Układ (propaganda polityczna)

Z Wikipedii

Układ – według wypowiedzi głównych przedstawicieli PiS-u, a szczególnie jej lidera i byłego premiera Jarosława Kaczyńskiego: nieformalny układ związków definiowany jako czworokąt składający się z części służb specjalnych, części środowisk przestępczych, części polityków i części środowisk biznesowych oraz patologia, która wg Jarosława Kaczyńskiego powstała po przemianach ustrojowych w Polsce w 1989 i ogarnęła życie społeczne, gospodarcze i publiczne.

Wyraz ten prawdopodobnie został użyty po raz pierwszy w tym kontekście w książce Jarosława Kaczyńskiego pt. Czas na zmiany^[1], wydanej w 1993. Powszechna rozpoznawalność tego określenia rozpoczęła się po użyciu go 10 listopada 2005 na 2 posiedzeniu Sejmu V kadencji, przez Jarosława Kaczyńskiego, w trakcie debaty^[2] nad wotum zaufania dla rządu Kazimierza Marcinkiewicza.

[edytuj] Walka z układem

O "walce z układem" Jarosław Kaczyński często wspominał na konferencjach PiS-u. Walka z układem była elementem programu politycznego jego partii

Hasło walki z układem stanowi, wedle zwolenników tejże partii, próbę oczyszczenia aparatu politycznego z wszechobecnej korupcji i powstrzymanie działań na różnorakie sposoby szkodzących Polsce^[3], wedle przeciwników i krytyków, blisko przypomina komunistyczne twierdzenie kto nie jest z nami, ten jest przeciwko nam^{[4][5][6][7][8][9]} i jest bardziej sposobem na zdobycie przychylności społeczeństwa^[10][7] niż na poprawę sytuacji politycznej i gospodarczej w Polsce.^[5][6]

O układzie i walce z układem premier Kaczyński wspomniał również w swoim exposé^[11], mówiąc m.in. o walce z patologią przestępczą w centrum której jest korupcja oraz walce z budowaniem układów mafijnych wokół aparatu państwowego. Zdaniem Jarosława Jakimczyka opisywany przez premiera układ "nie posiada twarzy"^[12]. Według Michała Pietniczka, dziennikarza Gazety Wyborczej, należeć do układu może każdy kto w danej chwili pasuje do danego kontekstu związanego z problemami kraju lub nawet pojedynczego polityka^[13]. Oprócz prezesa PiS-u, hasło walki z układem lub rozbijania układu pojawia się jeszcze - spośród czołowych polityków partii - w wypowiedziach Ludwika Dorna (w sprawie zatrzymań w MSWiA^[14]), Zbigniewa Ziobry (w Ministerstwie Finansów^[15]) i Przemysława Gosiewskiego (w Polskim Związku Piłki Nożnej^[16]). Niekiedy układ oskarża się także o zawłaszczenie całej polskiej gospodarki (Nie ma mowy o żadnej polityce gospodarczej w ciągu tych 17 lat, tej polityki nie było^[17]), mediów (W Polsce tak naprawdę wolnych mediów już nie ma)^[18] oraz związek z zabójstwem generała Papały^[19]. Premier Kaczyński wini także "układ" za dymisję jego brata z funkcji ministra sprawiedliwości.^[20]

[edytuj] Gdzie tkwi "układ"

Będący wówczas Prezydentem Warszawy Lech Kaczyński pytany o układ w wywiadzie dla Doroty Gawryluk ^[21], na pytanie "Ale jakie to są twarze, jakie nazwiska? Często ludzie, do których Pan mówi, nie rozumieją o jakich układach pan mówi." odpowiada:

Natomiast prezes PZU Jaromir Netzel oświadczył,^[22] iż artykuły w "Rzeczpospolitej" autorstwa Bertolda Kittella na jego temat są na zlecenie określonych mocodawców, a ich autor "(...)reprezentuje określony układ. Są osoby i firmy zainteresowane, by mnie zniszczyć.".^[22] Stwierdził również, iż dziennikarz ma stopień majora, nie podał jednak jakich służb. Dziennikarz "Rzeczpospolitej" Bertold Kittel oraz redaktor naczelny Grzegorz Gauden złożyli pozew przeciwko Netzlowi, żądając przeprosin w mediach oraz 50 000 zł na na Stowarzyszenie Kobiet Bieszczadzkich "Nasza Szansa" w Lesku^[22]

27 stycznia 2007 roku podczas posiedzenia Rady Politycznej PiS premier podkreślił, iż nadal ważna dla niego jest walka z układem, a największy nacisk położył na układy działające na szczeblu wojewódzkim i niższych.^[23] Stwierdził, iż "funkcjonują tam stare sieci powiązań, które wpływają na różne istotne elementy życia społecznego". Oświadczył również, że "Wolą Rady Politycznej jest to, by z tymi układami podjąć walkę".^[23]

Układ według niektórych działał także w resorcie transportu. 7 marca premier Jarosław Kaczyński, w odpowiedzi na wniosek Platformy Obywatelskiej o odwołanie ministra Jerzego Polaczka stwierdził, iż dopiero za jego kadencji resort transportu zaczął działać w interesie publicznym; wystąpienie Tadeusza Jarmuziewicza, przedstawiciela wnioskodawców, uznał za eksponowanie motywu "obrony tzw. partnerstwa prywatno-publicznego", wytłumaczonego przez premiera jako "tego mechanizmu, który tak dobrze pokazuje istotę społecznego układu III RP".^[24]

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews na temat afery taśmowej

Układ wini się także za zorganizowanie nagrania^[25][26] rozmowy Renaty Beger z posłem PiS Adamem Lipińskim^[27] (afera taśmowa), określanym przez przedstawicieli partii za polityczną prowokację^[28] i próbę przywrócenia układu do władzy^[25], a zaistniałą sytuację za nic poważnego.^[25][29]. Cytat z orędzia premiera Jarosława Kaczyńskiego:

Posłanka Beger nagrała za pomocą kamery wideo kilka swoich rozmów z posłami PiS^[30], w których to dyskutowano na temat wyjścia posłanki z klubu i dołączenie do PiS w zamian za m.in. stanowisko w rządzie.^[27][31][32]

O tym, że w Płocku działał lokalny układ, który mógł być zamieszany w zabójstwo Krzysztofa Olewnika i utrudnianie śledztwa, mówił minister sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski w rozmowie z tygodnikiem „Wprost”^[33]. Istnienie układu polityczno-urzędniczo-biznesowego, który próbował zagarnąć majątek rodziny porwanego Krzysztofa Olewnika, podejrzewają olsztyńscy śledczy^[34] oraz Ireneusz Wilk, adwokat rodziny Olewników.^[33]. W procesie niszczenia rodziny, jak podejrzewają olsztyńscy śledczy, mogli brać udział lokalni urzędnicy, politycy oraz bankowcy mający powiązania z przestępcami, którzy porwali i zamordowali Krzysztofa Olewnika. Śledczy coraz bardziej skłaniają się do tego, że mogła to być zemsta na rodzinie za to, że nie chciała wejść w nielegalne interesy i odrzuciła podejrzane propozycje biznesowe. Dlatego, prawdopodobnie, najpierw porwano im syna, a potem próbowano zabrać majątek. U jednego z porywaczy znaleziono wyciąg bankowy dotyczący operacji finansowych firmy Olewników. "Porywacze wiedzieli, jakie sumy wpływają i wypływają z firmowego konta. I nie były to zwykłe wyciągi bankowe. Znał je wyłącznie bank" – twierdzi Danuta Olewnik-Cieplińska, siostra porwanego. Gazeta Wyborcza na podstawie ustaleń prokuratorów z Olsztyna twierdzi, iż w sprawie mogli być zamieszani policjanci, gdyż śledztwo przeprowadzone zostało z licznymi zaniedbaniami.^[35]

[edytuj] "Układ" podczas kampanii wyborczej 2007

O "układzie" PiS często wspominał podczas kampanii wyborczej w 2007 roku, głównie twierdząc, iż jego przeciwnicy polityczni chcą chronić "układ". 13 września 2007 roku PiS przedstawiło spot reklamowy "Układy". Utrzymany jest w konwencji kina gangsterskiego i ukazuje bogatego biznesmena korumpującego polityków.^[36] Pomysłodawcą spotu i współautorem scenariusza jest sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Michał Kamiński.^[36] Dziennikarka i prowadząca program Kropka nad i Monika Olejnik przygotowała alternatywną wersję spotu, prezentującą układ po stronie PiS-u. W programie Szkło kontaktowe pojawiła się inna alternatywna wersja spotu, nawiązująca do filmu Dawno temu w Ameryce.

22 września w ramach kampanii wyborczej premier Kaczyński, porównując prawdopodobną wygraną przeciwnej mu partii - Platformy Obywatelskiej do wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku stwierdził, iż opozycja boi się wygranej jego partii, gdyż przemiany wprowadzane przez PiS "zmiotłyby komunistyczny układ".^[37] Było to kolejne stwierdzenie określające układ jako komunistyczny. Również w ramach kampanii wyborczej, premier stwierdził, iż "PO, LiD i PSL budują nowy sojusz mający chronić układ" a "Partia Pawlaka i Kalinowskiego jest partią układu i III RP".^[38] Powiedział również, iż to przez układ duża liczba Polaków wyjechała za granicę. 18 października premier stwierdził, iż walka z korupcją jest niemożliwa bez CBA i Zbigniewa Ziobry, i że do tej walki są oni niezbędni.^[39] Oświadczył również, iż osoby deklarujące walkę z korupcją ale nie popierające ministra Ziobry są za podtrzymaniem istnienia "polityki układów"; użył wtedy również nowego stwierdzenia, "polityki geszeftu" (od niem. das Geschäft - interes).

Podsumowując, według premiera z układem związane są następujące partie: Platforma Obywatelska, była partia Lewica i Demokraci (SLD, SDPL, PD i UP), Polskie Stronnictwo Ludowe i Samoobrona.

[edytuj] "Komputerowy model układu"

28 sierpnia 2007 Jarosław Kaczyński w przeprowadzonym z nim wywiadzie dla Gazety Pomorskiej oświadczył^[40], iż są prowadzone badania o charakterze naukowym, przy użyciu modelu komputerowego układu^[40], aby przedstawić zależności pomiędzy ośrodkami sił społecznych w Polsce. Powiedział również, iż charakterystyczną cechą tegoż układu jest, iż "ma on bardzo mocne powiązania ze światem przestępczym i silną ochronę polityczną".^[40]

Prof. Andrzej Zybertowicz twierdzi, iż program używany do tworzenia modelu to Analyst's Notebook, wyprodukowany przez amerykańską firmę I2.^[41] Program ten używany jest przez policję i służby specjalne na całym świecie; analizując wykazy rozmów, spotkań i powiązań pomiędzy firmami jest w stanie wytworzyć wykres przedstawiający zależności pomiędzy danymi jednostkami.^[42]

14 sierpnia 2007 roku podczas zjazdu socjologów na Uniwersytecie Zielonogórskim Zybertowicz przedstawił próbkę komputerowego modelu układu na przykładzie biznesu Zygmunta Solorza, właściciela m.in. Polsatu. Profesor zastrzegł, iż wykres przedstawiony na zjeździe został wygenerowany przy pomocy innego, darmowego odpowiednika programu.^[41]

[edytuj] Kontrowersje

[edytuj] "Układ" PiS-u

Krytycy wytykają jednocześnie tworzenie nowego układu w miejsce starego.^[10] Przypomina się m.in. nominacje z nadania politycznego na stanowiska w administracji w samorządowej i spółkach kontrolowanych przez państwo, co więcej ludzi bez odpowiednich kompetencji, za to oskarżanych o niejasne interesy (np. prezes PZU^[43]), zwolnienia w tej ostatniej firmie przy okazji nieudanego zbierania materiałów na rzekome naruszenia ordynacji wyborczej przez PO (podejrzenia Jacka Kurskiego)^[44], poważną zmianę ordynacji wyborczej na korzystniejszą^[45], sprawę mianowania łódzkiego kuratora oświaty.^[46]

W marcu 2007 roku podczas zjazdu PiS w okręgu gdańskim, Jacek Kurski mówił o chęci zdominowania stanowisk pracowniczych i urzędowych na pomorzu przez członków jego własnej partii^[47]:

Na tym samym zjeździe, Andrzej Cenacewicz, przewodniczący NSZZ "Solidarność" w Grupie Lotos, oskarżył władze swojej firmy o udział w "układzie". Wypowiedź Kurskiego została przywołana przez politologów w kontekście krytyki wypowiedzi premiera Jarosława Kaczyńskiego, który oświadczył, że Donaldowi Tuskowi chodzi o to, "by jego kumple mieli więcej pieniędzy".^[48]

Aleksander Grad uważa, iż w spółkach skarbu państwa istnieje "oligarchiczny układ PiSu"^[49], natomiast Bronisław Komorowski twierdzi, iż układ PiS istnieje również w mediach publicznych.^[50] Z kolei Marek Jurek wyraził pogląd, iż najsilniejszym "układem" jest "układ pragmatyczny PO i PIS"^[51], a Roman Giertych, iż istniał układ Kaczyński - Kwaśniewski, dzięki któremu wybrano na prezydenta gen. Jaruzelskiego.^[52]

Zwolennicy "walki z układem" zaliczają do sukcesów m.in. rozbicie siatek przestępczych w Ministerstwie Finansów^[15].

[edytuj] Sprawa Janusza Kaczmarka

Lech Kaczyński i Janusz Kaczmarek

O "układzie" istniejącym w PiS-ie i wśród związanych z partią ludzi, a nie wśród przeciwników tejże partii mówi były minister oraz kandydat na premiera posłów Ligi Polskich Rodzin i Samoobrony RP Janusz Kaczmarek^[53]:

Polityk twierdzi, iż to właśnie dzięki "układowi" stał się ministrem.^[54] Według tygodnika Polityka, dzień przed swoim zatrzymaniem 30 sierpnia Kaczmarek odbył rozmowę z Sylwestrem Latkowskim i Piotrem Pytlakowskim, w której ujawnił gdzie znajduje się centrum układu.^[54] Jak podaje tygodnik, według byłego szefa MSWiA spoiwem, które w Trójmieście łączy ważne postacie, jest kancelaria prawna Głuchowski, Jedliński, Rozdziewicz, Zwara i Partnerzy, gdzie mieli spotkać się Ryszard Krauze, Lech Kaczyński, Kazimierz Marcinkiewicz, prezydenci Gdyni, Sopotu i Gdańska, Jaromir Netzel, Wiesław Walendziak i sam Kaczmarek; jednak wiarygodność tegoż polityka jest podważana.^[55][56] Dodatkowo według sondażu^[57] ponad połowa polaków (52% ankietowanych) uważa, że informacje prokuratury o powiązaniach Janusza Kaczmarka, Konrada Kornatowskiego i Jaromira Netzla są dowodem na istnienie "układu" o którym mówi Jarosław Kaczyński.

[edytuj] Zobacz też

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów
o "Układzie"

• Jarosław Kaczyński
• Kaczyzm
• Prawo i Sprawiedliwość
• IV RP
• Afera FOZZ

Przypisy