Geografia Szydłowca
Z Wikipedii
'Geografia Szydłowca - jest przykładem miasta na którym mieszają się i krzyżują różne formy geograficzne. Szydłowiec leży na pagórkach Wyżyny Kieleckiej u podnuża Równiny Radomskiej, miasto cechuje się różnicami terenów i kilkoma wąwozami. Miejscowość położona jest w województwie mazowieckim, w pobliżu granicy z województwem świętokrzyskim, regionalnie miasto leży w Małopolsce, o czym świadczy gwara i strój ludowy. Pewną część obszaru miasta stanowią lasy, znaczną pola i mokradła, wody stojące. Przez miasto przepływa rzeka Korzeniówka.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
[edytuj] Administracyjne
Szydłowiec położony jest w południowej części województwa mazowieckiego. Jest siedzibą powiatu oraz miejsko-wiejskiej Gminy Szydłowiec. Część obywateli miasta chciałaby przynależeć do województwa świętokrzyskiego do którego miasto przynależało przez długie lata swej historii. Nowy podział administracyjny proponuje rożne rozwiązania w których miasto mogłoby powrócić do swojego pierwotnego regionu - Kielecczyzny.
[edytuj] Geograficzne
Geograficznie miasto leży w leju między Przedgórzem Iłżeckim a Garbem Gielniowskim i Wzgórzami Koneckimi tworząc podnóże Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Jest to subregion zwany ziemią szydłowiecką, zajmujący Garb Gielniowski, Przedgórze Iłżeckie i północną część Puszczy Świętokrzyskiej aż do rzeki Kamiennej.
[edytuj] Historyczne
Historycznie Szydłowiec przynależy do Małopolski, rejonu sandomierskiego w tzw. ziemi radomskiej. Miasto jest stolicą ziemi szydłowieckiej zwanej w swej historii hrabstwem, bądź dobrami szydłowieckimi.
[edytuj] Kościelne
Miasto Szydłowiec położone jest w rzymskokatolickiej diecezji radomskiej która jest częścią metropolii częstochowskiej. Miasto jest siedzibą dekanatu szydłowieckiego. Szydłowiec położony jest na terenie trzech parafii: św. Zygmunta z siedzibą w Szydłowcu, Narodzenia NMP w Szydłówku oraz MB Nieustającej Pomocy w Hucie. Wyznawcy Prawosławia w Szydłowcu przynależą do metropolii Polskiej, diecezji łódzko-poznańskiej, dekanatu krakowskiego, parafii Świętego Mikołaja w Radomiu.
[edytuj] Geologia
[edytuj] Historia geologiczna Szydłowca
Szydłowiec położony jest na styku różnych okresów geologicznych oraz szlaków cofania się lodowców. Geolodzy twierdzą, że na terenach zawartych w granicach miasta w kambrze Szydłowiec znalazł się dosłownie w południowo-centralnej części Laurusji. Na skraju płyty, z której w przyszłości wykształcił się kontynent nazwany Baltiką. Świadczyć o tym mogą zaburzone linie osadów warstw gleb, które ulegały przesuwaniu się wskutek ruchów sejsmologicznych występujących w kambrze w środkowej Laurusji. W późniejszym etapie rozwoju ziemi, tereny miasta znalazły się już w środkowej części przypisywanej przez geologów części kontynentu geograficznej Polsce.
[edytuj] Surowce mineralne
Szydłowiec położony jest na platformie paleozoicznej. Jego okolice uległy najwcześniejszemu z fałdowań górskich - kaledońskich. W jego okolicach swój kres miało zlodowacenie środkowopolskie. Potwierdzają to występujące stożki sandrowe. Występuje tu wiele surowców. W samym mieście występują pokaźne, ale głębokie rudy żelaza. Występuje wapień, margiel, gliny ogniotrwałe i ceramiczne, piaskowiec wielu odmian, od żółtego do czerwonego, ponadto obfite zasoby piasku i żwirów wydobywanych po dziś dzień.
[edytuj] Gleby
Gleby, jak od dawna określano, należą do średniej i niskiej jakości. Są to przeważnie wąskowarswne gleby bielicowe o podłożu kamiennym, piaszczystym i gliniastym. Niewiele jest gleb brunatnych i rędzin mieszanych.
[edytuj] Klimat
Miasto Szydłowiec położone jest w strefie umiarkowanej, kontynentalnej. Średnia temperatura powietrza w styczniu waha się od -4 do -3 °C. zaś w lipcu najczęściej odnotowywaną miarą jest 18°C. Można więc obliczyć średnią temperaturę roczną w mieście, która wynosi ok. 7°C.
W Szydłowcu można dostrzec przejściowość klimatu Polski między wpływem oceanu i kontynentu. Szydłowiec leży w strefie klimatycznej, gdzie dominują czynniki kontynentalne. Toteż roczna, średnia opadów atmosferycznych w mieście waha się między 500, a 400 mm wody. Dość zapuszczona w głąb Polski strefa wpływu klimatu morskiego wpływa na Szydłowiec długim okresem wegetacyjnym roślin (200-210 dni).
[edytuj] Sieć wodna
[edytuj] Wody powierzchniowe
Sieć wodna Szydłowca jest niedostateczna dla prawidłowego funkcjonowania miasta. Chociaż jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku zasoby okolicznych źródeł i rzek w zupełności wystarczały, aby Szydłowiec mógł się rozwijać. Miasto leży w dorzeczu Wisły (Korzeniówka uchodzi do Szabasówki, a ta z kolei do Radomki). Nie tak dawno wąska współcześnie rzeka w mieście była znacznie większych rozmiarów. Oczywiście nie była dłuższa. Źródła w okolicach Woli Korzeniowej rekompensowały straty i niekontrolowany ciek wody tak, że Korzeniówka była znacznie szersza i głębsza (był to m.in. gł. powód pomyłek w pomiarach kartograficznych gdzie Szabasówka z Korzeniówką zamieniły się miejscami na mapie). Powodem zmian wymiarów rzeki jest znaczny jej ubytek po przez uregulowanie brzegów. Bowiem źródła strumienia nie są, w przyrodniczym tego słowa znaczeniu, dostateczne do regulacji ubytków wody w pływie rzecznym. Ponadto poziom wody w strumieniu obniżył się znacznie po wykopaniu Zalewu, który zamulił dno rzeczne. Problem byłby znacznie mniejszy gdyby zalew został wykopany bliżej ujścia rzeki, a nie, jak zrobiono, nieopodal jej źródeł.
[edytuj] Wody mineralne
Szydłowiec jest miastem o licznych źródłach min. w obrębie ulic Źródlanej i Rzecznej gdzie znajduje się kilka źródeł. Kolejne dwa źródła znajdują się na Starej Wsi w obrębie ulic Narutowicza i Górnej. Na Podzamczu znajduje się szereg źródeł które zasilają tamtejsze stawy oraz fosę. Podzamieckie źródła wykorzystywane są do produkcji wody "Szydłowianki" z firmy DAN.
[edytuj] Administracja
[edytuj] Zewnętrzna
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. radomskiego. W latach 1945-1975 do woj. kieleckiego. W czasie okupacji hitlerowskiej (1939-1945) w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie i powiecie radomskim. W latach 1918-1939 w woj. kieleckim i pow. koneckim. W czasie istnienia Kraju Przywiślańskiego i Królestwa Polskiego Szydłowiec znajdował się w guberni radomskiej i powiecie koneckim. W czasach I Rzeczypospolitej Szydłowiec wraz z najbliższą okolicą tworzył Hrabstwo Szydłowieckie przynależące do powiatu radomskiego, który był częścią województwa sandomierskiego.
[edytuj] Osiedla
Zobacz więcej w osobnym artykule: Osiedla Szydłowca.Szydłowiec nie posiada w obecnym czasie oficjalnego podziału administracyjnego. Podane poniżej dzielnice są nazwami zwyczajowymi, nazywane przez ludność okoliczną.
Osiedla Szydłowca
