Skoczów

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°49' N 18°48' E49.8166667 18.8 (Skoczów)

Skoczów
Herb Skoczowa Flaga Skoczowa
Województwo	śląskie
Powiat	cieszyński
Gmina  - rodzaj	Skoczów miejsko-wiejska
Założono	XIV wiek
Prawa miejskie	1267
Burmistrz	Janina Żagan
Powierzchnia	9,79 km²
Położenie	49° 49' N 18° 48' E
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość	14 570 1488 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	(+48) 33
Kod pocztowy	43-430
Tablice rejestracyjne	SCI
Położenie na mapie Polski Skoczów
TERC10 (TERYT)	2243203104
Miasta partnerskie	Kapelle  Holandia Bekescsaba  Węgry Karvina  Czechy Martin  Słowacja
Urząd miejski3 Rynek 1 43-430 Skoczów tel. 33 853-38-54; faks 33 853-91-52 (e-mail)
Strona internetowa miasta

Skoczów (niem. Skotschau) – miasto w woj. śląskim, w powiecie cieszyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skoczów, na Śląsku Cieszyńskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bielskiego. Leży na Pogórzu Śląskim nad rzeką Wisłą.

Według danych GUS z 30 czerwca 2007, miasto miało 14 570 mieszkańców.

Spis treści 1 Historia 2 Ludzie związani ze Skoczowem 3 Sport 4 Kultura 5 Zobacz też 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Skoczów to najstarsze miasto nad górną Wisłą^{[potrzebne źródło]}. Praosadą dzisiejszego Skoczowa było grodzisko położone ok. 2 km na południowy zachód od dzisiejszego centrum (obecnie Międzyświeć). Grodzisko to, założone na miejscu wcześniejszej osady ludności łużyckiej z ok. V w. p.n.e., było zamieszkiwane przez plemię Gołęszyców i funkcjonowało w VII-IX w. n.e. Gród ten początkowo był osadą otwartą usytuowaną na naturalnie obronnym wzgórzu nad doliną rzeki Bładnicy, ponad jarem zwanym "Piekiełko". Później osada otoczona została wałem ziemnym i fosą. Uwagę zwraca szczególnie obronna funkcja grodu, będącego prawdopodobnie najbardziej na wschód wysuniętą warownią Gołęszyców, która graniczyć mogła z terenami należącymi już do plemiona Wiślan. Osada została zniszczona w końcu IX w. w wyniku najazdu księcia wielkomorawskiego Świętopełka II i już nie odbudowana^{[potrzebne źródło]}.

Skoczów w obecnym miejscu mógł powstać za czasów panowania pierwszego księcia cieszyńskiego Mieszka (1290-1315) w wyniku jego intensywnej działalności kolonizacyjnej w nowo powstałym Księstwie Cieszyńskim. Pewna wiadomość o miasteczku pochodzi z 1327 r., gdy książę cieszyński Kazimierz I uznał się za lennika króla czeskiego. W tym też czasie powstała drewniana warownia obronna, nazwana później "skoczowskim zamkiem". Skoczów w początkach swoich dziejów był przede wszystkim osadą rolno-rzemieślniczo-handlową. Dopiero napływ ludności z Moraw i Węgier spowodował wyspecjalizowanie się grodu głównie w rzemiośle.

W 1470 r. Skoczów zniszczył pożar, który strawił nadane miasteczku przywileje oraz inne dokumenty. W tym samym roku książę cieszyński Kazimierz II odnowił i rozszerzył przywileje miejskie Skoczowa wzorując je na tych, jakie posiadał Cieszyn. W mieście istnieje już szkoła i szpital z kaplicą poświadczoną w dokumencie z 1482 r. Kolejny pożar niszczy miasto w 1531 r., a po nim pracujący w mieście rzemieślnicy, wzorem innych miast, powołali do życia cechy. Pierwszymi, którzy uzyskali potwierdzenie statutu, byli szewcy w 1547 r. Jednak największą sławę dla miasta przynieśli garncarze, czyniąc ze Skoczowa centrum oryginalnej ceramiki, z której miasto było znane do początku XX wieku. W 1550 r. miasto uzyskało prawo do warzenia piwa, zatem wzbogaciło się o browar mieszczański.

XVII wiek nie był pomyślny dla Skoczowa. Oprócz licznych klęsk żywiołowych, doszły rozboje wojsk i luźnych oddziałów grasujących po okolicy w czasach wojny trzydziestoletniej oraz epidemie. W czasie jednej z nich zmarło 300 mieszkańców miasta i okolic. Miasto wolno dźwigało się ze zniszczeń, ale już w 1676 r. cesarz Leopold I potwierdził jego mieszkańcom wszelkie dotychczasowe prawa i przywileje. XVIII wiek należy również do tragicznych w historii miasta. W przeciągu 43 lat niszczą Skoczów 2 pożary: w 1713 r. pożar zamienia miasto w pogorzelisko, a drugi, który wybuchł 7 maja 1756 r. w zabudowaniach browaru miejskiego, objął całe miasto i zniszczył ponad 100 domów. Po drugim pożarze rozpoczęto budowę Skoczowa murowanego, co mogło się stać dzięki widocznej pomocy ze strony cesarstwa. Odbudowano kościół parafialny pw. św. św. Piotra i Pawła, zamek i budynki śródmieścia. Dalsza rozbudowa na przełomie XVIII i XIX wieku. Powstaje wtedy m.in. ratusz (1797) oraz rynkowa figura Jonasza (Trytona) (1775), które oglądać możemy po dzień dzisiejszy.

kobiety w strojach ludowych, 1938

kobiety w strojach ludowych, 1938

Od połowy XIX w. datuje się rozwój skoczowskiego przemysłu fabrycznego. Początek dała fabryczka sukna braci Bartelt, przyjęta później przez Heilperna i przemianowana została na "Pierwszą Śląską Fabrykę Koców Derek i Guń". Rozwijało się w mieście także garbarstwo. W 1859 r. morawski kupiec Dawid Spitzer założył duży warsztat garbarski, który z czasem rozrósł się w fabrykę produkującą skóry na obuwie i obicia mebli. Miasto unowocześnia się i od 1853 roku śródmieście oświetlane jest do północy 5 lampami olejowymi. W 1853 r. Żydzi mieszkający w mieście zbudowali synagogę. Jednocześnie nasilały się konflikty na tle narodowościowym między Polakami a Niemcami, a wiele zamieszania spowodował separatystyczny proniemiecki, tzw. ruch ślązakowski, rozwijany przez skoczowskiego nauczyciela Józefa Kożdonia. Głosił on odrębność etniczną Ślązaków i ich przynależność do kultury niemieckiej.

Na przełomie XIX i XX wieku miasto jeszcze bardziej zostaje unowocześnione. W 1888 r. zbudowano linię kolejową z Cieszyna do Bielska, która przecięła Skoczów i przyspieszyła rozwój miasta. Zbudowano miejską rzeźnię i gazownię, wprowadzono elektryczność. Powstała również obecna ulica Mickiewicza (Bahnhofstrasse), łącząca centrum ze stacją kolejową. Wzniesiono przy niej reprezentacyjne gmachy nowej szkoły, sądu grodzkiego z więzieniem, a bogaci mieszczanie budowali wzdłuż ulicy swe wille. Ten rozwój zahamował pożar miasta w 1910 r., który zniszczył 21 domów w centrum miasta.

Po zakończeniu I wojny światowej Skoczów wraz z całym Śląskiem Cieszyńskim stał się punktem sporu pomiędzy Polską i Czechosłowacją. W styczniu 1919 r. rozegrała się pod Skoczowem bitwa pomiędzy armią czechosłowacką a resztkami pozostałych na Śląsku Cieszyńskim oddziałów polskich, powstrzymując czeską inwazję na linii Wisły. Po podziale dawnego Księstwa Cieszyńskiego w 1920 roku Skoczów znalazł się w granicach Polski. Okres międzywojenny to dalszy rozwój miasta. W Skoczowie zaczęła szybko odradzać się polska oświata i kultura, powstała polska szkoła ludowa i wydziałowa, gdzie przez wiele lat uczył Gustaw Morcinek.

Okres okupacji hitlerowskiej zaznaczył się licznymi ofiarami. 24 kwietnia 1940 Niemcy aresztowali i wywieźli do obozów prawie całą polską inteligencję ze Skoczowa i okolic. W zimie i wiosną 1945 r., w wyniku wielotygodniowych walk toczonych w okolicy, miasto poważnie ucierpiało. Zniszczonych zostało ok. 65% budynków mieszkalnych, część zakładów przemysłowych, wszystkie mosty, sieć wodociągowa oraz węzeł kolejowy.

Po wojnie nastąpiła stopniowa odbudowa miasta. W 1947 r. uruchomiono prywatną odlewnię żeliwa, którą w 1950 r. przymusowo upaństwowiono. W 1972 r. weszła ona w skład Fabryki Samochodów Małolitrażowych i po rozbudowie, już w latach 90. XX w., została sprywatyzowana, po czym, jako Teksid Poland, została wykupiona przez koncern FIAT. W latach 60. XX w. wzniesiono drugi wielki zakład - skoczowską kuźnię, która, jako oddział Kuźni Ustroń, też weszła w skład FSM. Stare miasto zostało otoczone przez nowe osiedla mieszkaniowe. Rozwijały się również zakłady znane w całej Polsce do dnia dzisiejszego, np.: Fabryka Kapeluszy Polkap (dawna firma Hückel), Fabryka Koców "Pledan" czy Zakłady Garbarskie "Skotan" . W pobliskich Ochabach umiejscowiono natomiast dużą stadninę koni, która do dziś pozostaje jedną z największych na Śląsku. Rozwój miasta i gminy został zatrzymany w latach 90., jednak Skoczów pozostał najbardziej uprzemysłowioną miejscowością dzisiejszego powiatu cieszyńskiego.

Wielkim wydarzeniem dla całego regionu była wizyta w Skoczowie papieża Jana Pawła II (1995). Na Kaplicówce została wówczas odprawiona msza dla wiernych, w której udział wzięło około 200 tys. ludzi. Papież kanonizował też pochodzącego ze Skoczowa Jana Sarkandra.

[edytuj] Ludzie związani ze Skoczowem

• Gustaw Morcinek
• św. Jan Sarkander

[edytuj] Sport

• Beskid Skoczów - czwartoligowy klub piłkarski
• Beskid Skoczów - trzecioligowy klub siatkarski

[edytuj] Kultura

• Batalion d'Amour - grupa muzyczna wykonująca muzykę rock gotycki
• Respekt - zespół rockowy
• Masters of Mind - zespół Metalowy
• Urim - zespół rockowy grający muzykę chrześcijańską
• KilkaKilo - Zespół grający muzykę Hiphopową

[edytuj] Zobacz też

• Śląsk Cieszyński
• Księstwo Cieszyńskie
• burmistrzowie Skoczowa
• Synagoga w Skoczowie
• Judosz

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

• O Skoczowie