Jan Karcz
Z Wikipedii
Gen. bryg. Jan Karcz (1892-1943), polski dowódca wojskowy.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Młodość
Urodził się 16 października 1892 w Modlnicy (obecnie gmina Wielka Wieś koło Krakowa) w rodzinie rolnika Bartłomieja Karcza i Marianny z domu Wojdyła. W 1912 po zdaniu matury w Krakowie podjął studia na wydziale budowy dróg i mostów Politechniki Lwowskiej (5 semestrów). Ukończył Oficerską Szkołę Saperów dla jednorocznych ochotników.
[edytuj] I wojna światowa
W 1914 został zmobilizowany do wojska austriackiego. Po ukończeniu oficerskiej szkoły saperów w Krems, jako chorąży a następnie podporucznik saperów, walczył na froncie serbskim i włoskim. W październiku 1918 roku urlopowany w celu dokończenia studiów.
[edytuj] Okres międzywojenny
Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918. Będąc porucznikiem, brał najpierw udział w obronie Lwowa, po czym został dowódcą szwadronu technicznego 7 Pułku Ułanów (do lutego 1919). Od lutego 1919 do września 1921 dowodził szwadronem w 7 Pułku Ułanów, walcząc w wojnie polsko-rosyjskiej. Za męstwo na polu walki został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz 4-krotnie Krzyżem Walecznych.
Od września 1921 do lipca 1922 przebywał na kursie dowódców szwadronów w Grudziądzu, po ukończeniu którego został ponownie dowódcą szwadronu, a następnie zastępcą dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów. W listopadzie 1925 powierzono mu funkcję referenta w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W październiku 1926 został skierowany na studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, którą ukończył w 1928, otrzymując tytuł oficera dyplomowanego.
W październiku 1928 został wyznaczony na stanowisko dowódcy elitarnego 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, a w październiku 1931 został szefem Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W kwietniu 1937 powierzono mu funkcję dowódcy Mazowieckiej Brygady Kawalerii.
[edytuj] Działalność społeczna
Brał czynny udział w działalności sportowej i społecznej. Pełnił obowiązki przewodniczącego Komisji Technicznej Towarzystwa Międzynarodowych i Krajowych Zawodów Konnych w Polsce. Za działalność społeczną został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Był również współautorem Zarysu historii wojennej 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
[edytuj] Wojna obronna
We wrześniu 1939 Mazowiecka Brygada Kawalerii pod dowództwem płk dypl. Jana Karcza toczyła zacięte opóźniające i odwrotowe walki z Niemcami. Działając w składzie Armii Modlin, stanowiła prawe skrzydło obrony Mławy, walcząc w okolicy Krzynowłogi Małej i Chorzeli, a także pod Przasnyszem, Pułtuskiem i Wyszkowem. Swój wrześniowy szlak bojowy zakończyła pod Góreckiem Starym.
[edytuj] Działalność konspiracyjna
Po kapitulacji podjął walkę konspiracyjną (ps. Jan). Wstąpił do tajnej Organizacji Orła Białego działającej na terenie Krakowa. Wraz z nią przeszedł do Związku Walki Zbrojnej. Niestety, na początku 1941 został przypadkowo aresztowany w łapance w Tarnowie. Początkowo więziony w Lublinie w więzieniu na Zamku, w dniu 27 listopada 1941 przywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
Osadzony jako więzień polityczny - Polak (P.Pole) z numerem 23569, również tam Jan Karcz nie złożył broni. Wstąpił do konspiracyjnego Związku Organizacji Wojskowej, założonego w obozie Auschwitz przez rtm. Witolda Pileckiego. Prawdopodobnie w grudniu 1941 został wydany przez zdrajcę obozowemu gestapo. Po przejściu okrutnego przesłuchania w bunkrze bloku 11 został osadzony w karnej kompanii i skierowany do obozu w Birkenau. Tam założył płk Jan Karcz ekspozyturę ZOW i kierował nią do stycznia 1943 roku. W dniu 23 stycznia został powtórnie osadzony w bunkrze bloku 11 i 25 stycznia rozstrzelany pod Ścianą Straceń, a jego ciało spalone w krematorium.
11 listopada 1969 awansowany pośmiertnie przez emigracyjne władze londyńskie do stopnia generała brygady.
[edytuj] Awanse
- chorąży - 1 maja 1915,
- podporucznik - 1 stycznia 1916
- porucznik - 1 lutego 1918
- rotmistrz - 13 kwietnia 1920
- major - 3 maja 1922,
- podpułkownik - 1 stycznia 1927,
- pułkownik dyplomowany - 1 stycznia 1931,
- generał brygady - 11 listopada 1969 (pośmiertnie).
[edytuj] Odznaczony
- Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari,
- 4-krotnie Krzyżem Walecznych,
- Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,
- Złotym Krzyżem Zasługi.
a także:
- Krzyżem Oficerskim Orderu "Gwiazdy Rumunii"
- Łotewskim Medalem Pamiątkowym
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Stefan Żagiel - "Tajemnice Generała Karcza" Tygodnik Ciechanowski 2.02.2005r.
- Andrzej M. Kobos - "Witold Pilecki. W piekle XX wieku"
- W. A. Kajtochowie - "Jan Karcz, bohaterski syn ziemi modlnickiej" Przegląd Lokalny, styczeń 2005, str. 6
