskiej.

E.F.Szczepanik zmarł 11 października 2005 w Worcestershire. Jego popioły zostały złożone na cmentarzu w jego rodzinnym mieście Suwałkach.

[edytuj] Publikacje

1938 Zagadnienia neutralnego pieniądza. (Warszawa, 1938) SGH
1953 Zarys polityki dobrobytu gospodarczego. (Londyn, 1953)
1954 A study in the economic problems of central & eastern Europe (Seria wykładów o problemach ekonomicznych Europy Wschodniej i Centralnej). Lectures. (Londyn, 1954)
1955 co-author (we współpracy z) MA, Ronald A., The National Income of Hong Kong, 1947-1950 (Dochód Narodowy Hongkongu). (Hong Kong University Press: Hongkong, 1955)
1956 The Cost of Living in Hong Kong (Koszty utrzymania w Hongkongu). (Hong Kong University Press: Hongkong, 1956)
1958 The Economic Growth of Hong Kong (with special reference to the post-war industrialisation). (Wzrost ekonomiczny Hongkongu) (University of London / Oxford University Press: Londyn, 1958) c.f. /Britannica
1960 Edytor, The Economic Role of Middlemen and Co-operatives in Indo-Pacific Fisheries. ( Funkcja gospodarcza pośredników i spółdzielczości w rybołówstwie basenu Oceanu Spokojnego i Indyjskiego ) (Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rzym, 1960)
1962 Editor, Economic and social problems of the Far East: Symposium: Golden jubilee congress: Papers and discussions. (Zagadnienia ekonomiczne i socjalne Dalekiego Wschodu: Sympozjum: Kongres Złotego Jubileuszu: Wykłady i Dyskusje) (Hong Kong University Press, 1962)
1965 National accounting as a tool of economic planning. (Rachunkowość jako narzędzie planowania gospodarczego). (Wykłady). (Mouton & Co.: Haga, 1965)
1976 Agricultural policies at different levels of development. (Polityka rolna na różnych etapach rozwoju) (Rzym, 1976)
1979 Kształtowanie się poglądów polskiego ruchu oporu na politykę gospodarczą. (London, 1979) SGH
1985 we współpracy z Duchêne, François, New limits on European agriculture: politics and the Common Agricultural Policy. (Nowe ograniczenia dla rolnictwa europejskiego: polityka a wspólna polityka rolna) (Totowa: Rowman & Allanheld / Croom Helm, London, 1985.) ISBN 0-8476-7375-8 (U.S.) / ISBN 0-7099-0858-X (UK) c.f. Duchêne
1985 Edytor, Napaść sowiecka i okupacja polskich ziem wschodnich, wrzesień 1939 : praca zbiorowa pod auspicjami. (Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn, 1985) ISBN 0-85065-165-4 / (Warsaw: Mie̢dzyzakładowa Struktura "Solidarności" V, 1985)
1986 Edytor, Kongres Kultury Polskiej Ojczyzna w sercach: pokłosie kongresowe: prace Kongresu Kultury Polskiej: tom 1 (Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyżnie, Londyn, 1986) ISBN 1-870027-06-X
2003 Edytor, The Polish Cultural And Scientific Heritage at the Dawn of the Third Millennium (Polskie Dziedzictwo Kulturalne i Naukowe na Progu Trzeciego Tysiąclecia) (Polish Society of Arts and Sciences Abroad/ Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, 240 King Street, London, W6 ORF, 2003)