Małpy szerokonose

Z Wikipedii

Małpy szerokonose
Małpy Nowego Świata: 1. saki szatanka 2. saki szara 3. ponocnica mirikina 4. wyjec czarny 5. kapucynka czubata
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Szczep	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	Haplorrhini
Nadrodzina	małpy szerokonose
Nazwa systematyczna
Platyrrhini
É.Geoffroy, 1812
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Małpy szerokonose, małpy Nowego Świata (Platyrrhini) - niewielkie, nadrzewne ssaki naczelne o płaskim i szerokim nosie, klasyfikowane w czterech rodzinach małp Nowego Świata.

Małpy szerokonose wywodzą się z tego samego pnia co wąskonose małpy Starego Świata i człekokształtne - wraz z nimi obejmowane są nazwą małp właściwych (Simiiformes), ale ich ewolucja przebiegała odmiennie w wyniku wędrówki kontynentów. Linia rozwojowa Platyrrhini oddzieliła się od wąskonosych ok. 40 mln lat temu. Szerokonose zamieszkują wyłącznie tropikalne obszary Ameryki Południowej i Amerykę Środkową.

[edytuj] Charakterystyka

Małpy szerokonose mają płaski nos, dużą przegrodę nosową i bocznie umiejscowione nozdrza. Większość gatunków ma długi ogon, zwykle mocny i chwytny. U niektórych występują worki krtaniowe pełniące funkcję rezonatorów. Poza szerokim nosem od małp wąskonosych różnią się uzębieniem i słabiej rozwiniętym mózgiem. U samic małp szerokonosych występuje uproszczona forma menstruacji.

Prowadzą nadrzewny tryb życia. Są głównie roślinożerne, niektóre uzupełniają dietę owadami.

[edytuj] Systematyka

We wcześniejszych klasyfikacjach fenetycznych z drugiej połowy XX w. małpy szerokonose zaliczane były wraz z wąskonosymi do Anthropoidea. Szerokonose dzielone były na rodziny płaksowatych i pazurkowców. W wyniku badań genetycznych przeprowadzono rewizję systematyki ssaków naczelnych i obecnie małpy szerokonose klasyfikowane są czterech rodzinach:

• Cebidae - płaksowate
• Aotidae - ponocnice
• Pitheciidae
• Atelidae - czepiakowate

[edytuj] Bibliografia

p • d • e Systematyka naczelnych (Primates) Królestwo: zwierzęta • Typ: strunowce • Podtyp: kręgowce • Gromada: ssaki • Rząd: naczelne Strepsirrhini niższe naczelne Chiromyiformes: palczakowate (Daubentoniidae) lemurokształtne (Lemuriformes): lemurkowate (Cheirogaleidae) • lemurowate (Lemuridae) • lepilemurowate (Lepilemuridae) • indrisowate (Indridae) Lorisiformes: lorisowate (Lorisidae) • galagowate (Galagidae) Haplorrhini wyższe naczelne wyrakokształtne (Tarsiiformes): wyrakowate (Tarsiidae) małpy szerokonose (Platyrrhini): płaksowate (Cebidae) • ponocnice (Aotidae) • Pitheciidae • czepiakowate (Atelidae) małpy wąskonose (Catarrhini):  • zwierzokształtne (Cercopithecoidea): makakowate (Cercopithecidae)  • człekokształtne (Hominoidea): gibonowate (Hylobatidae) • człowiekowate (Hominidae)