Harold Alexander

Z Wikipedii

Lord Alexander of Tunis

Data i miejsce urodzenia	10 grudnia 1891 Londyn
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 1969 Slough
17. gubernator generalny Kanady
Okres urzędowania	od 12 kwietnia 1946 do 28 lutego 1952
Poprzednik	Lord Athlone
Następca	Vincent Massey

Harold Rupert Leofric George Alexander, 1. hrabia Alexander of Tunis KG, GCB, GCMG, CSI, DSO (ur. 10 grudnia 1891 w Londynie, zm. 16 czerwca 1969 w Slough), brytyjski arystokrata, wojskowy i polityk, jeden z najsłynniejszych brytyjskich dowódców okresu II wojny światowej, następnie gubernator generalny Kanady i minister obrony Wielkiej Brytanii. Był młodszym synem Jamesa Alexandra, 4. hrabiego Caledon i lady Elisabeth Graham-Toler, córki 3. hrabiego Norbury.

[edytuj] Kariera wojskowa

Wykształcenie odebrał w Harrow School i Royal Military Academy w Sandhurst. W 1911 r. wstąpił do Gwardii Irlandzkiej (Irish Guards). Po wybuchu I wojny światowej batalion Alexandra wszedł w skład Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego (British Expeditionary Force, BEF). Alexander szybko wspinał się po szczeblach wojskowej kariery. Zaczynał jako dowódca plutonu w stopniu porucznika. Później został kolejno podpułkownikiem i brygadierem. Pod koniec wojny dowodził brygadą. Był dwukrotnie ranny. Został odznaczony Military Cross w 1915 r., Distinguished Service Order w 1916 i Legią Honorową w 1918 r.

Po zakończeniu I wojny Alexander brał udział w wojnie domowej na Łotwie, będąc doradcą wojskowym armii wiernej rządowi w Rydze. Dowodził również łotewskimi oddziałami, które wyparły bolszewików z Latgale. Później służył w Turcji i na Gibraltarze. Po powrocenie do Anglii uczęszczał do Staff College w Camberley i Imperial Defence College. W latach 1934-1938 służył w Indiach. Za tą służbę został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Gwiazdy Indii w 1936 r. W tym samym roku był adiutantem króla Edwarda VIII. Dwa lata później został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Łaźni.

W 1937 r. otrzymał awans na stopień generała-majora. Po wybuchu II wojny światowej wstąpił do Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego jako dowódca 1 Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach we Francji i dowodził ewakuacją Korpusu w Dunkierce. Od lipca 1940 r. dowodził obroną południowej Anglii. W 1942 r. został wysłany do Birmy. Nie zdołał zapobiec zdobyciu Rangunu przez Japończyków, ale sprawnie pokierował odwrotem wojsk brytyjskich do Indii. W tym samym roku został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Łaźni i otrzymał stopień generała. Został również mianowany Naczelnym Dowódcą wojsk brytyjskich na Środkowym Wschodzie.

W styczniu 1943 r. uczestniczy w konferencji sprzymierzonych w Casablance, gdzie powierzonu mu dowódzenie 18 Grupą Armii walczącą w Afryce Północnej. Dowodził nią podczas walk w Tunezji. Był również zastępcą głównodowodzącego aliantów w Afryce Północnej, generała Eisenhowera. Dowodził operacją lądowania aliantów na Sycylii w lipcu 1943 r. Później został głównodowodzącym wojsk we Włoszech i marszałkiem polnym, zaś od 1944 r. głównodowodzącym wojsk na obszarze Morza Śródziemnego. Bezpośrednio dowodził również 15 Grupą Armii (podlegał mu min. polski II Korpus gen. Andersa). Po przełamaniu obrony niemieckiej na linii Gustawa Alexander wydał rozkaz marszu na Rzym. Stolica Włoch została zdobyta 4 czerwca, ale ta decyzja Alexandra umożliwiła odwrót większej części wojsk niemieckich i odbudowanie ich linii obrony.

Jednym z podwładnych Alexandra był Bernard Law Montgomery, który określił Alexandra, jako "niezbyt silnego dowódcę, który nie radził sobie z wyższą sztuką wojenną". Montgomery doradził też amerykańskim podwładnym Alexandra, generałowi Clarkowi i generałowi Pattonowi, ignorowanie rozkazów przełożonego z którymi oni się nie zgadzają.

Einsenhower cenił sobie współpracę z Alexandrem i chciał go mieć u swego boku podczas przygotowywań do inwazji na Francję. Winston Churchill nie zgodził się na to i Alexander pozostał na swoim dotychczasowym stanowisku. 29 kwietnia 1945 r. Alexader odebrał kapitulację wojsk niemieckich we Włoszech. Rok później został mianowany wicehrabią Alexander of Tunis (w 1952 r. został hrabią Alexander of Tunis). Otrzymał również Krzyż Wielki Orderu Świętego Michała i Świętego Jerzego oraz został kawalerem Orderu Podwiązki.

[edytuj] Gubernator generalny Kanady

W 1946 r. lord Alexander został 17. gubernatorem generalnym Kanady. Jego militarne dokonania sprawiły, że był popularny wśród Kanadyjczyków, a jego umiejętność zjednywania sobie ludzi tą sympatię powiększała. Przyczyniała się do tego również sumienność gubernatora, który traktował bardzo poważnie swoje obowiązki i to do tego stopnia, że kiedy poproszono o inauguracyjne kopnięcie piłki podczas finału pucharu Greya w 1946 r., Alexander wstawał wcześnie rano i ćwiczył kopnięcia.

Pojmował swoją rolę gubernatora jako bycie pośrednikiem między ludnością Kanady a metropolią. Z tego względu dużo podróżował po Kanadzie. W ciągu swojego 6-letniego urzędowania pokonał przeszło 184 000 mil. Podczas swojej pierwszej podróży, 13 lipca 1946 r., odwiedził pole totemów plemienia Kwakiutl i został mianowany pierwszym białym honorowym wodzem plemienia. W 1950 r. otrzymał podobny tytuł od plemienia Pierwszego Narodu Czarnych Stóp.

Czas urzędowania Alexandra przypadł na lata powojennego ekonomicznego boomu w Kanadzie. Ponadto, w 1947 r., król Jerzy VI przekazał gubernatorowi generalnemu prawie wszystkie uprawnienia monarchy, z zachowaniem jednak wierności wobec Korony. W 1949 r. na konferencji premierów państw Wspólnoty Narodów uzgodniono zaprzestanie używania nazwy "dominium" na rzecz "członka Wspólnoty Narodów". W tym samym roku do Konfederacji Kanadyjskiej przystąpiła Nowa Fundlandia, którą rychło odwiedził gubernator. Kiedy w 1950 r. Kanada wysłała swoich żołnierzy na wojnę koreańską, lord Alexander odwiedził wyruszające na wojnę oddziały.

Lord przyjmował również wielu zagranicznych gości, min. księcia i księżnę Edynburga, którzy przybyli do Kanady z królewską wizytą w październiku 1951 r., niewiele na dwa lata przed tym, jak księżna Edynburga została królową Elżbietą II. Na cześć pary książęcej, lord Alexander wydał przyjęcie w swojej rezydencji. Sam gubernator również odbywał oficjalne podróże zagraniczne, min. do Stanów Zjednoczonych w 1947 r. i do Brazylii w czerwcu 1948 r.

Poza oficjalnymi obowiązkami lord Alexander uwielbiał wędokować, grać w golfa, hokeja na lodzie i rugby. Był pasjonatem malarstwa i sam często malował. Doprowadził również do otwarcia klasy malarskiej w Kanadyjskiej Galerii Narodowej. Jego żona z kolei z pasją oddawała się tkactwu, posiadając na własność dwa krosna.

Alexander wspierał również rozwój edukacji w Kanadzie. Został uhonorowany tytułem doktora honoris causa większości kanadyjskich uniwersytetów.

[edytuj] Ostatnie lata

Na początku 1952 r., po dwukrotnym przedłużeniu jego kadencji, lord Alexander opuścił urząd gubernatora i wrócił do Londynu, gdzie został ministrem obrony w rządzie Winstona Churchilla. Stanowisko ministerialne sprawował do 1954 r., aż do swojego przejścia na emeryturę.

W późniejszych latach sprawował honorowe urzędy Lorda Namiestnika hrabstwa Londyn w latach 1956-1965, wielkiego mistrza Orderu Świętego Michała i Świętego Jerzego w latach 1957-1967 oraz Lorda Namiestnika Większego Londynu w latach 1965-1966.

Kanada pozostała drugim domem rodziny Alexandrów. Lord z małżonką często wracali do tego kraju, odwiedzając rodzinę i znajomych.

Lord Alexander zmarł na skutek perforacji aorty w 1969 r. Jego pogrzeb odbył się 24 czerwca 1969 r. w St Georges Chapel w zamku Windsor. Grób lorda znajduje się w kościele w Ridge w Hertfordshire.

[edytuj] Rodzina

14 października 1931 r. poślubił lady Margaret Bingham (16 września 1905 - 17 sierpnia 1977), córkę George'a Binghama, 5. hrabiego Lucan i Violet Clay, córki Josepha Claya. Harold i Margaret mieli razem dwóch synów i dwie córki:

Rose Maureen Alexander (ur. 28 października 1932), żona podpułkownika Humphreya Crossmana, ma dzieci
Shane William Desmond Alexander (ur. 30 czerwca 1935), 2. hrabia Alexander of Tunis
Brian James Alexander (ur. 31 lipca 1939), prezenter BBC, nie ożenił się i nie ma dzieci
Susan Mary Alexander (ur. 26 lutego 1948), żona Andrew Hamiltona, ma dzieci