IV Rzeczpospolita

Z Wikipedii

Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.
Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić.

IV Rzeczpospolita – koncepcja polityczna zakładająca konieczność dokonania zasadniczych zmian w ustroju państwa polskiego, wzorowana na V Republice Francuskiej, formułowana przez różne partie krytykujące podstawy prawne lub mechanizmy ustrojowe III Rzeczypospolitej. Także symboliczna nazwa okresu rządów Prawa i Sprawiedliwości, które deklarowało jej realizację.

Spis treści

1 Historia pojęcia
2 Określenie i realizacja idei IV Rzeczpospolitej środowisk związanych z PiS
3 Opinie
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia pojęcia

Jedną z koncepcji hasła IV Rzeczpospolita sformułował jako pierwszy politolog i publicysta Rafał Matyja w artykule "Obóz IV Rzeczpospolitej" opublikowanym przez środowisko tzw. pampersów w piśmie "Debata" w 1998^[1]^[2]^[3]. Gabriel Janowski w swoim życiorysie podaje, że w marcu 2001 jako pierwszy polityk użył pojęcia "IV Rzeczpospolita", a kilka miesięcy później zdefiniował jej zasady ustrojowe, postulując m.in. usprawnienie prac parlamentu i poprawy stanowionego prawa^[4]. Hasła użył też na łamach "Rzeczpospolitej" w artykule "Koniec złudzeń" z 23 stycznia 2003 socjolog i publicysta Paweł Śpiewak^[5]^{[potrzebne źródło]}^[1]. Ponadto w czerwcu 2005 r. ukazała się nakładem wydawnictwa SuperNOWA powieść sensacyjna pt. "IV Rzeczpospolita", w której autor (Grzegorz Mathea) przedstawił koncepcję nowej konstytucji^[6].

W czasie kampanii wyborczej do polskiego parlamentu w roku 2005 zostało wykorzystane zarówno przez Platformę Obywatelską, jak i Prawo i Sprawiedliwość. Swoją koncepcję zmian PiS zawarł w dwunastu tezach konstytucyjnych^[7]^[8].

Mimo, że taka zmiana konstytucji nie nastąpiła, IV Rzeczpospolita stała się często używanym symbolem Polski pod rządami PiS. Tym bardziej, że PO w latach 2005-07 odeszła od tej retoryki, przedstawiając w kampanii wyborczej 2007 jako swój cel budowę "drugiej Irlandii" (tj. przeniesienia na grunt polski irlandzkich wzorców).

Aleksander Kwaśniewski w imieniu Lewicy i Demokratów za koniec IV RP uznał 21 października 2007 - dzień, w którym Prawo i Sprawiedliwość zajęło drugą pozycję w wyborach do parlamentu VI kadencji.^[9] W ten sposób nawiązał do ogłoszenia w telewizji końca komunizmu w Polsce przez Joannę Szczepkowską z 28 października 1989. Także sama Szczepkowska wygłosiła przed kamerą opinię o końcu IV Rzeczypospolitej i początku III RP.^[10]

[edytuj] Określenie i realizacja idei IV Rzeczpospolitej środowisk związanych z PiS

Prawo i Sprawiedliwość po raz pierwszy wykorzystało określenie IV Rzeczpospolita w czasie kampanii wyborczej do polskiego parlamentu w roku 2005. Swoją koncepcję zmian PiS zawarł w dwunastu tezach konstytucyjnych^[7]^[8].

Partia Prawo i Sprawiedliwość oraz środowisko z nią związane poddaje krytyce rządy lat 1989–2005 oprócz rządu Jana Olszewskiego, którego ich zdaniem układ rządzący Polską doprowadził do odwołania. Układ zdaniem polityków PiS, przy pomocy WSI, oraz byłych agentów SB zablokował lustrację oraz dekomunizację kraju, doprowadził do powstania korupcji. Odpowiedzią na ten stan rzeczy miała być IV Rzeczpospolita, mająca powstać po hipotetycznej zmianie Konstytucji^[8]. Do takiej zmiany nie doszło, jednak w okresie rządów PiS-u pod hasłem budowy IV RP zlikwidowano WSI oraz powołano mające zajmować się walką z korupcją CBA.

Krytyka jakiej poddawany jest PiS ma ich zdaniem wynikać z inicjatyw układu, chcącego zatrzymać władzę dla siebie.

[edytuj] Opinie

Zdaniem części polityków PiS^[11] IV RP rozpoczęła się wraz z rządami braci Kaczyńskich. Za początek jej istnienia uznają oni zwycięstwo PiS w wyborach parlamentarnych, Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich^[11] oraz utworzenie koalicji rządowej przez partie: Prawo i Sprawiedliwość, Samoobrona i Liga Polskich Rodzin.

Krytykami koncepcji "IV Rzeczypospolitej" są przede wszystkim środowiska lewicowe i centrowe, Gazeta Wyborcza, Telewizja TVN, Radio TokFM , Radio Zet i RMF FM. W swoich wypowiedziach oskarżają one IV RP o naruszenie zasad demokracji i świeckości państwa, homofobię, państwo policyjne^[12]^[13]. Zdaniem Janiny Paradowskiej PiS wykreowało "nadrzeczywistość", w której się porusza mówiąc o historii III RP, oraz o bieżących wydarzeniach politycznych^[14].