Izaak II Angelos
Z Wikipedii
Izaak II Angelos (ur. ok. 1156, zm. 28 stycznia 1204 w Konstantynopolu) – cesarz bizantyjski w latach 1185-1195 oraz wspólnie z synem Aleksym IV od 1203.
Spis treści |
[edytuj] Życie
[edytuj] Początki panowania
Okrucieństwo i terror krótkotrwałych rządów cesarza Andronika I Komnena (1182 – 1185), a następnie klęski jakie dotknęły Cesarstwo Bizantyńskie w wyniku najazdu Normanów w 1185 roku, doprowadziły do buntu w stolicy i upadku Andronika. Na tron cesarski został wyniesiony przywódca opozycji arystokratycznej Izaak II Angelos. Okoliczności jego wyniesienia spowodowały, że nie troszczył się by opanować samowolę administracji centralnej. Historyk współczesny mówi, o Izaaku, że handlował urzędami jak warzywami na targu. Najazd normański, który pomiędzy czerwcem a sierpniem doprowadził do utraty Dyrrachionu, Korfu, Zante, Kefalenii i Tesaloniki załamał się. Hulanki i grabieże zdemoralizowały armię normańską, potem wybuchła wśród Normanów epidemia reszty dokonał wódz bizantyński Aleksy Branas, rozbijając Normanów w bitwach pod Mosynopolis a następnie 7 listopada pod Demetrias. Niebezpieczeństwo węgierskie Izaak II zneutralizował żeniąc się z 10-letnią córką króla węgierskiego Beli III, Małgorzatą. Aby pokryć wydatki związane ze swym ślubem, który odbył się z niezwykłym przepychem Izaak nałożył na prowincje nadzwyczajny podatek.
[edytuj] Usamodzielnienie się Bułgarii
W końcu 1185 roku wybuchło w Bułgarii powstanie braci Piotra i Asena. Bracia domagali się początkowo tylko nadania im pewnych dóbr w charakterze pronoi. Odmowa Bizancjum doprowadziła do wybuchu powstania w przeciążonym podatkami kraju. Piotra i Asena poparła ludność Bułgarii, Słowianie, Kumani, Wołosi i Grecy. Tymczasem pogromca Normanów, Aleksy Branas ogłosił się w Adrianopolu cesarzem i wystąpił przeciw Izaakowi II. Poległ jednak pod Konstantynopolem. W lutym 1186 Izaak II wkroczył do Bułgarii. Powstańcy zostali rozproszeni a Piotr i Asen schronili się na przeciwległym brzegu Dunaju. Wkrótce powrócili na czele nowych wojsk wspomaganych przez posiłki Kumanów. Tylko kosztem znacznych strat w październiku cesarzowi udało się ich powtórnie odeprzeć. Na wiosnę 1187 cesarz poprowadził wojsko przeciw ukrywającym się w górach powstańcom, ale i tym razem nie rozstrzygnął sytuacji. Tymczasem korzystając z walk w Bułgarii Stefan I Nemanja, władca Serbii, poszerzył swoje posiadłości kosztem Cesarstwa. W Azji Mniejszej wybuchło powstanie. Izaak II nie mógł kontynuować wojny. Zgodził się na porozumienie z powstańcami, którzy przysłali mu jako zakładnika młodego brata Kałojana. Zawarcie pokoju oznaczało uznanie niezależności Bułgarii. Asen przyjął z rąk patriarchy Tyrnowa koronę cesarską. Po Serbii, w krótkim czasie z części terytorium Cesarstwa powstało kolejne państwo.
[edytuj] III wyprawa krzyżowa
Tymczasem w Palestynie władca Egiptu Saladyn zadał krzyżowcom sromotną klęskę pod Hittin i wkroczył do Jerozolimy. W lecie 1187 Fryderyk Barbarossa ruszył szlakiem lądowym przez Węgry i wkroczył na półwysep bałkański. Jeszcze jesienią 1188 roku Fryderyk podpisał w Norymberdze układ dotyczący warunków przemarszu krzyżowców, ale prowadzone jednocześnie rokowania z Serbami i Sułtanatem Ikonium, które leżały na trasie wyprawy budziły nieufność Bizantyńczyków. Fryderyk był podejmowany przez wielkiego żupana Stefana Nemanję w Niszu z wielkimi honorami, ponieważ Węgry zawarły w ostatnim czasie przymierze z osłabionym Bizancjum, wspólnie z Bułgarią zabiegał on o zawarcie sojuszu przeciw Bizancjum, i wystąpił z propozycją złożenia przysięgi lennej. W odpowiedzi Izaak II odnowił układ z Saladynem zobowiązując się dodatkowo przeszkodzić krzyżowcom w przeprawie. Fryderyk zajął FIlipopolis, a następnie Adrianopol, skąd wyruszył pod Konstantynopol, polecił stawić się tam również na czele floty synowi Henrykowi. W lutym 1190 roku Izaak II ustąpił. W Adrianopolu zawarto układ, na mocy którego Izaak zobowiązał się do przeprawienia krzyżowców przez Bosfor i zapewnienia żywności po niskich cenach. Cesarstwo musiało się ostatecznie ugiąć i przystać na wszystkie żądania Barbarossy. Kolejne wyprawy władców Francji i Anglii: Filipa Augusta i Ryszarda Lwie Serce ominęły Bizancjum, odbywały się bowiem drogą morską. W 1190 roku Ryszard Lwie Serce zawładnął jednak bizantyńskim Cyprem, uwięził jego władcę Izaaka Komnena, po czym przekazał władzę templariuszom a następnie byłemu królowi jerozolimskiemu Gwidonowi z Lusignan. Cypr miał już pozostać pod obcym panowaniem.
[edytuj] Walki z Serbią i Bułgarią
Korzystając z trudności cesarza bizantyńskiego Bułgarzy zapuścili się aż do Tracji a Serbowie zaatakowali i zdobyli najważniejsze miasta od Skopje i Prizren po Sofię. Po odzyskaniu swobody ruchów Izaak II niezwłocznie udał się przeciw Bułgarom. W jesieni w 1190 roku zadał klęskę Stefanowi Nemanji nad rzeką Morawą odbierając mu ostatnio zdobyte miasta. Zawarty po bitwie traktat pokojowy uznawał jednak wcześniejsze zdobycze Nemanji i niepodległość państwa serbskiego. Został przypieczętowany małżeństwem syna Nemanji, Stefana z bratanicą cesarską Eudoksją. Zięć cesarza otrzymał wysoki tytuł sebastokratora, przez co basileus Konstantynopola próbował zachować resztki zwierzchnictwa nad Serbią. Z mniejszym szczęściem toczył Izaak II walki w Bułgarii. Wielka wyprawa zorganizowana w 1190 roku zakończyła się klęską. Wprawdzie cesarz dotarł pod mury Tyrnowa, nie zdołał go zdobyć, podczas odwrotu przez przełęcze bałkańskie poniósł sromotną klęskę i sam ledwie uniknął śmierci. W 1194 roku siły bizantyńskie zostały rozbite po Adrianopolem.
[edytuj] Utrata władzy i ponowne wyniesienie
W tej sytuacji Izaak odnowił przymierze z królem Węgier, ale zaledwie wyruszył w pole 8 kwietnia 1195 roku młodszy brat cesarski Aleksy pozbawił Izaaka II władzy i kazał wydrzeć mu oczy. Na osiem lat Izaak II trafił do cesarskiego więzienia. Odmianę losu przyniosła mu dopiero wyprawa krzyżowa, którą w lipcu 1203 roku sprowadził pod Konstantynopol jego syn Aleksy. Po pierwszych szturmach miasta cesarz Aleksy III zbiegł do Tracji. Urzędnicy cesarscy wyprowadzili wówczas z więzienia oślepionego eks-cesarza Izaaka II i osadzili na tronie. Władzę objął jego syn Aleksy, jako Aleksy IV. Ślepy cesarz otoczony astrologami, ostatnie miesiące życia spędził na słuchaniu ich przepowiedni, które brzmiały coraz gorzej. W styczniu 1204 roku Aleksy IV został zdetronizowany i kilka dni później uduszony w więzieniu. Izaak umarł wkrótce po nim ze zgryzoty.
[edytuj] Związki rodzinne
Izaak był dwukrotnie żonaty:
- z Heriną miał 3 dzieci:
- Eufrozynę Angelinę, zakonnicę,
- Irenę Angelinę - żonę Rogera III Sycylijskiego, a potem Filipa Szwabskiego,
- Aleksego IV Angelosa.
- Z Małgorzatą (Marią) Węgierską miał 2 synów:
- Jana Angelosa,
- Manuela Angelosa.
[edytuj] Bibliografia
- J. Bonarek, Grecja po IV krucjacie..., w: J. Bonarek (red.) Historia Grecji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ss. . ISBN 83-08-03819-0.
- G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967, ss. 322 – 327.
| Poprzednik Andronik I Komnen |
 |
Cesarz bizantyjski 1185 - 1195 |
|
Następca Aleksy III Angelos |
