Kazimierz Pużak
Z Wikipedii
Kazimierz Pużak (ur. 26 sierpnia 1883 r. w Tarnopolu, zm. 30 kwietnia 1950 w więzieniu w Rawiczu); pseudonim Bazyli — polski działacz socjalistyczny ukraińskiego pochodzenia, Polak z wyboru.
Uczęszczał do gimnazjum w Tarnopolu. W gimnazjum założył tajną, radykalną organizację patriotyczną, a w 1904 wstąpił do PPS. W 1905 zdał egzamin maturalny. Rozpoczął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Lwowskiego, lecz porzucił je dla pracy politycznej. Rok potem w 1906 był współtwórcą, obok Józefa Piłsudskiego, partii PPS - Frakcja Rewolucyjna. W 1909 roku Pużak wraz z Henrykiem Minkiewiczem wykonali egzekucję na policyjnym prowokatorze Edmundzie Taranowiczu. W 1911 aresztowany i osadzony w twierdzy w Szlisselburgu. W kazamatach Warszawy, Petersburga i twierdzy szlisselburskiej spędził w sumie 6 lat. Po wyjściu na wolność brał udział w Rewolucji Październikowej w 1917 roku. W 1918 powrócił do ojczyzny i polskiego życia politycznego. W rządzie Moraczewskiego został sekretarzem stanu w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Od 1919 roku pełnił funkcje członka Rady Naczelnej.
Domagał się zakończenia wojny z Rosją Radziecką, jednak podczas natarcia Armii Czerwonej na Warszawę latem 1920 roku poparł udział PPS w Rządzie Obrony Narodowej. Objął funkcję wiceprzewodniczącego Wydziału Wojskowego partii, a następnie wiceprzewodniczącego Robotniczego Komitetu Obrony Warszawy. Wspólnie z Tomaszem Arciszewskim organizował pomoc dla powstańców śląskich, werbując bojowców z Pogotowia Bojowego PPS.
Od 1921 do września 1939 był sekretarzem genealnym Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS. W latach 1919-1935 poseł na Sejm RP z Zagłębia Dąbrowskiego i okręgu częstochowskiego.
W październiku 1939 r. założył Centralne Kierownictwo Ruchu Mas Pracujących Miast i Wsi - Wolność Równość Niepodległość (WRN), będące kontynuacją PPS-u. Od 1944 stał na czele Rady Jedności Narodowej kierującej podziemiem. W latach 1940-1941 i 1943-1944 jako reprezentant PPS-WRN w Politycznym Komitecie Porozumiewawczym. W czasie powstania warszawskiego dowodził Organizacją Wojskową Pogotowia Powstańczego Socjalistów OW PPS.
W marcu 1945 aresztowany w Pruszkowie wraz z działaczami podziemia przez NKWD i w tzw. procesie szesnastu skazany w Moskwie na 1,5 roku więzienia.
Amnestionowany po czterech miesiącach powrócił do kraju, nie zgodził się na wymuszaną przez UB emigrację. Ponownie aresztowany w 1947 r.; w 1948 r. w procesie przywódców PPS-WRN skazany na 10 lat więzienia. Zmarł w więzieniu w Rawiczu 30 kwietnia 1950 roku. Pochowany potajemnie na Cmentarzu Powązkowskim. W 1996 r. Odznaczony Orderem Wojskowym Virtuti Militari V klasy oraz Krzyżem Armii Krajowej (Legitymacja nr 1 - Londyn 1967). Prezydent RP odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Kazimierz Pużak • Stefan Korboński (p.o.) • Stanisław Wójcik • Józef Kwasiborski • Zygmunt Zaremba • Jerzy Braun