Eugeniusz Kaszyński
Z Wikipedii
Eugeniusz Giedymin Kaszyński (ur. 22 sierpnia 1909 w Łodzi, zm. 24 marca 1976 w Londynie) – oficer rezerwy Wojska Polskiego (podporucznik), cichociemny, zastępca dowódcy i dowódca Świętokrzyskich Zgrupowań AK, dowódca I batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów AK, ps. "Zygmunt", "Nurt".
Spis treści |
[edytuj] Młodość i udział w kampanii wrześniowej
W 1931 r. zdał maturę. Następnie wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 2 w Biedrusku pod Poznaniem, którą ukończył we wrześniu 1932 r. Otrzymał przydział do 31 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich w Łodzi. 1 stycznia 1935 r. dostał awans do stopnia podporucznika. W 1937 r. został członkiem Związku Strzeleckiego. Był instruktorem Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego. 1 kwietnia 1938 r. został ponownie powołany do wojska jako oficer kontraktowy w 49 Pułku Piechoty Strzelców Huculskich w Kołomyi. Wkrótce został komendantem hufca PW i WF w Horodence. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r. w ramach Batalionu Obrony Narodowej "Stryj" w Grupie Operacyjnej "Stryj" pod dowództwem gen. Stefana Dembińskiego.
[edytuj] Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
Po przejściu granicy polsko-węgierskiej 19 września 1939 r., został internowany w obozie na Węgrzech. Już jesienią przedostał się do Francji, gdzie przydzielono go do 8 Pułku Piechoty w 3 Dywizji Piechoty. W jej składzie walczył w czerwcu 1940 r. w kampanii francuskiej. Po kapitulacji Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Tam wstąpił do 4 Brygady Kadrowej Strzelców, a następnie 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem płk. Stanisława Sosabowskiego. Po przejściu kursu spadochronowego został instruktorem w ośrodku spadochronowym w Ringway koło Manchesteru, gdzie szkolono cichociemnych. W końcu sam się zgłosił na cichociemnego i przeszedł wszystkie wymagane kursy przygotowawcze. 24 sierpnia 1942 r. zaprzysiężono go na rotę przysięgi Armii Krajowej.
[edytuj] Konspiracja w Górach Świętokrzyskich
W nocy z 1 na 2 października 1942 r. został zrzucony do Polski w ramach operacji "Chisel". Do końca listopada przebywał w Warszawie, gdzie otrzymał przydział do Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. Od 1 grudnia 1942 r. do kwietnia 1943 r. pełnił funkcję oficera technicznego Związku Odwetu i jednocześnie inspektora dywersji Kedywu Komendy Okręgu. Był wówczas odpowiedzialny za organizowanie patroli dywersyjnych na szlakach komunikacyjnych i szkolenie żołnierzy. Po przybyciu Jana Piwnika ps. "Ponury", który miał zadanie sformowania oddziału partyzanckiego, został jego zastępcą oraz komendantem Zgrupowania nr 1 w ramach Świętokrzyskich Zgrupowań AK (latem 1943 r.). Jego oddział, liczący ok. 215 ludzi, składał się z trzech plutonów: ppor. E. Domoradzkiego ps. "Grot", chor. T. Wagi ps. "Szort" i wachm. T. Wójcika ps. "Tarzan". Baza operacyjna znajdowała się na wzgórzu Wykus, a teren działania obejmował obszar Gór Świętokrzyskich w rejonie Łysicy i Samsonowa. Po pierwszej obławie niemieckiej na partyzantów 28 października oddział E. Kaszyńskiego przeniósł się w okolice Pasma Jeleniowskiego. W zimie w okresie rozformowania Zgrupowań, dowodził skadrowanym oddziałem i pełnił pieczę nad czasowo zdemobilizowanymi żołnierzami. Po odejściu J. Piwnika z powodu zatargu z Komendą Okręgu objął 2 stycznia 1944 r. dowództwo nad całością Zgrupowań Świętokrzyskich AK. Z jego rozkazu został wówczas zlikwidowany bardzo groźny agent niemiecki ppor. Jerzy Wojnowski ps. "Motor", oficer Zgrupowań. Na początku 1944 r. Zgrupowania zostały rozformowane.
[edytuj] Akcja Burza i końcowy okres konspiracji
W celu przygotowań do przeprowadzenia akcji "Burza" na bazie Zgrupowań Świętokrzyskich AK został utworzony 2 Pułk Piechoty Legionów AK. E. Kaszyński objął dowództwo jego I batalionu. Na jego czele przeszedł cały szlak bojowy Pułku od Ostrowca Świętokrzyskiego poprzez Staszów, Opatów, Dziebałtów aż po okolice Przysuchy, gdzie przeprowadzono koncentrację oddziałów AK z obszaru Okręgu Radomsko-Kieleckiego w celu marszu na pomoc powstaniu warszawskiemu. W tym czasie otrzymał awans do stopnia kapitana, zostając dowódcą całego 2 Pułku Piechoty Legionów AK. W Świętokrzyskiem patronował także składaniu pistoletów maszynowych własnej produkcji KIS. 8 października 1944 r. na rozkaz Komendy Okręgu musiał częściowo rozformować swój Pułk. Od tej pory przebywał w rejonie Oleszna ze skadrowanym Pułkiem. 29-30 października odparł w okolicach wsi Chotów atak niemieckiej obławy. Jednakże zmuszony został do odwrotu i ciągłego kluczenia przed Niemcami, co trwało do końca zimowej demobilizacji. 18 stycznia 1945 r. awansowany został do stopnia majora. Wkroczenie na Kielecczyznę Armii Czerwonej uniemożliwiło ponowną mobilizację oddziałów.
[edytuj] Lata powojenne
E. Kaszyński wyjechał do Warszawy, a następnie do Krakowa. Nielegalnie przedostał się przez granicę i poprzez Czechosłowację i Włochy przedostał się w październiku 1945 r. do Wielkiej Brytanii. Zamieszkał w Londynie, gdzie do śmierci ciężko pracował fizycznie lub przebywał w szpitalach. Został jednak nagrodzony za swoje zasługi Orderem Virtuti Militari V klasy, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zmarł w samotności 24 marca 1976 r. Na jego prośbę prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone przy kapliczce na Wykusie.
