Martin (Słowacja)
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°3'49" N 18°55'17" E
| Martin | |||||
|
|||||
| Państwo |  Słowacja |
||||
| kraj | żyliński | ||||
| burmistrz | Andrej Hrnčiar | ||||
| Powierzchnia | 67,74 km² | ||||
| Położenie | 49° 3' 49 '' N 18° 55' 17 '' E |
||||
| Wysokość | 395 m n.p.m. | ||||
| Ludność (2003) • liczba ludności • gęstość |
59 772 882,37 os./km² |
||||
| Nr kierunkowy | 0 43 | ||||
| Kod pocztowy | 036 01 | ||||
| Tablice rejestracyjne | MT | ||||
| Miasta partnerskie | Jičín, Karwina, Kalisz, Sisak, Békéscsaba, Sankt Pölten, Gotha, Hoogeveen, Bački Petrovac, Skoczów | ||||
|
Położenie na mapie kraju
  Martin
|
|||||
| Strona internetowa miasta | |||||
.svg/135px-Flag_of_Martin_(Slovakia).svg.png)
Martin (węg. Turócszentmárton, niem. Turz-Sankt Martin, łac. Sanctus Martinus / Martinopolis) – miasto powiatowe w środkowej Słowacji, w kraju żylińskim, w historycznym regionie Turiec. Do 1951 nosiło nazwę Turčiansky Svätý Martin.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Martin leży na wysokości 394 m n.p.m. w północnej (dolnej) części Kotliny Turczańskiej, u ujścia rzeki Turiec do Wagu, między pasmami Wielkiej Fatry i Małej Fatry. Liczba mieszkańców miasta wynosi 61 276 osób [2002], powierzchnia miasta – 67,74 km². Współrzędne geograficzne – 49°05'23 N, 18°56'16 E.
[edytuj] Dzielnice Martina
- Jahodníky
- Košúty
- Martin
- Podháj
- Priekopa
- Tomčany
- Záturčie
[edytuj] Komunikacja
Przez Martin przebiega słowacka droga krajowa nr 18 (przyszła autostrada D1 / E50) z Żyliny do Rużomberku. Łączy się z nią droga krajowa nr 65 z Żaru nad Hronem. Równolegle do tych dróg przez miasto przebiegają linie kolejowe.
[edytuj] Historia
W okolicach Martina istniało osiedle kultury halsztackiej, a w IX wieku – osiedle słowiańskie. Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1264 – w tym czasie stał tu już romański kościół. Prawa miejskie Martin otrzymał w 1340. W 1430 miasto zostało spalone przez husytów, kilkakrotnie niszczyły je także trzęsienia ziemi. Od XVIII wieku był siedziba władz komitatu Turiec. W połowie XIX wieku Martin stał się ośrodkiem słowackiego odrodzenia narodowego (dzisiejsza literacka odmiana języka słowackiego ma za podstawę dialekt okolic Martina). w 1863 w Martinie założono Macierz Słowacką. 30 października 1918 w Martinie ogłoszono deklarację o zjednoczeniu ziem słowackich z Czechami i Morawami w Czechosłowację. Pod koniec II wojny światowej Martin został wyzwolony przez Armię Czerwoną 11 kwietnia 1945. Po wojnie Martin stał się ośrodkiem przemysłu ciężkiego, głównie maszynowego (również zbrojeniowego), budowlanego, a także papierniczego i spożywczego (browar, zamknięty w 2003). W 1951 komunistyczne władze usunęły z nazwy miasta określenie "święty", stanowiące jej część od początku istnienia miasta. Dzisiejszy Martin to nadal ośrodek przemysłowy – znajdują się tu m.in. zakłady Volkswagena, drukarnia "Printers Neografia Inc.", zakłady obuwnicze "Ecco Slovakia" i wytwórnia części samochodowych "Trim Leader Co".
[edytuj] Sport, turystyka, zabytki
W Martinie ma siedzibę jeden z najlepszych klubów hokejowych Słowacji – "MHC Martin".
Miasto służy również jako baza turystyczna do wycieczek w góry Wielkiej i Małej Fatry. Znajduje się tu kilka muzeów, m.in. Muzeum Etnograficzne (oddział Słowackiego Muzeum Narodowego) i skansen wsi słowackiej (Múzeum slovenskej dediny) oraz szereg galerii sztuki. Są tu również zabytki:
- katolicki kościół pw. świętego Marcina z XIII wieku, rozbudowany w XV wieku, z freskami z XIV wieku,
- klasycystyczny kościół ewangelicki,
- słowacki Cmentarz Narodowy (Národný cintorín, pomnik kultury narodowej). Założony w początkach XIX w., znaczenie narodowego panteonu uzyskał w II połowie tego stulecia, w czasie, kiedy Martin był nieoficjalną stolicą Słowaków. Znajdują się tu groby z cennymi nagrobkami i pomnikami ponad 300 wybitnych osób słowackiego życia narodowego, kulturalnego i naukowego.
- odbudowane centrum miasta z budynkami słowackiego Banku Tatrzańskiego ("Tatra Banka"), Macierzy Słowackiej, Słowackiej Biblioteki Narodowej i teatru,
- synagoga i cmentarz żydowski.
