Język tabasarański

Z Wikipedii

Табасаран чIал
Obszar	Federacja Rosyjska (Dagestan), Azerbejdżan
Liczba mówiących	96-98 tys.
Klasyfikacja genetyczna	Języki kaukaskie Północno-wschodnie Języki dagestańskie Zespół samurski Język tabasarański
Pismo	zmodyfikowana cyrylica

Kody języka
ISO 639-1	-
ISO 639-2	cau
ISO/FDIS 639-3	tab
SIL	TAB
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata

Język tabasarański (nazwa własna Табасаран чIал) – jeden z języków kaukaskich, używany przez Tabasaranów w południowym Dagestanie oraz w północnym Azerbejdżanie. Należy do zespołu samurskiego (tzw. języki lezgińskie), tworzącego podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich.

Język ten używany, według różnych szacunków, przez ok. 95 tys. osób (1995 r.) do nawet 132 tys. (według spisu powszechnego, przeprowadzonego w 2000 r., który czasami jest kwestionowany jeśli chodzi o metodologię oraz możliwe przekłamania wyników, ze względu na pomijanie drobniejszych narodów i języków).

Język tabasarański wyróżnia się rekordową liczbą przypadków, których, według niektórych źródeł, ma być aż 45, jak również używaniem rzadkiego fonemu: [ɢ].

Wyróżnia się dwa dialekty języka tabasarańskiego: północny i południowy, który stał się podstawą współczesnego języka literackiego. Początki piśmiennictwa w języku tabasarańskim sięgają XVII w., kiedy to zaczęto zapisywać alfabetem arabskim, teksty przeznaczone głównie do celów religijnych. W późniejszym czasie (XVIII-XIX w.) sporadycznie zapisywano także tabasarańskie teksty niereligijne, takie jak np. pieśni ludowe, jednak w związku z niewielkim stopniem alfabetyzacji Tabasaranów teksty te nie były szeroko rozpowszechnione. Ponadto znaczną część twórczości zapisywano w lepiej rozwiniętych językach literackich, arabskim i azerskim. Prace nad stworzeniem współczesnego tabasarańskiego języka literackiego rozpoczęto w latach trzydziestych XX w. Początkowo, od 1932 r. był on zapisywany łacinką, później jednak (1938 r.), na mocy decyzji władz sowieckich wprowadzono jako obowiązujący alfabet cyrylicę, opartą na rosyjskiej. Dziś jest to jeden z lepiej rozwiniętych literackich języków Dagestanu. W języku tabasarańskim ukazuje się prasa codzienna, książki (literatura piękna, dzieła naukowe), pod koniec lat 90. XX w. rozpoczęto nawet przekład Biblii na tabasarański.

Oprócz swego własnego języka, większość Tabasaranów zna także rosyjski, jako język urzędowy Federacji Rosyjskiej, w Azerbejdżanie także język azerski.